Inleiding jaarstukken

Hierbij ontvangt u het Jaarverslag en de Jaarrekening over het jaar 2019. Met het Jaarverslag leggen wij verantwoording af. Wij gaan in op de belangrijkste beleids- en financiële resultaten in relatie tot de voornemens, die staan in de Programmabegroting 2019. In de Jaarrekening zit de volledige financiële verantwoording en de balans met toelichting.

In deze aanbieding leggen wij een aantal belangrijke ontwikkelingen van het afgelopen jaar, op hoofdlijnen, aan u voor.

Sociaal Domein
In oktober heeft u de Visie op Samenleven vastgesteld. Deze beschrijft een brede en integrale visie op de verandering binnen het sociaal domein. Met deze verandering willen we de kracht van inwoners in de wijken en dorpen stimuleren. Voor de visie voerden we in bijna alle dorpen in de gemeente gesprekken. Op dit moment werken we de visie uit in deelprogramma’s. Net als de visie maken we ook de deelprogramma’s in nauwe samenspraak met inwoners, ondernemers, (vrijwilligers)organisaties en maatschappelijke partners.

Het thema eenzaamheid is breed opgepakt en heeft een plek gekregen binnen de Visie op Samenleven. Om de in gang gezette beweging en ideeën in de dorpen te ondersteunen zijn opbouwwerkers gestart in vijf pilot dorpen. Zij brengen ideeën en initiatieven van inwoners verder en verbinden (groepen) inwoners met elkaar. We maakten een vervolgplan voor de aandachtsgebieden. We zorgden dat we klaar waren voor de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz). We organiseerden een nieuwe aanbesteding voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Op basis van de evaluatie van de pilot consulent jeugd bij de huisartsenpraktijk breidden we deze uit. U stelde de Taalnota Ooststellingwerf en de Verordening Friese Taal vast. En er kwam nieuw beleid rond arbeidsparticipatie (Inclusief Ooststellingwerf). We startten met activiteiten rondom positieve gezondheid. En we troffen voorbereidingen voor een lokale inclusie-agenda.

Na een proces van meer dan acht jaar is het gelukt om een akkoord te bereiken over de toekomst van de sociale werkvoorziening. Een inhoudelijk complex dossier met veel verschillende belangen komt hiermee tot een goed eind. De nieuwe governance structuur is vastgesteld door de betrokken gemeenten en de gemeente heeft inhoud gegeven aan haar uittreding uit Caparis N.V. Hierdoor is Ooststellingwerf niet langer verbonden aan het SW bedrijf bij haar invulling van Beschut Werk en BAB banen. De positieve afrekening van € 517.000 vanuit de fair deal is verwerkt in de jaarrekening.

De gemeente kampt, net als andere gemeenten, met tekorten op de jeugdhulpuitgaven. Bij het opstellen van de begroting 2019 hebben we daarom het budget voor jeugdhulp met € 750.000 verhoogd en bij de voorjaarsrapportage nogmaals met € 800.000. De Taskforce Grip op Sociaal Domein heeft de uitgaven geanalyseerd en maatregelen genomen om de kosten te beheersen door werkprocessen te verbeteren en ook de samenwerking in de keten. Beleidsmatig is gekozen voor ‘er snel bij zijn’ en preventief werken. We hebben bereikt dat de jeugdhulpkosten steeds beter inzichtelijk en beheersbaar zijn.

De begroting is opgesteld op basis van de te verwachte lasten in het sociaal domein. Hoewel we nog een overschrijding zien (€ 360.000), zijn de totale lasten voor jeugdhulp gedaald ten opzichte van 2018. Voor de uitvoering van de Wmo-taken geldt bij de jaarafrekening een overschrijding van € 270.000. Met de ontwikkelingen rond werk en sociale werkvoorzieningen kunnen we het programma Sociaal Domein met een positief resultaat afronden. We zijn blij dat we steeds beter in staat zijn om de uitgaven goed te begroten.

Ruimte en strategische projecten
De werkzaamheden voor de uitvoering van het Masterplan Appelscha zijn afgerond. De laatste fase bestond uit het faciliteren van een organisatievorm van en voor toeristische ondernemers (Coöperatie Regio Appelscha 3.0) die kan voortbouwen op de infrastructuur en de voorzieningen waarin de gemeente de afgelopen jaren heeft geïnvesteerd.

Voor het project Omgevingsvisie heeft u begin 2019 een plan van aanpak vastgesteld inclusief een uitgebreid participatietraject. Als eerste stap in dit visietraject is een Nota van uitgangspunten (Nvu) opgesteld. Naast het opstellen van een Omgevingsvisie Ooststellingwerf is er binnen de interne organisatie de afgelopen periode intensief gewerkt om te kunnen voldoen aan de minimale wettelijke verplichtingen die de Omgevingswet vraagt. In dit proces worden ook de mogelijkheden van de OWO-samenwerking nadrukkelijk belicht. Ondanks het uitstel van de geplande datum van in werking treden zetten we stevig in op de voorbereidingen en de nieuwe aanpak binnen de Omgevingswet.

Het versterken van de centrumfunctie in Oosterwolde is al jaren een aandachtspunt. In 2019 heeft het proces van het bestemmingsplan Oude Dorp uiteindelijk de basis gelegd voor een intensieve samenwerking met vastgoedeigenaren en winkeliers in Oosterwolde. Met het eindrapport ‘Samenwerken aan een krachtig en prachtig winkelgebied van Oosterwolde’ is de route uitgestippeld om vorm en inhoud te geven aan de opgaven.

Op basis van de beschikbaar gestelde woningbouwcontingenten is het woningbouwprogramma aangepast en vastgesteld. Woningbouwplannen worden aan dit programma getoetst. Los hiervan is vorm gegeven aan de oproep van ‘bouwen, bouwen, bouwen’. Aan de Wrongel is gestart met de 2e fase en is een vergunning verleend voor 12 woningen. In Appelscha zijn aan de Oldenhof ruim 50 woningen gebouwd en begin 2020 opgeleverd. Ook de bouw van 15 appartementen en 6 woningen in het plan Sinnesicht in Haulerwijk is ondanks de stikstofcrisis voorspoedig gestart. Tenslotte is het bestemmingsplan voor de gebiedsontwikkeling aan de Dertien Aprilstraat vastgesteld. Hier kunnen 55 appartementen worden gebouwd. Al met al is er veel reuring op de nieuwbouwmarkt.

Voor het dossier van het motorcrossterrein De Prikkedam is 2019 een bewogen jaar geweest. Naast een intensief vervolg op lopende (handhavings)procedures is in oktober het bestemmingsplan vastgesteld en begin 2020 in werking getreden. Het toezichts- en handhavingsplan is eind 2019 afgerond. We gaan ervan uit dat met deze forse inspanningen een belangrijke stap is gezet in dit langlopende dossier.

In 2019 hebben we 42 aanvragen voor Het Fonds ontvangen en hebben we 26 initiatieven een bijdrage toegekend. Met de initiatieven wordt bijgedragen aan onze beleidsdoelstellingen (zoals het Beweegcafé). Er zijn prachtige nieuwe activiteiten ontstaan (Openluchtspel Hongerproces) en wordt gewerkt aan historisch besef (Ontsluiting kamp Ybenhaer en Oranje). We zien enthousiaste vrijwilligers die kansen zien en daar ook wat voor willen ondernemen.

In mei 2019 is het Biosintrum feestelijk geopend. Er zijn zorgen rondom de financiële stabiliteit van het Biosintrum. In 2020 is door de gemeenteraad een projectplan goedgekeurd. Met als doel om, in nauw overleg met de stichting en een vertegenwoordiging van ondernemers, de doelstellingen van het Biosintrum te behalen.

De verglazing van Ooststellingwerf is gestart. In juli heeft Kabelnoord de eerste gleuf gegraven voor de aanleg van glasvezel in Ooststellingwerf. Met de inzet van veel ambassadeurs is de aandacht en dus het animo voor de aansluiting op dit netwerk groot. We erkennen ook dat het belang groot is voor de aantrekkelijkheid van wonen en werken en natuurlijk voor de zorg en het onderwijs. Daarom hebben we ook besloten tot een financieringsfaciliteit voor de aanleg van glasvezel in de ‘grijze’ gebieden.

Duurzaamheid
Samen met de provincie en overige Friese gemeenten werken we aan de Regionale Energie Strategie. De inventarisatie van de al genomen maatregelen is opgesteld en Ooststellingwerf levert, gekoppeld aan haar inzet, op duurzaamheid een wezenlijke bijdrage.

Tot eind 2019 is circa 26 hectare aan zonneweides gerealiseerd. Er zijn dit jaar diverse zonneweides aangelegd en er is een vergunning verleend voor Zonnepark Duistereweg Oosterwolde.

Op 29 januari 2019 is de laatste versie van de subsidieregeling Duurzaam en Leefbaar Ooststellingwerf in de raad vastgesteld. Het budget voor de duurzaamheidsleningen is bij dat besluit verhoogd naar € 700.000. In totaal zijn er in 2019 33 duurzaamheidsleningen verstrekt voor een totaal bedrag van € 270.000. We hebben ook een plan van aanpak gemaakt om eind 2020 op een participatieve wijze te komen tot een biodiversiteitsplan.

De bewustwording over duurzame energie en energiebesparing komt verder op gang. De deelname aan de diverse projecten zoals duurzaamheidsleningen, goed voorbeeld doet goed volgen, en perspectief op 0 is goed. In 2019 is Diftar+ ingevoerd. Begin 2020 is een evaluatie opgesteld. De resultaten zijn zeer positief. Daardoor zullen we in staat zijn de VANG-doelstellingen voor 2020 (100 kg restafval per persoon per jaar) te halen.

Dienstverlening
We zijn verder gegaan met het optimaliseren van onze dienstverlening. Intern werken we aan onze processen en werkwijzen, zoals de toegankelijkheid en leesbaarheid van onze brieven en het verbeteren van de terugbelacties. In de externe dienstverlening hebben we diverse diensten gedigitaliseerd. Denk aan de aangifte van geboorte en overlijden, huwelijk- en geregistreerd partnerschap, een verhuizing, vermissing van documenten en eigendommen, een aanvraag voor een evenementenvergunning en het doorgeven van een wijziging van de bijstandsgegevens.

Corona
De uitbraak van COVID-19 (Corona) eind februari 2020 heeft een enorme impact op ons allemaal. De wereldwijde pandemie leidt tot ongekende omstandigheden. Voor de aanpak van COVID-19 kijken wij wat we, als gemeente, aanvullend op de landelijk maatregelen van het Rijk kunnen doen. Dit raakt veel beleidsterreinen van onze organisatie. We streven naar een zo adequaat mogelijke uitvoering van de landelijke en lokale maatregelen en naar zoveel mogelijk continuïteit van de reguliere werkzaamheden en van noodzakelijke (digitale) besluitvorming en hebben daarvoor de nodige interne maatregelen genomen.

Tot slot de financiële doorkijk
De Jaarrekening 2019 sluit met een positief saldo van € 373.000. Op het totale budget van € 79 miljoen (totaal begrote lasten inclusief toevoeging reserves) van 2019 betekent dit een afwijking van 0,5%. Ten opzichte van het geraamde resultaat van € 266.000 is dit een afwijking van € 107.000. Het verschil in de resultaten heeft diverse oorzaken die u in de Jaarstukken bij de diverse programma’s kunt lezen. Wij stellen u voor de genoemde overschrijdingen te autoriseren bij de vaststelling van de Jaarstukken 2019.

In 2019 hebben we samen met uw raad stappen ondernomen om de structurele baten en lasten in balans te brengen. Het financieel perspectief komt de komende jaren nog verder onder druk te staan door diverse ontwikkelingen. In de Kaderbrief 2021-2024 komen we hier bij u op terug.

Het college van burgemeester en wethouders is het dagelijks bestuur van de gemeente en bestaat naast de burgemeester vanaf september 2019 uit drie wethouders en de gemeentesecretaris. Per 21 augustus 2019 is wethouder Jouke Jongsma afgetreden. De samenstelling is vanaf 21 augustus 2019 als volgt: 

Burgemeester Harry Oosterman

• Bestuur
• Openbare orde en veiligheid
• Overheidsparticipatie
• Lobby en acquisitie, waaronder economische ontwikkeling (incl. Biosintrum)
• Zorgeconomie
• Lelystad Airport 
• Organisatie
• Personeel
• OWO samenwerking
• P10 / plattelandsgemeenten 
• Streekagenda
• Dienstverlening / basisregistraties
• Regelgeving deregulering 

Wethouder Esther Verhagen, OoststellingwerfsBelang

• Visie op samenleven
• Jeugd
• WMO
• Volksgezondheid
• Inkomstenondersteuning
• Armoede / schuldhulpverlening
• Maatschappelijke activering
• Inburgering /statushouders
• Eenzaamheid
• Mantelzorg en vrijwilligersbeleid
• Sport
• Kunst en cultuur
• Onderwijs, leerplicht / RMC 
• Aandachtsgebieden (sociaal Haerenkwartier, Haulerwijk)
• Welzijnswerk (Scala)
• Adviesraad sociaal domein
• Fonds Ooststellingwerf 
• Openbare ruimte / snippergroen 
• Dorpsbudgetten 

 

Wethouder Fimke Hijlkema, PvdA

• Duurzaamheid, klimaatadaptatie, energietransitie en CO2-reductie
• Visie op demografische ontwikkeling (Project)
• BiobasedEconomy en Biosintrum (coproductie met burgemeester)
• Milieubeleid
• Biodiversiteit
• Afval
• Water 
• Riolering 
• FUMO
• Visie op demografische ontwikkelingen
• Gebiedsagenda’s / Platteland aan zet
• Natuur en landschap
• Fysieke herstructurering Haerenkwartier
• Maatschappelijk accommodatiebeleid
• Recreatie en toerisme 
• Masterplan Appelscha 
• Woonvisie / woningbouwprogramma
• Vergunningen
• Hûs en Hiem
• Grondzaken
  
  

Wethouder Marcel Bos, CDA

• Werkgelegenheid en arbeidsmarkt
• Participatiewet / arbeidstoeleiding- integratie
• Sociale werkvoorziening (GR SW Fryslân, Caparis)
• Economische zaken (coproductie met burgemeester)
• Omgevingswet / -visie 
• Ruimtelijke ordening 
• Verkeer, parkeren 
• Landbouw
• Glasvezel / mobiele bereikbaarheid
• Handhaving
• Financiën
• Belastingen
  
  

Gemeentesecretaris Willem Mutter (tot 1 oktober 2019 Jeroen van Delden)

De Jaarstukken bestaan uit twee onderdelen: het jaarverslag en de jaarrekening. In het jaarverslag staat per programma de vraag centraal of de gestelde doelen uit de programmabegroting 2019 gerealiseerd zijn in 2019. We geven antwoord op de vragen ‘Wat hebben we bereikt’, ‘wat hebben we daarvoor gedaan’ en ‘wat heeft de inwoner daarvan gemerkt?’. Daarnaast tonen we de inzet van middelen door de 4e W-vraag ‘wat heeft het gekost?’ te beantwoorden en geven we een toelichting op afwijkingen. In de jaarrekening staan de balans, de programmarekening en de toelichting op de balans. De controleverklaring van de accountant gaat over de jaarrekening en in beperkte mate over het jaarverslag.

De opbouw van de Jaarstukken is als volgt:
Het algemene deel gaat, op hoofdlijnen, over de belangrijkste beleidsmatige ontwikkelingen van de programma’s. In dit hoofdstuk geven we ook een samenvatting van de financiële resultaten. De programma's en paragrafen vormen samen het jaarverslag. Voor elk programma staat de vraag centraal of de gestelde doelen uit de programmabegroting 2019 zijn gerealiseerd.

In de jaarrekening zijn de balans, de programmarekening en de toelichting op beide opgenomen. De verantwoording specifieke uitkeringen (SISA) komt daarna, gevolgd door het overzicht volgens de ‘wet normering bezoldiging topfunctionarissen’ (WNT) en daarna het overzicht ‘Schatkistbankieren’. De jaarstukken sluiten we af met de controleverklaring van de accountant. In de bijlage staan ook de kerngegevens, de beleidsindicatoren en de baten en lasten per taakveld.