Programma 2 | Welzijn en educatie

• We willen dat kunst en cultuur een bijdrage levert aan een aantrekkelijk woon- en verblijfklimaat in Ooststellingwerf.
• We willen kunst en cultuur bekend en toegankelijk maken voor met name kinderen en jongeren.
• We willen het cultureel erfgoed, inclusief de streektaal, beschermen en uitdragen.
• We willen dat kunst en cultuur een bindmiddel is voor de samenleving in Ooststellingwerf.
• We willen een faciliterende rol op het terrein van kunst en cultuur en ondersteunen initiatieven van inwoners op dit vlak.
• We willen bestaande kunstwerken blijven onderhouden en de huidige regelingen continueren.
• We willen de huidige bibliotheekvoorzieningen behouden.

• Kunst en cultuur draagt bij aan een aantrekkelijk woon- en verblijfklimaat in Ooststellingwerf
• Iedereen (ook kinderen en jongeren) krijgt de kans en de gelegenheid te participeren
• Via diverse activiteiten hebben we ons cultureel erfgoed, inclusief de streektaal, uitgedragen. Zo kan het een bindmiddel zijn voor de samenleving.
• De Bibliotheek is ondersteund.
• Door corona heeft het culturele veld veel activiteiten niet kunnen uitvoeren. We hebben meegedacht met instellingen over alternatieve uitvoering van projecten die passen binnen de coronamaatregelen. Er is gestart met het ontwikkelen van een regeling die de lokale culturele infrastructuur de gelegenheid geeft om coronanoodsteun aan te vragen.
  
  

• We hebben subsidies verstrekt uit het budget Kunst & Cultuur. Daardoor faciliteren en stimuleren we activiteiten en initiatieven op het gebied van kunst en cultuur, inclusief cultuureducatie en de bibliotheek. Het onderwijs en culturele instellingen promoten het aanbod.
• We hebben het Kindpakket (Leergeld, Jeugdcultuurfonds en Jeugdsportfonds) opnieuw beschikbaar gesteld om deelname financieel mogelijk te maken.
• We hebben samen met de gemeente Weststellingwerf en de provincie Fryslân een regeling ter stimulering van het Stellingwerfs voorbereid waardoor we initiatieven vanuit de samenleving gericht op Stellingwerfs kunnen ondersteunen.
• Actualisatie van het boek 'Kunstwerken aan de weg'.
• Plaatsing van twee nieuwe kunstwerken in Makkinga en in Oude Willem. Het kunstwerk in Oude Willem is geplaatst ter afronding van de gebiedsontwikkeling.
• We hebben onze bestaande kunstwerken, bijvoorbeeld kunstwerken langs de weg en (oorlogs)monumenten onderhouden.
• Via het Fonds hebben we subsidies verstrekt voor projecten met een culturele inslag.
• We hebben dit jaar een alternatieve open monumentendag gehouden waarbij ook een aantal nieuwe monumenten zijn aangesloten.
• We hebben de monumentenverordening gewijzigd en vast laten stellen waarbij er uitgebreidere mogelijkheden zijn om aanspraak te maken op subsidie.
• We hebben monumentensubsidies verstrekt.
• Voor de doe-agenda Samenleven zijn voorbereidingen getroffen voor een brainstormsessie met stakeholders over een eventuele 'Bruisplek' in Oosterwolde.
• Voor de doe-agenda Samenleven zijn voorbereidingen getroffen voor een brainstormsessie met stakeholders over het beter bereiken van diverse doelgroepen.
• We hebben onderzocht wat de kosten zijn van het creëren van een fietsroute langs monumenten.
• Fonds Ooststellingwerf: onderhoud van klokkenstoel op kerkhof in Fochteloo.
• Fonds Ooststellingwerf: De Haeren, een ketel vol verhalen, ophalen verhalen bewoners Haerenkwartier, moeten samen leiden tot een kunstwerk.
• Fonds Ooststellingwerf: Openluchtspel Uit de klauwen, toneelspel met als inspiratie de geschiedenis van Appelscha en omgeving.
• Fonds Ooststellingwerf: Kerstuitvoering via livestream door Laudando.
• Tijdens de vrijwilligersawards is er waardering getoond voor de vrijwilligers in de lokale kunst en cultuursector.
• We hebben gesprekken gevoerd om instellingen het hoofd boven water te laten houden.
  
  

• Kunst en cultuur is voor alle lagen van de bevolking toegankelijk. Initiatieven vanuit de samenleving zijn uitgewerkt.
• Veel inwoners zullen hebben ervaren dat in 2020 het aanbod aan culturele activiteiten beperkt is geweest als gevolg van de coronamaatregelen.
• Daar waar het kon heeft de gemeente meegewerkt en gedacht aan alternatieven die, binnen de coronamaatregelen, uitgevoerd konden worden.
  
  

• Het kunst- en cultuurbeleid gemeente Ooststellingwerf 2017-2019.
• Erfgoedverordening 2020
• Kerkenvisie
• Fonds Ooststellingwerf
• Subsidieverordening voor monumenten
• Convenant Nedersaksisch

.

• We willen brede aandacht voor eenzaamheid (zie Thema 2.4 Volksgezondheid).
• We willen ruimte geven aan maatschappelijke welzijnsinitiatieven, zoals bijvoorbeeld Wel-zijn dorpse schaal Oldeberkoop. We willen dit faciliteren en actief zoeken naar (professionele) verbinding.
• We willen dat inwoners goed op de hoogte zijn van de initiatieven die er zijn. We willen dat hulpverleners actief worden geïnformeerd over initiatieven opdat zij de mensen aan wie zij zorg verlenen goed kunnen informeren. We willen dat de gemeente actief over initiatieven communiceert via haar online- en offline kanalen.
• We ondersteunen dorpen en wijken bij de uitwerking van ideeën om de gemeenschap te versterken en activiteiten en projecten vorm te geven, met als doel vitale, samenredzame gemeenschappen.

• De inspanningen ten aanzien van het thema 'eenzaamheid' worden benoemd in thema 2.4 Volksgezondheid.
• We hebben alle dorpen uitgenodigd maatschappelijke (welzijns)initiatieven naar voren te brengen.
• We hebben Wel-zijn op dorpse schaal ook in 2020 ondersteuning geboden.
• Binnen de doe-agenda's 'ouder worden' en 'meedoen' worden voorstellen gedaan voor het borgen van communicatie.
• Verschillende initiatieven van groepen inwoners om het samenleven en samendoen in hun dorp of wijk te versterken beginnen uit de verf te komen.
  
  

• We hebben samen met Doarpswurk een eerste digitale sessie gehouden met alle dorpen. Daarin hebben we voorbeelden van maatschappelijke initiatieven gedeeld en de dorpen uitgenodigd zelf met initiatieven te komen. Daarbij hebben we ook aangegeven op welke wijze Doarpswurk en gemeente kunnen ondersteunen. Die sessie was eerder i.v.m. corona uitgesteld en is nu in december gehouden maar dit heeft al twee potentiële ideeën opgeleverd.
• We hebben de tijdelijke subsidie aan Wel-zijn op dorpse schaal omgezet in een structurele subsidie.
• Voor het opstellen van de 'doe-agenda's' zijn meerdere sessies geweest met inwoners, maatschappelijke-, ouderen- en vrijwilligersorganisaties, ondernemers, zorgverleners, mantelzorgers etc. 
• Opbouwwerkers ondersteunen groepen inwoners om hun idee voor hun dorp of wijk verder te brengen.
  
  

• Binnen de dorpen worden initiatieven ontwikkeld om dichtbij dagopvang zonder indicatie te bezoeken.
• In Oldeberkoop kunnen inwoners voortaan structureel naar dagopvang zonder indicatie.
• Inwoners konden en kunnen meedenken en input leveren voor de 'doe-agenda's' en in 2021 ook de vruchten daarvan plukken.
• Projecten voor bijvoorbeeld ontmoetingsruimtes, samen bewegen of eten, omzien naar elkaar, begeleiding van de veranderingen in het Haerenkwartier en ondersteuning van vrijwilligersbesturen krijgen vorm.
  
  

• We willen ideeën vanuit dorpen over leefbaarheid (in de breedste zin van het woord) stimuleren. 
• We willen de dorpsbudgetten voor alle inwoners in stand houden en indien gewenst uitbreiden.
  
  

Alle dorpen in onze gemeente en vier wijken in Oosterwolde hebben een wijk- en dorpenbudget ontvangen in 2020. Dit budget is vrij besteedbaar voor de dorpen en wijken voor leefbaarheidsinitiatieven in hun dorp of wijk. Ook is Het Fonds in 1 tender in 2020 weggezet (15 initiatieven zijn gehonoreerd).

De wijk- en dorpenbudgetten zijn uitbetaald aan de besturen van plaatselijk belangen (PB) van de dorpen en aan de besturen van Bewonerscommissies in Oosterwolde. Het Fonds is georganiseerd in 2020. Contacten met PB-besturen en besturen Bewonerscommissies waren veelal digitaal en we hebben een aantal keren een Nieuwsbrief Wijken- en dorpen opgesteld en toegestuurd aan de besturen van de PB-en en Bewonerscommissies. 

De wijk- en dorpenbudgetten zijn op dorps-en wijkniveau benut om leefbaarheidsinitiatieven te ondersteunen. Dit budget wordt heel divers ingezet. O.a. voor het plaatsen van bankjes, hondenpoepbestrijding, outdoor fitness toestellen, speeltoestellen, jongerenactiviteiten op de dorpen, activiteiten voor ouderen ondersteuning in de dorpshuizen etc.

• Notitie “Voortgang pilot dorpsagenda’s/gebiedsagenda’s” (voorjaar 2012)
  
  

• We willen vroegtijdig schoolverlaten voorkomen. We willen eraan bijdragen dat kinderen minimaal hun startkwalificatie behalen.
• We willen de samenwerking tussen instellingen binnen brede kindcentra stimuleren.
• We willen de huidige voorzieningen voor laaggeletterden behouden en activiteiten, zoals het DigiTaalhuis en de Taalgroep, voortzetten.
• Handhaven van de kwaliteit, bereikbaarheid en betaalbaarheid van het onderwijs. Dit binnen de (financiële) kaders van het Rijk.
• We willen bijdragen aan het voorkomen van onderwijsachterstanden voor peuters door de inzet van diverse Voor- en Vroegschoolse educatie.
  
  

Ontwikkeling Brede School
Vanuit de Brede School en het Integraal Kindcentrum (IKC) is er een samenhangend geheel van onderwijs, opvang, opvoeding en vrije tijd aanwezig. De inzet is gericht op het versterken en verrijken van de ontwikkelingskansen van kinderen, maar ook voor in de buurt en in het dorp. Voor het bevorderen van optimale ontwikkelingskansen voor leerlingen is de doorgaande leerlijn verder geoptimaliseerd. Er is een goede samenwerking en verbinding tussen voorschoolse educatie, basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Binnen het IKC zijn het onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzaalwerk in gesprek over een bestuurlijke vormgeving. 

Tegengaan laaggeletterdheid
In het kader van de aanpak van laaggeletterdheid werken we in de kinderopvang met Boekstart. In het primair onderwijs is 'de Bibliotheek op school' voortgezet. De resultaten van de bibliotheek op school over 2020 zijn positief te noemen, hiermee wordt daadwerkelijk een bijdrage geleverd aan het voorkomen van dyslexie. Het streven is om hiermee in de toekomst door te gaan indien dit financieel haalbaar is.

Het Taalnetwerk is verder gegaan met de aanpak van laaggeletterdheid. In Oosterwolde is het Digi-taalhuis en het Taalplein voortgezet. Het Taalplein is voor iedereen die wil oefenen met taal, rekenen en computeren en is niet gericht op het behalen van een certificaat of diploma, maar meer gericht op het goed kunnen functioneren in het dagelijks leven. De activiteiten van het Digi-taalhuis richten zich op mensen die op latere leeftijd de Nederlandse taal (beter) willen leren spreken en schrijven en op mensen voor wie Nederlands een nieuwe taal is, maar wel ingeburgerd zijn. Het is een samenwerkingsverband tussen ROC Friesland College, Bibliotheek (consulent Basisvaardigheden), Scala Welzijn, gemeente, Stichting Lezen en Schrijven, Humanitas en Vluchtelingenwerk.

Voor- en Vroegschoolse Educatie
Via de Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) is opnieuw een bijdrage geleverd aan het voorkomen van onderwijsachterstanden. Er is extra ingezet op kinderen met een risico op taalachterstand. Hiervoor is in 2020 het beleidskader ‘Spelenderwijs’ vastgesteld. Er zijn meer VVE doelgroep kinderen bereikt en toegeleid naar een passend aanbod dan voorheen begroot. Dit is gerealiseerd door samen te werken met Scala, kinderopvang, de Jeugdgezondheidszorg en het primair onderwijs. In augustus 2020 is de wetswijziging ingegaan waarin peuters 16 uur per week gebruik kunnen maken van het VVE-aanbod. Voor deze uitbreiding van het aantal uren en intensivering van de VVE ontvangen gemeenten vanaf 2019 een hoger budget van het Rijk.

Voorkomen vroegtijdig schoolverlaten
Door de leerplichtambtenaar en in samenwerking met StartWijzer (voorheen RMC De Friese Wouden) zijn acties in de vorm van maatwerk ingezet om alle leerplichtige kinderen te laten deelnemen aan het onderwijs. Acties zijn bijvoorbeeld doorontwikkeling e-portfolio, stay in school en take the next step. Deze regionale aanpak versterkt de kwaliteit. Het percentage jongeren dat de school vroegtijdig verlaat ligt in Ooststellingwerf op 1,36% (bron: DUO schooljaar 2018-2019). In de ons omringende gemeenten ligt het percentage iets hoger. Landelijk is dit gemiddeld 2,02% (schooljaar 2018-2019).

Dekkend en passend onderwijs
Op initiatief van onder andere SO Fryslân, RENN4 de Ambion Holding, Comprix, het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Friesland en de gemeente Heerenveen is er in 2019 een verkennend onderzoek uitgevoerd, om opvattingen en ideeën in kaart te brengen over de organisatie en bestuurlijke inrichting van voorzieningen voor speciaal (basis) onderwijs in de regio Zuidoost Friesland (Heerenveen, Oost- en Weststellingwerf). Bij dit onderzoek en de daarop volgende stappen zijn verschillende school- en gemeentebesturen aangehaakt. De gedeelde opvatting is dat het huidige voorzieningenaanbod voor speciaal (basis) onderwijs niet optimaal is en in onvoldoende mate ‘dekkend’. Deze constatering wordt vooral veroorzaakt door het groot aantal leerlingen dat buiten onze regio onderwijs volgt. Vanuit Ooststellingwerf kennen wij veel vervoersbewegingen richting RENN4 in Drachten, Assen en Steenwijk. De huidige samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg draagt ook bij aan de constatering. De deelnemers zijn het er tegelijk over eens dat er een ‘dekkend onderwijsaanbod’ in de regio gerealiseerd kan worden. De wil is er en de kinderen zijn er.

Als gemeente Ooststellingwerf willen wij nu als eerste stap een aantal basale data over jeugd en onderwijs beter in kaart brengen om daarna te kunnen bepalen welke vervolgstappen gezet kunnen worden met partijen in de eigen gemeente en/of met partijen in omliggende gemeenten.

In de afgelopen periode zijn er in omliggende gemeenten (Heerenveen, Weststellingwerf) en in de eigen gemeente initiatieven gestart om ervoor te zorgen dat in de regio een dekkend en passend onderwijsaanbod gerealiseerd kan worden voor kinderen met speciale behoeften. Vanuit Ooststellingwerf vinden we dit waardevol en willen we nader bepalen wat de situatie in onze eigen gemeente is.

BS de Twirrewyn/IKC Donkerbroek
In Donkerbroek is thuisnabij kwalitatief en toekombestendig onderwijs gerealiseerd.

Ontwikkeling van de Brede School
De basis voor de Brede School is een netwerk tussen partijen in en om de school. Dit netwerk is gebaseerd op samenwerking. Alle betrokkenen in het netwerk besteden aandacht aan het cognitief leren, creatieve, motorische en sociaal-emotioneel ontwikkeling. Daarnaast verzorgt de Brede School naschoolse activiteiten. Die zijn belangrijk voor de binding van de Brede School met het dorp of de wijk. In Oosterwolde is een Integraal Kindcentrum (IKC). Een IKC is een voorziening waar kinderen komen om te leren, spelen, ontwikkelen en ontmoeten. Een IKC vertrekt vanuit het kind en de vraag wat dat kind nodig heeft. 

Optimale ontwikkelingskansen voor leerlingen
Wij bieden optimale ontwikkelingskansen door een doorlopende leerlijn. Dit betekent dat lesstof/onderwijs op elkaar aansluit als een kind van de ene klas naar de andere gaat, van primair naar voortgezet onderwijs en van onderwijs naar werk. We geven kinderen en jongeren goede ondersteuning. En extra zorg aan het kind dat het nodig heeft. Hierbij is ook een consulent jonge kind betrokken.

Pilot Gebiedsteam in de school
In september 2020 zijn we gestart met de Pilot Gebiedsteam in de school, waarbij gebiedsteammedewerkers (met specialisatie jeugd) van gemeente Ooststellingwerf, aanwezig zijn. Dit in vier scholen voor een halve dag per week. Doel hiervan is het bevorderen van preventie als het gaat om jeugd- en gezinsproblematiek. Door op de vindplaatsen, de scholen, aanwezig te zijn is de drempel tot hulp vanuit kinderen en gezinnen kleiner en kan de juiste hulpverlening eerder worden ingezet. De eerdere pilot in Appelscha heeft tot goede resultaten geleid doordat de partijen elkaar en elkaars expertise, goed hebben leren kennen.

Tegengaan laaggeletterdheid
Laaggeletterdheid komt voor bij een grote en diverse groep mensen. Laaggeletterdheid is een belemmering voor participatie van deze inwoners. We werken aan het vinden van laaggeletterden en ondersteunen hen vervolgens bij het leren lezen, schrijven en rekenen (basisvaardigheden). Dit doen we via het Digi-Taalhuis, het Taalplein en het Taalnetwerk door het ontwikkelen van deskundigheid bij professionals en vrijwilligers. Ook het voorleesproject van Humanitas maakt hier deel van uit.

Door de coronacrisis zijn de bibliotheken en daardoor het Taalplein en het Digi-Taalhuis langere tijd gesloten. Daardoor liggen de activiteiten stil. De verwachting is dat ze in het tweede kwartaal 2021 weer worden opgestart.

Voor- en Vroegschoolse Educatie
We bieden Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) aan alle kinderen die dat nodig hebben. We streven naar een bereik van 100% en kunnen constateren dat we in 2020 meer doelgroepkinderen een VVE-programma hebben kunnen aanbieden. Binnen het VVE-programma is er extra aandacht voor de taalverwerving van kinderen van nieuwkomers in de vorm van een tutor. De tutor begeleidt niet alleen de nieuwkomers kinderen, maar is ook vraagbaak voor de pedagogisch medewerkers in de peuterspeelgroepen en leerkrachten in het primair onderwijs. Alle peuterspeelgroepen zijn bezet met ten minste twee gekwalificeerde pedagogische medewerkers. De peuterspeelgroepen, de kinderopvang en het primair onderwijs werken nauw samen. Hierdoor is er een doorgaande lijn van de voorschoolse voorziening (in peuterspeelgroepen of kinderdagverblijven) naar de vroegschoolse voorziening (in groep 1 en 2).

Corona en noodopvang
Vanaf maart 2020 hebben alle kinderopvangorganisaties in de gemeente Ooststellingwerf in samenwerking met de scholen, gezorgd voor de noodopvang van kinderen met ouders die werken in cruciale beroepen voor kinderen uit kwetsbare gezinnen. Er zijn geen kinderen aan onze aandacht ontsnapt. De noodopvang heeft in goed overleg plaatsgevonden tussen onderwijs en kinderopvang, waarbij wij als gemeente ondersteuning hebben geboden.

Beleidskader ‘Spelenderwijs’
In juni 2020 is het beleidskader ‘Spelenderwijs’ vastgesteld door de OWO-gemeenten, hierin zijn de uitgangspunten benoemd voor het VVE-beleid in onze gemeenten. De uitgangspunten zijn:

1. In de OWO-gemeenten bezoeken alle kinderen een voorschoolse voorziening.
2. Binnen de OWO-gemeenten is er een toegankelijk, dekkend en kwalitatief hoogwaardig aanbod van voorschoolse voorzieningen en VVE.

VE-monitor (voorschoolse educatie monitor)
Met de online VE-monitor wordt het proces van toewijzen en toeleiden van kinderen met een VVE-indicatie gedigitaliseerd en gestroomlijnd. De monitor biedt voor de VE-aanbieders, gemeenten en Jeugdgezondheidszorg, een actueel beeld van het aantal indicaties, reden plaatsing op een wachtlijst, het bereik en de resultaten van het VE- toeleidingsproces. Door inzicht te krijgen in deze cijfers, kunnen wij als gemeente acties inzetten om zoveel mogelijk kinderen met een VVE- indicatie te bereiken. De monitor draagt bij aan het uitgangspunt om aan alle kinderen met een VVE-indicatie een passend en dekkend VE-programma te bieden. In december 2020 is de VE-monitor operationeel gegaan.

Voorkomen voortijdig schoolverlaten
Het uitgangspunt is dat iedere jongere een startkwalificatie haalt. Is dit niet haalbaar, dan bieden we in samenwerking met de leerplichtambtenaar, StartWijzer en het Gebiedsteam een passend traject aan. Daarbij maken we gebruik van de inzet van hulpverlening of begeleiding richting arbeidsmarkt met een opleidingscomponent.

Dekkend en passend onderwijs
Wij kennen in onze gemeente een school voor SBO (Kampingerhof) en een VSO school (Mst. Duisterhout). Beide schoolbesturen hebben in 2018 verklaard een gezamenlijke ambitie en verantwoordelijkheid te hebben voor de leerlingen met speciale behoeften in de regio om ervoor te zorgen dat er een dekkend onderwijsaanbod wordt gerealiseerd. Het College heeft op 19 november 2019 ingestemd met de deelname aan de eerste fase van dit proces.

Naar aanleiding hiervan is een intentieverklaring opgesteld die op de steun mag rekenen van de gemeente Ooststellingwerf. In de intentieverklaring is een ambitie uitgesproken om mogelijk tot een kindvoorziening-plus te komen voor kinderen in de regio. Hiervoor is een businesscase in concept uitgewerkt. Om voor de korte termijn de eerste stappen te kunnen zetten is in de zomer van 2020 een subsidie aangevraagd bij AFB die is gehonoreerd. Nu worden de eerste stappen gezet door data te verzamelen voor onze gemeente. Als uit de dataverzameling blijkt dat de invoering van een specialistisch kindcentrum wenselijk is, dan heeft dat gevolgen voor de schoolbesturen en gemeente. We kunnen op basis van de verzamelde data een gefundeerde kosten en baten analyse maken om te beoordelen wat meedoen of niet meedoen ons brengt en kost.

BS de Twirrewyn/IKC Donkerbroek
De vernieuwbouw en uitbreiding van het schoolgebouw van voormalig bbs 't Startblok tot een aantrekkelijk, duurzaam en energieneutraal (= gasloos) schoolgebouw.

• Uit de Onderwijsmonitor blijkt dat onderwijsachterstanden in onze gemeente afnemen.
• Alle kinderen krijgen de kans om zich in een doorgaande leerlijn optimaal te ontwikkelen.
• Ook laaggeletterden hebben de mogelijkheid om zich, via het Digi-Taalhuis en de Taalgroep, te ontwikkelen op het gebied van taal, rekenen en digitale vaardigheden. 
• In de scholen is het Gebiedsteam zichtbaar.
• Jongeren krijgen volop begeleiding bij het behalen van een startkwalificatie en/of begeleiding richting de arbeidsmarkt. 
• Het schoolgebouw is aangepast aan de eisen van de tijd, het schoolterrein is uitgebreid, volledig heringericht, goed bereikbaar en er zijn voldoende parkeerplaatsen voor personeel en andere gebruikers. 
  
  

• Beleidsnota peuterspeelzaalwerk ‘Een goed begin is het halve werk’ (augustus 2010)
• Toekomstvisie van het Basisonderwijs in Ooststellingwerf (december 2013)
• Omvormingsplan peuterspeelzaalwerk Ooststellingwerf (juni 2016)
• Beleidskader 'Spelenderwijs' (juni 2020)

• We willen gezondere inwoners en bevorderen van onderlinge contacten door sport en bewegen.
• We willen bestaande sportaccommodaties behouden en zoveel mogelijk verduurzamen. We doen onderzoek naar mogelijkheden om in deze verduurzaming te investeren. En eventueel een terugbetalingsregeling mogelijk te maken uit een deel van de opbrengst.
• We gaan, in samenspraak met de dorpen, bewegen in de openbare ruimte stimuleren, bijvoorbeeld door ‘ommetjes’ en het multifunctioneel inzetten van bestaande sportveldjes.
• We gaan onderzoeken wat maairobots kunnen betekenen voor de exploitatie en kwaliteit van de huidige sportvelden.
• We willen de huidige sportstimuleringsregelingen voor iedereen tot 18 jaar, tot een bepaalde inkomensgrens, behouden.
• We gaan verkennen wat de mogelijkheden zijn om iedereen vanaf 18 jaar, tot een bepaalde inkomensgrens, gratis te laten sporten. In ruil voor vrijwilligerswerk voor de sportvereniging.
• We willen dat elk kind wordt gestimuleerd om een zwemdiploma te behalen. Waar nodig faciliteren we dat tot een bepaalde inkomensgrens.
• We willen, in samenwerking met scholen en sportverenigingen, bewegen door kinderen stimuleren. Eventueel met inzet van buurtsportcoaches.
• Uitvoeren van de Visie Sportaccommodaties 2015-2030 (juni 2015).
  
  

• Bestaande sportaccommodaties behouden en zoveel mogelijk verduurzamen: We doen onderzoek naar mogelijkheden om in deze verduurzaming te investeren. De bestaande sportaccommodaties zijn behouden. Bij planmatig onderhoud wordt rekening gehouden met verduurzaming in relatie met de wet Milieubeheer. Een onderzoek naar volledige verduurzaming zal in 2021 plaatsvinden.
• Uitvoeren van de Visie Sportaccommodaties 2015-2030 (juni 2015): De uitvoering concentreert zich op de uitbreiding van sportcomplex Waskemeer en is nog niet afgerond.
• We zijn in 2020 gestart met een onderzoek wat maairobots kunnen betekenen voor de exploitatie en kwaliteit van de huidige sportvelden. Als gevolg van de corona is het onderzoek naar maairobots verlengd. In juni 2021 zal er een evaluatie plaats vinden.
• We hebben een Lokaal Sport- en beweegakkoord 2020-2022 vastgesteld met verschillende lokale organisaties/sportaanbieders/sportverenigingen/onderwijs-welzijn en zorgorganisaties.
• De buurtsportcoaches in dienst bij Stichting Scala worden ingezet in wijken en buurten en in het onderwijs. Door hen wordt intensief samengewerkt met scholen, sportverenigingen en andere organisaties om het sporten en bewegen onder diverse doelgroepen te stimuleren en verbeteren.
• De huidige sportstimuleringsregelingen voor iedereen tot 18 jaar zijn behouden en van deze regelingen wordt flink gebruik gemaakt.
• Er worden sportstimuleringsregelingen voor 18 jaar en ouder ontwikkeld. Uitvoering vanaf 2021.
• We hebben een automatische beregeningsinstallatie aangelegd op alle sportvelden in Oosterwolde en op de hoofdvelden in Appelscha, Donkerbroek en Haulerwijk.
  
  

• Bestaande sportaccommodaties behouden en zoveel mogelijk verduurzamen: We doen onderzoek naar mogelijkheden om in deze verduurzaming te investeren.
• Relatiebeheer met de huidige exploitanten van de accommodaties; effectief en efficiënt laten uitvoeren van planmatig onderhoud en aanvragen SPUK-uitkering voor compensatie van btw op planmatig onderhoud. Ambtelijke voorbereiding voor onderzoek naar volledige verduurzaming.
• Uitvoeren van de Visie Sportaccommodaties 2015-2030 (juni 2015).
• De vergunningen voor de uitbreiding van het sportcomplex Waskemeer zijn van gemeentewege verstrekt. Bezwaarmakers hebben eerst een voorlopige voorziening aangevraagd tegen de uitbreiding, deze is afgewezen. De bodemprocedure is medio november 2020 door de rechtbank behandeld, en uit de uitspraak blijkt dat de beroepen tegen de besluiten niet-ontvankelijk zijn verklaard. De Ontwerp-omgevingsvergunning en ontwerp-verklaring van geen bedenkingen van de uitbreiding van het sportpark zijn inmiddels ter inzage gepubliceerd.
• We zijn gestart met een proef met een maairobot op twee voetbalvelden in Donkerbroek. Ook zijn er automatische beregeningsinstallaties geïnstalleerd op alle sportvelden in Oosterwolde en op de hoofdvelden in Appelscha, Donkerbroek en Haulerwijk.
• We hebben een Lokaal sport- en beweegakkoord 2020-2022 afgesloten. Voor het realiseren daarvan is rijkssubsidie aangevraagd voor het aanstellen van een externe sportformateur en voor activiteitenbudget voor 2020. Beide zijn gehonoreerd en aan de gemeente uitbetaald.
• De buurtsportcoaches zijn actief in wijken en buurten en in het onderwijs. Zij zijn ook betrokken bij de verdere uitwerking van de activiteiten/projecten vanuit het Lokaal Sport- en beweegakkoord. De buurtsportcoaches zijn ook betrokken bij sport- en beweegondersteunende activiteiten in zorgcentra voor ouderen en in centra voor gehandicapten in onze gemeente. Zij organiseren ook naschoolse sportactiviteiten, voorbeeldlessen, uitlenen van materialen, kennismakingslessen met sportverenigingen etc. Ook ondersteunen de buurtsportcoaches het Sportplatform Haulerwijk en andere sportieve en beweeginitiatieven in andere dorpen zoals Langedijke en Oosterwolde.  
  
  

• Bestaande sportaccommodaties behouden en zoveel mogelijk verduurzamen: De bestaande accommodaties waren voor inwoners en ander gebruikers beschikbaar voor zover de Veiligheidsregio Fryslân dat toestond in relatie tot de coronamaatregelen. 
• Uitvoeren van de Visie Sportaccommodaties 2015-2030 (juni 2015).
• Dat de uitbreiding van het sportcomplex Waskemeer nog in uitvoering is.
• De kwaliteit van onderhoud van de sportvelden is verbeterd door de automatische beregeningsinstallaties.
• De proef met de maairobot is nog niet afgerond.
• Uit het Lokaal Sport- en beweegakkoord 2020-2022 zijn diverse activiteiten/projecten voortgekomen zoals MQ-scan (beweegvaardigheid meten van basisschoolleerlingen), uitleen van sportmateriaalkisten voor de kinderopvang en het basisonderwijs en het opzetten van Sportplatform Oosterwolde (groepsapp voor alle sportverenigingen in Oosterwolde).
  
  

• Visienota Sport en Bewegen "zuidoost Friesland in Beweging" 2017-2021
• Beleidsuitgangspunten nota sport en bewegen in ZO Friesland
• Uitvoeringsnota sport en bewegen 2019-2022 (inclusief uitvoeringsnota Buurtsport 2019-2022)
• Gemeentelijk gezondheidsbeleid 2013-2016 (december 2013)
• Lokaal jeugdbeleid 2014-2017
• Analyse Sportaccommodaties in Ooststellingwerf (november 2014)
• Visie Sportaccommodaties in Ooststellingwerf 2015-2030 (juni 2015)

• We willen goede en veilige zorg voor al onze inwoners.
• We onderzoeken, in samenspraak met alle betrokken partijen, hoe we kunnen komen tot een integrale aanpak voor de verbetering van de leefstijl en het beschermen, behouden en bevorderen van de mentale en fysieke (positieve) gezondheid in het algemeen.
  
  

• We hebben door onderzoek en analyse keuzes kunnen maken waar op lange termijn de meeste gezondheidswinst te behalen valt.
• Er is met alle Friese gemeenten een Fries Preventie Aanpak vastgesteld, voor alle generaties.
  
  

Goede en veilige zorg

• In het project de Vitale Regio werken we samen met De Friesland Zorgverzekeraar, de GGD, partners uit het gezondheidscentrum en de doelgroep zelf aan een contextuele aanpak van laaggeletterdheid.
• Binnen het Escalatieplatform werken we met verschillende organisaties samen om inwoners met zeer complexe problematiek te ondersteunen en de situatie te de-escaleren.
• We hebben geïnvesteerd in een zo goed mogelijke dekking van het AED netwerk in onze kernen en dorpen.
• We zorgen voor een goede aansluiting met de ontwikkeling van de omgevingsvisie (Gezonde Leefomgeving).
• Binnen Wijkgericht werken is ingezet op een verbeterde samenwerking op de thema's eenzaamheid, dementie en mantelzorgers.

Verbetering leefstijl en bevorderen positieve gezondheid

• We hebben medewerkers getraind en kennis gedeeld over het gedachtengoed Positieve Gezondheid.
• We hebben met elkaar een nieuwe nota Preventie en Handhaving Alcohol opgesteld.
• We hebben voorbereidingen getroffen om te starten met JOGG aanpak.
• We hebben ons aangesloten bij het landelijke netwerk Eenzaamheid.
• Er is een platform gekomen waar mensen zich kunnen aanmelden voor het vinden van zingeving en duurzame vriendschappen (Vraag elkaar).
• Samenwerking met partners zoeken om gezondheidsvaardigheden van (oudere) inwoners te stimuleren (zoals het project voor Vitale Regio).
• De doe-agenda 'Gelukkig ouder worden' is met veel stakeholders opgesteld.
• We hebben met sportverenigingen afspraken gemaakt over de gezonde sportkantines.

Verbonden partij: Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Fryslân (VRF)
Binnen de VRF werken Friese gemeenten, Brandweer Fryslân, GGD Fryslân en andere partners samen aan brandweerzorg, publieke gezondheidszorg, rampenbestrijding en crisisbeheersing. De VRF werkt op het gebied van gezondheidszorg aan het beschermen en bevorderen van de gezondheid van de Friese inwoner.

Goede en veilige zorg

• Het gezondheidscentrum is voor iedereen begrijpelijk en toegankelijk. Ook voor mensen die minder goed kunnen lezen en schrijven.
• Inwoners krijgen betere zorg, omdat de gemeente aan de achterkant meekijkt/stuurt op de kwaliteit.
• Escalerende situaties zijn sneller onder controle. Er is een meldpunt Verwarde personen.
• Inwoners weten makkelijker de weg naar preventieve interventies te vinden.
• Wel-zijn op recept wordt naast de huisartsen ook ingezet door Thuiszorg en het Gebiedsteam.
• Er zijn activiteiten georganiseerd in de supermarkt en op de markt waar mensen in gesprek kunnen met Vraag Elkaar.
• Met de huisartsen is samengewerkt hoe binnen de coronamaatregelen de griepvaccinaties georganiseerd konden worden.
  
  

Verbetering leefstijl en bevorderen positieve gezondheid
Naar aanleiding van de analyse van de GGD op basis van de gezondheidsmonitor en de dorpsgesprekken (Visie Samenleven) merkt de inwoner dat verschillende acties in de gemeente plaatsvinden om de fysieke en mentale (positieve) gezondheid van inwoners te bevorderen.

• Gemeentelijk Gezondheidsbeleid 2013-2016 (december 2013) 
• Uitvoeringskompas Gezondheid 2018-2019
  
  

In onderstaand overzicht lichten we afwijkingen > € 25.000 toe.

Thema 2.1 Kunst en cultuur
Maatschappelijke initiatieven, voordeel € 142.000*
Door corona zijn er voor het Fonds minder aanvragen geweest en subsidies verstrekt. De uitvoeringslasten van € 30.000 zijn verantwoord in programma 6, en komen daar als nadeel terug. We stellen voor het restant van € 124.000 beschikbaar te houden voor 2021 door middel van resultaatsbestemming. Zie hoofdstuk 'algemeen'. 

Jeugd- en volwassenwerk, voordeel € 41.000
Voor 2020 was € 75.000 beschikbaar voor jeugd, weerbaarheid en jongerenplekken vanuit de reserve Sociaal Domein. Er is in 2020 minder inzet geweest o.a. door de coronacrisis en het werken aan de doe-agenda’s. Daarnaast kunnen de middelen in 2021 effectiever worden ingezet in relatie tot de doe-agenda’s. Dit zorgt voor een voordeel van € 50.000. De onttrekking uit de reserve sociaal domein vindt in 2021 plaats. Zie ook programma 3. 

Thema 2.2. Onderwijs
Peuterspeelzaalwerk, voordeel € 42.000
Er was in 2020 rekening gehouden met lasten voor de rechtsvormwijziging, deze lasten vallen in 2021. Daarnaast hadden we een negatieve subsidieafrekening over 2019/2020 voor de VE peuterspeelgroepen en een positieve subsidieafrekening over 2019 voor de reguliere peuterspeelgroepen. Per saldo zorgt dit voor een voordeel.

Thema 2.3 Sport
Welzijn- en sportaccommodaties, voordeel € 319.000

• Sportaccommodatie 2B's, voordeel € 48.000 doordat de SPUK uitkering (compensatie btw sportaccommodaties) op dit product is geboekt, terwijl de kosten deels via een ander product (gymlokalen huisvesting onderwijs) lopen.
• Voordeel € 240.000* doordat de uitbreiding van het Sportcomplex Waskemeer nog niet is afgerond. Dit zorgt voor een lagere onttrekking uit de algemene reserve

Algemene reserve, nadeel € 240.000*
Lagere onttrekking voor realisatie van uitbreiding sportcomplex Waskemeer € 240.000, zie welzijn- en sportaccommodaties.

Corona, nadeel € 41.500
De coronacompensatie is verantwoord in programma 6. Per programma geven we aan wat de coronagerelateerde meer- en minderlasten zijn (nadeel is hogere last of lagere bate, voordeel is lagere last of hogere bate door corona). In programma 2 gaat het om de volgende lasten:

• Peuterspeelzaalwerk, nadeel € 26.000. Er is voor € 23.000 aan meerkosten gemaakt voor noodopvang voor (kwetsbare) kinderen. Daarnaast is er een gemiste eigen bijdrage van € 3.000 van ouders die geen kinderopvangtoeslag (KOT) ontvangen. 
• Leerlingenvervoer, voordeel € 18.500. De vervoerder heeft voor € 74.000 gedeclareerd aan omzetcompensatie. De compensatie is 80%. Het verschil van 20% is een voordeel van € 18.500.
• Gymnastieklokalen, nadeel € 12.000. De lagere baten (huren) van € 2.200 zijn een gevolg van de coronamaatregelen. Daarnaast waren er hogere lasten voor energie en schoonmaak van € 10.000 door corona.
• Welzijn- en sportaccommodaties, nadeel € 22.000. De lasten voor dorpshuizen zijn hoger dan begroot doordat er een coronacompensatie van € 22.000 heeft plaatsgevonden aan de dorpshuizen. De gemeente is hiervoor voor € 20.000 gecompenseerd via het rijk.

* Maakt onderdeel uit van de incidentele baten en lasten.