De Jaarstukken bestaan uit twee delen, het jaarverslag en de jaarrekening. De plannen staan in de programmabegroting 2022 die in november 2021 door u is vastgesteld. Met het jaarverslag leggen wij verantwoording af over de belangrijkste beleids- en financiële resultaten. In de jaarrekening geven we de volledige financiële verantwoording en de balans met toelichting.
We beschrijven hieronder, op hoofdlijnen, een aantal belangrijke ontwikkelingen van het afgelopen jaar.
Sociaal Domein
Levensloopbestendig wonen
We hebben overeenstemming bereikt met de corporaties om de komende jaren 130-145 zorggeschikte woningen te gaan bouwen. Hiermee verwachten we ook voor doorstroming te zorgen, waardoor weer meer mensen levensloopbestendig kunnen wonen.
Aantal uitkeringsgerechtigden gedaald
In 2022 zagen we, in lijn met de landelijke ontwikkelingen, dat het aantal uitkeringsgerechtigden (P-wet) is gedaald. Daarnaast was de instroom in de bijstand relatief laag door de gunstige arbeidsmarktsituatie. Er zijn nu voor het vierde jaar op rij minder inwoners waaraan we bijstand verstrekken. Wel is sprake van een categorie uitkeringsgerechtigden die een grote afstand tot de arbeidsmarkt heeft en waarbij de begeleiding arbeidsintensief is.
Regelingen
De inkomensgrenzen voor de kindregelingen zijn verhoogd, waardoor meer gezinnen in aanmerking komen en daardoor mee kunnen doen. Daarnaast is de eenmalige energietoeslag uitgekeerd aan inwoners met een inkomen tot 120% van het wettelijk sociaal minimum.
Dagbesteding
We hebben bereikt dat inwoners inmiddels op meerdere locaties naar dagbesteding kunnen zonder daarvoor een indicatie nodig te hebben. Het gaat om Oldeberkoop WODS, Haulerwijk De Buurthaven, Appelscha de dorpskamer en Stellinghaven Oosterwolde (voor mensen met dementie). Met Liante, Stichting Welzijn aan Huis en De Fochtel zijn voorbereidende gesprekken gevoerd over het inrichten van meer plekken voor indicatievrije dagbesteding.
Maatregelen effecten corona
De dorpen hebben in 2022 extra financiële middelen gekregen van de gemeente om corona-effecten in het dorp op te vangen. Hiermee zijn diverse verenigingen en andere organisaties ondersteund om deze lastige tijd door te komen. Deze steunmaatregel was een mogelijke aanvulling op de ondersteuning vanuit het Rijk.
Mantelzorgers
Het aantal bij ons bekende mantelzorgers neemt toe. In 2022 zijn er als waardering uitjes en presentjes geweest voor mantelzorgers. In september kon een aantal mantelzorgers er even uit tijdens het Respijtweekend. Ook voor jonge mantelzorgers was er een uitje en een presentje.
Weerbaarheid
We zien dat het iets beter gaat met de mentale weerbaarheid van kinderen tussen de 4 en 12 jaar. We zien ook dat psychosociale problemen in die leeftijdsgroep iets zijn verminderd ten opzichte van 2019. We zitten nu op het Friese gemiddelde, terwijl we daar in 2019 nog boven zaten. Kinderen tussen de 4 en 12 jaar bewegen in 2022 meer dan in 2019. Ouders beoordelen de gezondheid van hun kinderen van 4-12 jaar beter dan in 2019.
Bereik jonge kinderen kwetsbare gezinnen
We kunnen tevreden zijn over het bereiken van jonge kinderen in kwetsbare gezinnen (bereik VVE en consultatiebureau), hoewel het natuurlijk altijd nog beter kan.
Preventie
We hebben een uitgebreid ‘pakket’ aan preventieve inspanningen om te voorkomen dat jonge inwoners (zware en dus duurdere) hulp nodig hebben. Dat is voor henzelf en voor hun omgeving belangrijk. Ook om de uitgaven te beheersen. We slagen er in om preventief te werken. We zijn zichtbaar aanwezig op vindplekken, door inzet van de consulent jeugd bij de huisarts en op een aantal scholen. Zij verlenen regelmatig zelfhulp waardoor we verwijzingen naar specialistische jeugdhulp en daardoor hogere kosten kunnen voorkomen.
Ruimtelijke en economische ontwikkelingen
Recreatie en toerisme en economie
De promotie en marketing van Ooststellingwerf als toeristische bestemming is een doorlopend proces. Daar wordt hard aan gewerkt door Coöperatie Appelscha 3.0, Recreatieschap Drenthe en de regionale marketingorganisatie Toerisme Regiomarketing Zuidoost Friesland (TRZF). De werkgelegenheid is flink aangetrokken na de coronaperiode en verschillende ondernemers hebben moeite de vacatures in te vullen vanwege de krapte op de markt.
Om het centrum van Oosterwolde te versterken en de draagkracht met de eigenaren en ondernemers te versterken is er een detailhandelsvisie opgesteld en vastgesteld.
Openbare ruimte
Onder andere de bermen zijn verbeterd en er is extra onderhoud aan de bomen uitgevoerd. We hebben inmiddels (in de periode 2019 t/m 2022) in ons gehele gebied openbare verlichting vervangen door LED. Tegelijk met het vervangen is voor een groot deel van de verlichting ook een dim-regime ingesteld. Hierdoor branden de lampen maar op 30% gedurende een groot deel van de nacht (23:00uur – 06:00uur).
De eikenprocessierups was ook in 2022 volop aanwezig. We hebben dit in de gaten gehouden en de rups bestreden om de overlast te beperken. Daarnaast hebben we in 2022 een start gemaakt met de proef paringsverstoring van de eikenprocessierups om de plaag beheersbaar te houden. We hebben plantvakken en bermen aangepast om daarmee de biodiversiteit te verhogen.
Met behulp van de 1/3-systematiek is in 2022 krediet beschikbaar gesteld en subsidie verleend voor de realisatie van een 2e padelbaan op sportpark Oostenburg, het aanpassen en uitbreiden van de kleedaccommodatie van Sv Oosterwolde en voor vervangende nieuwbouw van het clubgebouw van Sv Haulerwijk.
U heeft in uw vergadering van november 2022 besloten amateursportverenigingen te ondersteunen en heeft daarvoor kredieten beschikbaar gesteld.
Duurzaamheid
We hebben projecten ondersteund die bijdragen aan een Biobased Economy (BBE), zoals een biobased brug op het Ecomunitypark. Het afgelopen jaar hebben we veel met ondernemers gesproken over de kansen die liggen in circulaire economie en BBE. We hebben ondernemers geholpen om deze kansen te verzilveren, o.a. door te verbinden met onderwijs en kennisinstellingen en onderzoeks- en innovatietrajecten te starten.
Steeds meer mensen zijn bezig met het besparen op energiegebruik en treffen verduurzamingsmaatregelen, zoals isolatie of de aanleg van warmtepomp en zonnepanelen. De bewustwording over duurzame energie en energiebesparing is gestimuleerd door uitvoering van het project 'Thuisbesparen & wonen'. Binnen dit project zijn cadeaubonnen uitgegeven waarmee verduurzamende artikelen konden worden gekocht bij de lokale bouwmarkten. Er zijn inwoners opgeleid als energiecoaches. Deze coaches kunnen op verzoek een gratis energiescan van een woning maken.
We zijn bezig met het uitvoeren van lopende projecten en acties binnen het programma duurzaamheid zoals onder andere: de Regionale energietransitie, de uitvoeringsagenda Transitievisie Warmte, het Pilotproject SmartGrid en Waterstof en het plaatsen van laadpalen in de openbare ruimte.
In mei 2022 is in onze gemeente het zwerfafval gemonitord, met een score van 8,9. Deze goede score is mede te danken aan de diverse jaarlijkse zwerfafval opruimacties en de vrijwilligers (inmiddels 175) die het zwerfafval in hun leefomgeving opruimen. Mede door het gebruik van de afvalapp is het scheidingspercentage op de milieustraat gestegen.
Omgevingswet en bestemmingsplannen
De datum van de inwerkingtreding van de Omgevingswet is opnieuw verschoven. De invoeringsdatum is het afgelopen jaar niet van invloed geweest op de voorbereidingen die nodig zijn voor een adequate en brede invoering van de Omgevingswet. Er is in algemene zin een flinke inspanning verricht in de voortgang en soms ook afronding van de vele acties en projecten die genoemd staan in het Uitvoeringsprogramma Omgevingswet 2020-2024.
In het afgelopen jaar zijn diverse bestemmingsplanprocedures doorlopen, die verschillende ontwikkelingen mogelijk maken. Sommige procedures richtten zich op woningbouw, anderen op bedrijfsontwikkeling. Het bestemmingsplan ‘Motorcrossterrein De Prikkedam’ is door de uitspraak van de Raad van State van 9 november 2022 onherroepelijk geworden. Het bestemmingsplan ‘woningbouw Herenweg te Donkerbroek’ is opnieuw vastgesteld naar aanleiding van een uitspraak van de Raad van State. Tegen het vaststellingsbesluit is beroep bij de Raad van State ingesteld.
Wonen
In 2022 was sprake van een turbulente woningmarkt, zo ook in Ooststellingwerf. Net als in 2021 was er veel druk op de woningmarkt, met name in de koopsector. Door het opstarten van nieuwe woningbouwprojecten is er voor gezorgd dat ook in de toekomst een bijdrage geleverd kan worden aan de leefbaarheid in onze dorpen.
De nieuwe woonzorgvisie is door u vastgesteld. We zijn gestart met de acties die hierin benoemd zijn. We hebben regionale woningbouwafspraken tot 2030 gemaakt met de provincie. Hierin is ruimte voor woningbouw passend bij de behoefte die blijkt uit het woningmarktonderzoek. Daarnaast hebben we nieuwe meerjarige prestatieafspraken met woningcorporaties en huurders gemaakt. We zijn ook gestart met de planvorming van verschillende woningbouwlocaties onder de noemer van Taskforce woningbouw. Het gaat dan om zowel gemeentelijke locaties als locaties van derden.
Veiligheid, bestuur en dienstverlening
Veiligheid
Wat betreft ondermijning is er in 2022 veel gebeurd. Er zijn integrale controles uitgevoerd bij diverse bedrijven met de politie, VTH, douane en OOV. Daarnaast is een intern meldpunt opgestart. Er loopt een overlegtafel met de politie, VTH en OOV. We zijn aangemeld bij ‘meld misdaad anoniem’ en we werken nauw samen met Heerenveen en de OWO gemeenten op het gebied van ontwikkeling en kennisoverdracht.
Er is een projectgroep opgericht om het natuurbrandrisico tussen de N381 en Appelscha te verkleinen. Hiervan verwachten we in 2023 fysiek resultaat te zien en hopen we een oefening te kunnen draaien.
De gevolgen van enkele nare incidenten zijn in goede banen geleid, zoals de stalbranden in Elsloo en Oldeberkoop en de ontploffing van een drugslab in Haule.
Oekraïne/vluchtelingen
Met een beroep op het staatsnoodrecht zijn de burgemeesters in Nederland vanaf 1 april 2022 verplicht de opvang van Oekraïense vluchtelingen (ontheemden) te organiseren. Burgemeesters moeten in hun gemeente zorgen voor fatsoenlijke opvang, registratie in de Basisregistratie Personen, leefgeld, onderwijs en zorg. Door de gemeente Ooststellingwerf is hierop snel gehandeld. We creëerden een centrale opvang in hotel Appelscha waar we 53 ontheemden opvangen. In het najaar van 2022 is een tweede (tijdelijke) centrale opvang gecreëerd in RCN de Roggeberg in Appelscha. Op deze locatie kunnen 72 ontheemden worden opgevangen. Daarnaast worden door particulieren ook ontheemden opgevangen. De gemeente moet ook deze groep registreren en voor hen leefgeld, onderwijs en zorg organiseren. De kosten die door de gemeente worden gemaakt worden door het Rijk gecompenseerd vanuit de Bekostigingsregeling opvang ontheemden Oekraïne.
In oktober 2022 kregen we een vraag vanuit het COA om bij te dragen aan het opvangen van minderjarige vreemdelingen. Wij zijn hier in alle zorgvuldigheid mee aan de slag gegaan. Tot onze spijt heeft het COA vervolgens afgezien van opvang Hotel Aan de Vaart Appelscha.
Participatie
Inwoners en andere belanghebbenden worden steeds beter en vaker betrokken bij onderwerpen die hen aan gaan (inwonersparticipatie). Er zijn diverse maatschappelijke initiatieven mogelijk gemaakt onder andere via het Fonds. Leden van ons (online) inwonerpanel hebben in 2022 regelmatig hun mening gegeven over een actueel onderwerp, zodat we ons beleid hier beter op af kunnen stemmen.
Voorstellen
De kwaliteit van de raadsvoorstellen is verbeterd, maar blijft een continu aandachtspunt. Dit komt door de wisseling van bezetting en de instroom van nieuwe medewerkers. We hebben ambassadeurs opgeleid die medewerkers kunnen begeleiden bij het opstellen van voorstellen en we meten periodiek hoe u de kwaliteit van de voorstellen waardeert.
OWO
De implementatie van de visie op de OWO-samenwerking was een belangrijk agendapunt in het afgelopen jaar. Net als de ontwikkelagenda Fit voor de Toekomst die gemaakt is op basis van de adviezen uit de organisatiescan.
Dienstverlening
Informatievoorziening in de publiekshal naar de inwoners is verbeterd. Zowel fysiek als op afstand. Sinds we op afspraak werken is de informatievoorziening een stuk beter. Inwoners kunnen zich goed voorbereiden op hun afspraak, omdat wij vooraf een duidelijke informatiemail sturen. Inwoners die zonder afspraak binnenkomen worden ook nog steeds geholpen.
Doordat minstens 80% van al onze diensten digitaal kan neemt het fysieke bezoek af. De dienstverlening verschuift van fysiek naar digitaal contact. We zien dit effect niet terug bij onze telefonische dienstverlening. Het bezoek wat nog wel langs komt bij de balie betreft complexe(re) zaken. Oorzaak hiervan zit vaak in toenemende druk van wet- en regelgeving. Privacy en identiteit waren afgelopen jaar belangrijke onderwerpen die veel aandacht vragen.
Tot slot de financiële doorkijk
De Jaarrekening 2022 sluit met een positief saldo van € 5,129 miljoen. Op het totale budget van € 89,645 miljoen (totaal begrote lasten inclusief toevoeging reserves) van 2022 betekent dit een afwijking van 5,7%. Ten opzichte van de actuele begroting is het een afwijking van € 2,069 miljoen.