Programma 4 | Strategische projecten en ontwikkelingen

• We willen dat de uitvoering van het centrumplan Oosterwolde volgens plan wordt afgerond om te werken aan een toekomst bestendig centrum.
• We willen dat inwoners, ondernemers en vastgoedeigenaren een duidelijke stem krijgen bij de herinrichting en planontwikkeling van winkelgebied.

We gaan in gesprek met inwoners/consumenten, winkeliers en vastgoedeigenaren: over welke functie de Stationsstraat moet hebben en welke inrichting daarbij past. Dit doen we zodra het project Verbetering Detailhandelsstructuur Oosterwolde is afgerond. Dus als de Lidl verplaatst is naar de Dertien Aprilstraat, inclusief het omliggend parkeerterrein. Want dan hebben we goed zicht op het parkeergedrag, de verkeersstromen en het consumentengedrag. Dan kijken we ook naar de kop Stationsstraat en het parkeerterrein Stipeplein-Zuid.

Ruimte om mee te denken en praten. En afhankelijk van de uitkomsten: mogelijk een aanpassing van de openbare ruimte.

Het uitgangspunt is dat we eventuele maatregelen dekken binnen het resterende budget van Masterplan Venekoten - Centrum Oosterwolde.

• Structuurvisie 2010-2020-2030 Ooststellingwerf
• Masterplan Oosterwolde-centrum Venekoten-noord

• We willen dat de uitvoering van het Masterplan Appelscha volgens plan wordt afgerond.
• We willen dat er een integrale visie wordt ontwikkeld op de ruimtelijke ontwikkeling van Appelscha waarin lopende projecten een plek krijgen.
• We willen onderzoeken in hoeverre toeristenbelasting kan terugvloeien naar de sector.
  
  

Ambities Masterplan Appelscha

• Een aantal thema’s vanuit het Masterplan heeft nog aandacht nodig. We nemen ze op in de uitwerking van het project 'het gastvrije andere Friesland'.
• We faciliteren Coöperatie Appelscha regio 3.0. Doel van de coöperatie: meer recreatie en toerisme door meer samenwerking tussen ondernemers en gebiedsgerichte promotie.
• Meer beleefbaarheid en toegankelijkheid van het Nationaal Park DrentsFrieseWold. Daarvoor investeren in natuur, recreatie en ondernemerschap. Onze rol is betrokken partijen verbinden.
• Voor het Fochteloërveen geldt hetzelfde. Natuurmonumenten werkt in overleg met ons aan de publieksentrees. Daarnaast werken we aan het in juiste banen leiden van verkeersstromen rond het Fochteloërveen. Er wordt onderzoek gedaan naar een gebiedsgerichte aanpak voor het Fochteloërveen.

Visieontwikkeling

• We maken een plan van aanpak om de visie te ontwikkelen. Hierbij betrekken we gemeentelijke partijen op het gebied van werken, wonen, recreëren en ondernemen. Maar we willen ook belanghebbende partijen in het dorp betrekken.
• We willen een uniek thema bedenken dat verbindend werkt en Appelscha tot recreatief middelpunt van Noord-Nederland maakt. Samen met marktpartijen zoeken we naar een goede invulling van de ruimte aan de Boerestreek.
• Het vaststellen van de subsidie voor de coöperatie wordt voorgelegd aan de raad. De coöperatie heeft aangegeven extra tijd nodig te hebben voor het realiseren van haar doelen. Extra budget is daarbij niet aan de orde.

Mogelijkheden voor 'Natuur-economische verbinding Drents Friese Wold en Fochtelooerveen' blijven onze aandacht houden waarbij de koppeling aan natuurinclusieve landbouw veel kansen biedt. We onderzoeken op welke wijze wij deze kunnen opnemen in de projecten van de Regio Deal Zuidoost Friesland, met name binnen het project 'het gastvrije andere Friesland'

• Meer werkgelegenheid in toerisme en recreatie. Waardoor ook voorzieningen kunnen blijven.
• Als de natuurgebieden voor recreatie beter worden, wordt ook de woonomgeving aantrekkelijker.
• Inwoners worden nauw betrokken bij ontwikkelingen in het gebied. Zo ontstaat trots en binding.
• Verbeterde fiets- en ATB-routes, men- en ruiterpaden en verbeterde bewegwijzering.
• Er zijn meer promotionele activiteiten door Coöperatie Appelscha regio 3.0 in samenwerking met regio Zuidoost Friesland. Via de vernieuwde website appelscha.nl en sociale media kanalen wordt er actief gepromoot.
  
  

Voor de uitvoering van Masterplan Regio Appelscha heeft u € 700.000 beschikbaar gesteld voor drie jaar (tot en met 2019). Hiervan is inmiddels ca € 395.000 euro uitgegeven of gereserveerd voor projecten. Daarnaast heeft u in de raadsvergadering van 26 februari 2019 besloten € 300.000 te bestemmen voor een subsidie aan de Coöperatie Appelscha Regio 3.0 U.A. Er zijn nog een aantal kleine projecten uit het budget betaald waardoor het budget nu volledig is besteed.

• Raadsbesluit Coöperatie Appelscha regio 3.0
• Masterplan Regio Appelscha (2017)
• Structuurvisie 2010-2020-2030 Ooststellingwerf

• We willen dat het Biosintrum als uniek voorbeeld de verdere ontwikkeling van de BioBased Economy in Ooststellingwerf aanjaagt.
• We willen dat door de komst van het Biosintrum Mbo-studenten en Hbo-studenten naar Ooststellingwerf komen om onderwijs te volgen.
• We willen dat het Biosintrum ook een plek is voor toeristen en recreanten in onze gemeente.
  
  

• We kiezen en realiseren een haalbaar toekomstscenario voor het Biosintrum dat past binnen de bestaande doelstellingen.
• Vanuit onze rol faciliteren we onderwijs en bedrijfsleven om biobased initiatieven te ontplooien.
• We faciliteren de uiteindelijke organisatie van het Biosintrum afhankelijk van het te kiezen toekomstscenario.
  
  

• Het Biosintrum en de gezamenlijke projecten zorgen op termijn voor een economische impuls voor de hele gemeente. Met name door meer toeristen, recreanten en studenten en een toename van werkgelegenheid.
• Er ontstaan (hoogwaardige) arbeidsplaatsen en meer dynamiek door het binden van jonge talenten. Een plek waar volwassenenonderwijs, voorlichting en educatie gegeven kan worden.

• Het budget dient nog door de Raad te worden bepaald omdat de lasten afhankelijk zijn van het te kiezen toekomstscenario.
• Naast het nog te bepalen budget voor het Biosintrum verwachten wij de behoefte aan structureel budget voor BBE-projecten om blijvend studenten te trekken. Mogelijk wordt voor een deel van dit budget een beroep gedaan op de gemeente Ooststellingwerf.

• Structuurvisie ecomunitypark 2012-2022
• Bestemmingsplan ecomunitypark
• Raadsbesluiten d.d. 17 oktober 2017 (Opzet Biosintrum), 25 januari 2020 (Projectplan Biosintrum) en 30 juni 2020 (Randvoorwaarden en scenario’s toekomst Biosintrum)

• We willen dat de gemeente komt met concrete voorstellen om inwoners actief te bereiken, te betrekken en ideeën op te halen.
• We willen dat participatie in elk raadsvoorstel een eigen paragraaf krijgt waarin staat hoe inwoners worden bereikt en betrokken.
• We willen dat inwoners ruimte voelen en krijgen om met eigen initiatieven te komen.
• We willen als raad meer in gesprek met inwoners en samen onderzoeken wat de mogelijkheden zijn.
  
  

Participatie is nadrukkelijk opgenomen in het raads- en uitvoeringsprogramma. Ook is er de notitie 'Participatie in Ooststellingwerf, samen aan de slag!'. Dat betekent dat we burgerinitiatieven ondersteunen en faciliteren. We deden in de afgelopen jaren veel ervaring op met vormen van burgerparticipatie (inspraak). De laatste periode zetten we een stap verder. We willen ruimte maken voor initiatieven van inwoners en hen faciliteren om dingen zelf op te pakken. We gaan steeds meer stimuleren, faciliteren en loslaten in plaats van alles regelen en regisseren. Bestaande initiatieven werken we uit in scenario’s (onze kampvuurtjes) om daarmee verwachtingen helder neer te zetten naar alle betrokkenen partijen voor de toekomst.

Inwoners voelen en krijgen ruimte voor eigen initiatieven. Hierbij hebben inwoners volledige regie en laat de gemeente activiteiten los. Dit betekent dat we ons niet bemoeien met het ontstaan en/of de uitwerking van een initiatief: de samenleving is eigenaar. Daarnaast zal de gemeente activiteiten faciliteren als een initiatiefnemer dit expliciet aan ons vraagt én als het initiatief of project past bij de opgaven uit deze visie.

We faciliteren op verschillende manieren, bijvoorbeeld:

• Materiële ondersteuning, bijvoorbeeld door materialen en vergaderruimtes beschikbaar te stellen.
• Ambtelijke ondersteuning (meedenken) om initiatieven verder te helpen.
• Door ons netwerk in te schakelen en partijen met benodigde expertise in contact te brengen.
• Geld voor projecten, zoals via Het Fonds 2018-2021.
  
  

Vanaf 2020 is het restant van het Participatiebudget (voor 2020 en 2021) opgenomen in het Ambitiefonds. 

• Participatie in Ooststellingwerf, samen aan de slag (jan 2018)

We zien Het Fonds als onderdeel van de ontwikkeling van participatie in onze gemeente en willen het proces en de resultaten jaarlijks evalueren.

We gaan door met Het Fonds in 2019-2021. Op basis van de evaluatie over 2018 en 2019 voerden we in 2020 een aantal wijzigingen door:

• Maximaal één aanvraag per initiatiefnemer per ronde (om zo veel mogelijk initiatiefnemers een kans te geven).
• Maximaal twee keer een subsidie bij zich herhalende activiteiten (om een structurele situatie te voorkomen).
• Geen pitchmoment meer (omdat het gebruik hiervan niet in verhouding stond tot de organisatie ervan).
• Toevoeging van een criterium waarmee de adviescommissie de subsidiehoogte kan afwegen tegen het verwachte effect.
• Uniformiseren van de verantwoording van projecten met een standaard formulier (om de verantwoording te verbeteren en resultaten makkelijker te kunnen ontsluiten op de gemeentelijke website).

We evalueren ook in 2020 weer om in 2021 de voorlopig laatste ronde van Het Fonds te organiseren. Wat we in 2020 ook doen is waar mogelijk en zinvol uitstel verlenen voor de uitvoering van initiatieven die door de coronacrisis en de RIVM-richtlijnen niet in 2020 kunnen worden uitgevoerd. Uitvoering van deze projecten vindt daardoor plaats in 2021.

Inwoners kunnen ideeën en initiatieven aandragen. Een deel daarvan wordt uitgevoerd in dorpen en wijken. Ook regionaal zijn er projecten en activiteiten, (mede) mogelijk gemaakt door middel van het Fonds.

Voor de periode 2018-2021 is € 250.000 per jaar beschikbaar. 

• Algemene subsidieverordening Ooststellingwerf 2018
• De gewijzigde Subsidieregeling Het Fonds 2018-2021 is op 12 mei 2020 vastgesteld. 

• We willen de Visie op Samenleven 2020-2024 uitwerken in doe-agenda's per maatschappelijk effect waar concrete doelen in staan en een concreet en samenhangend 'pakket' aan interventies waarmee we de doelen willen realiseren. In 2020 zijn we begonnen met 5 doe-agenda's. In 2021 gaan we verder met volgende doe-agenda's.
• We willen het Gebiedsteam doorontwikkelen en positioneren zodat inwoners weten waarvoor en hoe ze bij het Gebiedsteam terecht kunnen.
• We willen onze grip op de uitgaven in het Sociaal Domein verder versterken en sturen op de uitgaven.
• Wij willen datagedreven handelen en goed monitoren waardoor gerichte interventies uitgezet worden.
• We willen de Adviesraad Sociaal Domein in stand houden.
  
  

Visie op Samenleven 2020-2024
In de brede en integrale Visie op Samenleven 2020-2024 (november 2019), opgesteld met input van inwoners, staat wat we op langere termijn in de samenleving willen bereiken. In de visie staan vier opgaven centraal, namelijk Meedoen, Samenleven, Positieve Gezondheid en Goed Opgroeien. Samengevat willen we samen (verder) bouwen aan een sterke, vitale samenleving in Ooststellingwerf. Daarnaast willen we een betaalbaar en goed ‘vangnet’ bieden voor inwoners die het zonder ondersteuning niet redden.

De kern van de visie wordt samengevat in een doelenboom. Hier zijn de vier opgaven uitgewerkt in 15 maatschappelijke effecten. Elk effect is ook weer uitgesplitst in een aantal indicatoren, waaraan we straks kunnen zien of het effect dichterbij komt. De doelenboom laat de onderlinge samenhang zien tussen alle onderwerpen.

Voor elk van de 15 maatschappelijke effecten maken we, in samenspraak met inwoners, organisaties, vrijwilligers, verenigingen en ondernemers, een doe-agenda waar iedereen zich aan wil verbinden. Dit kost uiteraard meer tijd dan als we dat alleen vanuit de gemeente zouden doen met input van belanghebbenden. In 2020 maakten we een begin met de doe-agenda's. Door de coronacrisis kunnen we de eerste 5 doe-agenda's pas eind 2020 opleveren. In 2021 gaan we verder met de volgende doe-agenda's.

Met Stichting Scala werken we aan het anders vormgeven van de subsidie-afspraken. Dat doen we stap voor stap. Uiteindelijk willen we afspraken maken over de bereikte effecten (outcome) en niet meer over activiteiten (input of output). Expertisecentrum Movisie helpt ons hierbij.

Het integraal en ontschot werken en het werken op basis van data vraagt anders denken en anders doen van de buitenwereld, maar zeker ook van ons als gemeente. Daarom duren deze processen lang en vraagt het doorlopend leren en consequent volhouden. In de eerste doe-agenda's en in deze begroting (programma 1) zien we het integraal werken terug. We denken niet meer vanuit beleidsterreinen maar vanuit de effecten die we voor inwoners willen bereiken. En wat de verschillende invalshoeken en betrokkenen daaraan kunnen bijdragen.

We communiceren niet over de visie, maar laten zien wat er in de Ooststellingwerfse samenleving gebeurt en hoe dit past bij de Visie op Samenleven. Dat doen we door verhalen te maken in woord en beeld. Online en offline storytelling. In de verhalen laten we verschillende betrokkenen aan het woord. Ieder vanuit zijn of haar perspectief en invalshoek. We geven inwoners, vrijwilligers en samenwerkingspartners een podium. Hun verhalen inspireren anderen.

Doorontwikkeling Gebiedsteam
De doorontwikkeling van het Gebiedsteam is een belangrijk onderdeel bij de implementatie van de Visie op Samenleven. Deze doorontwikkeling kreeg in 2020 handen en voeten en leidt tot één (voldoende laagdrempelige) toegang voor inwoners, zoveel mogelijk één aanspreekpunt per inwoner/huishouden, zo eenvoudig en snel mogelijke processen en versterking van het ontschot werken. We zorgen voor een communicatiestrategie zodat inwoners de weg weten en optimaal geïnformeerd zijn.

Grip op uitgaven Sociaal Domein
We monitoren in hoeverre we er in slagen om de uitgaven in het Sociaal Domein te beperken door de maatregelen die we in 2019 en 2020 hebben ingezet op het terrein van Wmo en Jeugd. We bundelen de bevindingen in de Monitor Sociaal Domein waarin we een dashboard bieden met gegevens over zorggebruik en -kosten, cliënttevredenheid en de kwaliteit van ondersteuning.

Datagedreven werken en Monitor Sociaal Domein
Bij het maken van de doe-agenda's gebruiken we data om gericht en lokaal knelpunten aan te pakken of problemen te voorkomen. Denk aan gerichte acties in een buurt, straat of dorp waar relatief veel zorggebruik, armoede of eenzaamheid is. Zo zijn we effectiever en houden we het betaalbaar. In elke doe-agenda geven we per doelstelling aan hoe we dit gaan monitoren. Zodra er een doe-agenda is vastgesteld, voegen we deze monitoringsgegevens toe bovengenoemde Monitor Sociaal Domein. Zo leggen we de verbinding tussen de maatschappelijke effecten uit de Visie op Samenleven aan de ene kant en ingezette interventies en budgetten aan de andere kant.

Adviesraad Sociaal Domein
We blijven de Adviesraad faciliteren om hun taak optimaal uit te voeren.

Visie op Samenleven 2020-2024
We nodigen inwoners, dorpen/buurten en partners uit de zorg, werk, onderwijs en welzijn uit om de Visie op Samenleven 2020-2024 te vertalen in doe-agenda's. Met hun input komen tot concrete inspanningen om de beoogde maatschappelijke effecten uit de visie te realiseren en ontwikkelen we het Gebiedsteam door. En we geven ruimte voor eigen initiatieven. Inwoners merken dat de rol van de gemeente per onderwerp en per situatie verschillend is, op basis van de doelenboom uit de Visie op Samenleven.

Doorontwikkeling Gebiedsteams
Het Gebiedsteam is bereikbaar, zichtbaar en toegankelijk voor onze inwoners. Met een doorontwikkeling verbeteren verder we de kwaliteit van het aanbod en servicegerichtheid.

Grip op uitgaven Sociaal Domein
Doordat wij cijfers en feiten over het Sociaal Domein goed op orde hebben kunnen we beter beleid maken en bijsturen. Daar plukken inwoners de vruchten van.

Adviesraad Sociaal Domein
De inwoner kan zich laten vertegenwoordigen door de Adviesraad.

Om de Visie op Samenleven 2020-2024 te vertalen in doe-agenda's, voor de doorontwikkeling van het Gebiedsteam en de Monitor Sociaal Domein is externe deskundigheid nodig. Daarnaast maken we kosten voor bijeenkomsten en communicatie. Bij de begroting 2020 heeft u bij ‘Samen Waarmaken’ structureel € 75.000 beschikbaar gesteld als uitvoeringsbudget voor het programma Samenleven. De kosten van deskundigheidsbevordering, scholing en presentiegelden voor de Adviesraad Sociaal Domein zijn begroot.

We gaan op korte termijn een visie formuleren over de wijze waarop de gemeente kan anticiperen op de demografische ontwikkelingen.

Eind 2020 wordt een plan van aanpak om tot een visie te komen opgesteld. Daarna stellen we samen met inwoners, ondernemers, maatschappelijke instellingen en de gemeenteraad deze visie op. In 2021 geven we uitvoering aan deze visie.

Na vaststelling van het plan van aanpak betrekken we de inwoners bij het opstellen van de visie. 

U heeft bij de Programmabegroting 2019 voor de periode 2019-2021 jaarlijks € 25.000 beschikbaar gesteld. Het budget 2019 is niet benut, omdat uit een eerste inventarisatie bleek dat er diverse data beschikbaar zijn qua demografische ontwikkelingen en de verwachting is dat het resterende budget van € 50.000 toereikend is om de visie op te stellen en uit te voeren. 

We willen ons maximaal inzetten op de aanleg van glasvezel in de hele gemeente.

We willen dat ook de grijze gebieden glasvezel krijgen. Voorwaarde is dat de aanleg in de witte gebieden hierdoor geen vertraging oploopt. Hierover zijn we in gesprek met alle partijen. DFM op Glas heeft een financieringsverzoek neergelegd. De raad heeft de intentie uitgesproken om via een lening geld beschikbaar te stellen voor de aanleg van glasvezel voor de grijze adressen. Hiervoor zullen de risico's in beeld moeten worden gebracht. DFM op Glas is in 2020 de vraagbundeling gestart maar deze zijn i.v.m de coronamaatregelen niet afgerond.

We zien snel internet als een (economische) basisvoorziening voor de gehele gemeenschap. Daarom willen we alle ‘witte’ adressen in het buitengebied voorzien van een breedbandaansluiting. Dit zijn gebieden waar geen goede internetaansluiting aanwezig is. Provincie Fryslân heeft via een tenderprocedure een marktconforme achtergestelde lening van maximaal € 35 miljoen, onder voorbehoud van het afsluiten van een leningsovereenkomst, toegekend aan Kabelnoord voor de aanleg van glasvezel in de buitengebieden van Friesland. De aanleg is gereed.

Nóg meer inwoners en ondernemers kunnen van glasvezel gebruikmaken. Inwoners en ondernemers van de ‘witte’ adressen in het buitengebied beschikken over snel internet. Met deze aanpak is het mogelijk om de aansluitkosten acceptabel te houden. De inwoners van een ‘wit’ gebied betalen per maand voor de extra aanlegkosten. Deze aansluitbijdrage komt bovenop de kosten van een abonnement voor internet, tv en bellen. Kabelnoord is in 2019 gestart met de aanleg van de witte adressen. Dit wordt in 2020 afgerond.

Naar aanleiding van het financieringsverzoek van DFM op Glas onderzoeken we op dit moment een voorstel om de aanleg van ‘grijze’ adressen te ondersteunen. De Raad heeft de intentie een lening beschikbaar te stellen voor de aansluiting van de grijze adressen.

We zorgen voor een adequate- en brede invoering (intern en extern) van de nieuwe Omgevingswet die op 1 januari 2022 in werking zal gaan treden.

Medio 2017 is het Uitvoeringsprogramma Omgevingswet Ooststellingwerf 2017 - 2020 vastgesteld. In dit programma zijn drie uitvoeringslijnen benoemd (Informatie & Automatisering, Personeel & Organisatie en Beleid & Uitvoering). Ten behoeve van deze uitvoeringslijnen zijn in het uitvoeringsprogramma concrete uitvoeringsprojecten benoemd die tijdens de looptijd van het programma opgepakt worden. Sommige projecten worden OWO-breed opgepakt andere projecten lenen zich daar minder goed voor zoals het opstellen van een Omgevingsvisie.

Het eerste omvangrijke project uit het uitvoeringsprogramma is het opstellen van een Omgevingsvisie. In deze visie wordt op hoofdlijnen de koers en ambitie voor de komende jaren neergelegd met betrekking tot de fysieke leefomgeving. De gemeenteraad heeft begin 2018 een plan van aanpak vastgesteld waarin het proces om te komen tot een nieuwe Omgevingsvisie staat beschreven inclusief een voorstel voor het participatietraject. Inmiddels ligt er een door de raad vastgestelde Nota van Uitgangspunten als opmaat voor een op te stellen (ontwerp)Omgevingsvisie. Voorafgaand aan deze (ontwerp) Omgevingsvisie zal eerst een uitgebreid participatietraject met onze inwoners doorlopen worden.

Naast het opstellen van een nieuwe omgevingsvisie gaan we een pilot omgevingsplan binnen onze gemeente opstarten. Daarnaast wordt er binnen de organisatie voorgesorteerd op de digitale vereisten die de nieuwe Omgevingswet met zich meebrengt, zoals de aanschaf van de vereiste ICT-onderdelen. We bereiden de interne organisatie voor op de Omgevingswet door een toegesneden opleidingstraject.

Voor elke inwoner van de gemeente Ooststellingwerf moet het straks duidelijk zijn waarvoor de gemeente staat met betrekking tot de fysieke leefomgeving en hoe zij dit de komende jaren met haar inwoners wil bereiken. Hierbij streeft de gemeente ernaar om, als het even kan, overbodige regels te laten vervallen. De dialoog met inwoners en gemeente en inwoners onderling wordt daarbij gestimuleerd. Ook het gebruiksgemak voor inwoners zal verbeterd worden omdat het checken, indienen en volgen van een vergunning straks via één omgevingsloket gaat lopen. In algemene zin zullen onze inwoners via heldere en gepaste communicatie over de Omgevingswet worden geïnformeerd en wegwijs worden gemaakt.

Voor de implementatie van de nieuwe Omgevingswet heeft u € 400.000 beschikbaar gesteld voor vier jaar (tot en met 2020). De verwachte lasten bedragen € 596.000. U heeft in juli 2017 besloten om het tekort van € 196.000 op te vangen binnen de beschikbare middelen eenmalige begrotingsruimte 2017-2020 van € 5,7 miljoen. Nu de inwerkingtreding van de Omgevingswet is doorgeschoven naar 2022 stellen we voor om het resterende budget mee te laten lopen met deze uitgestelde planning.

• Uitvoeringsprogramma Omgevingswet 2017-2020
• Nota van Uitgangspunten Omgevingsvisie Ooststellingwerf

Regio Deal Zuidoost Friesland
Medio juli 2020 hebben de gemeenten Ooststellingwerf, Weststellingwerf, Opsterland, Smallingerland en Heerenveen en de Provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân een Regio Deal gesloten met het rijk. De vaststelling van de Regio Deal betekent een investering van € 30 miljoen in de regio Zuidoost Friesland in de komende vier jaar. Het Rijk levert een bijdrage van € 15 miljoen en de regio Zuidoost Friesland investeert met bestaande projecten en plannen de andere € 15 miljoen.

De Regio Deal Zuidoost Friesland versterkt de regionale centra, zorgt samen met de mienskip voor levendige kleine(re) kernen en het welzijn van de inwoners voor vitale kernen. De Regio Deal zet een plus op de integrale gebiedsontwikkeling beekdalen, gaat aan de slag met een robuust watersysteem en zet in op goede bodemgesteldheid, waterkwaliteit en biodiversiteit voor een veerkrachtig landschap. Met de thema’s duurzame lokale energie en ‘het gastvrije andere Friesland’ legt de Regio Deal verbinding tussen de dorpen en het landschap. Voor de Regio Deal onderzoekt het Fries Sociaal Planbureau de regionale brede welvaart.

Alle betrokken partners in de regio trekken een aantal projecten. In dit thema beschrijven we uitsluitend de projecten waarvoor de gemeente Ooststellingwerf projecttrekker is. De projecttrekker is primair verantwoordelijk voor de inhoud, organisatie, planning, communicatie, financiën en verantwoording. Daarbij altijd rekening houdend met de regionale context.

Zorgeconomie
Met het project Zorgeconomie willen we als regio inzetten op een leefbare regio waar onze inwoners prettig kunnen (blijven) wonen en werken. Prettig wonen heeft niet alleen te maken met een goed onderhouden huis, een toegankelijk winkelcentrum of voldoende ontmoetingsplekken. Dit gaat erover wat we als regio kunnen doen om de sociaal maatschappelijke uitdagingen tegemoet te treden. Met alle partners binnen de Regio Deal Zuidoost Friesland ontwikkelen we een uitvoeringsprogramma Zorgeconomie. Dit uitvoeringsprogramma speelt in op regio specifieke vraagstukken zoals vergrijzing en ontgroening. Door het ontwikkelen van nieuwe concepten en preventieve ondersteuning aan inwoners en met name ouderen kan gevraagde zorg worden uitgesteld waardoor kosten worden bespaard. We besteden met het project Zorgeconomie aandacht aan de sociale vraagstukken binnen de kernen in Zuidoost Friesland. Een meer betrokken mienskip en sterkere sociale cohesie in de dorpen kunnen we alleen bereiken als we naast een fysieke aanpak ook kiezen voor een sociale inzet. Door deze koppeling kiezen we voor een integrale en meer samenhangende en duurzame aanpak. We willen met de mienskip de ontwikkelkansen voor zorg en welzijn oppakken. Met als doel dat oud en jong elkaar helpen en formele en informele zorg elkaar versterken. We willen dat onze (oudere) inwoners goed kunnen wonen en de juiste zorg op de juiste plaats en tijd kunnen ontvangen of halen. Om voldoende zorg te kunnen bieden, is voldoende goed geschoold personeel noodzakelijk. We werken toe naar een Blue Zone voor positieve gezondheid en behoud en versterking van de mate van Geluk.

Masterplan Oosterwolde
De regionale kernen hebben een belangrijke voorzieningenfunctie voor de vele kleine dorpen in de regio. Deze voorzieningen staan zowel qua omvang als kwaliteit onder druk. Ook is de sociale cohesie in deze kernen minder groot dan in de kleinere dorpen. Om de cohesie te vergroten en de voorzieningenfunctie van regionale kernen te behouden en te versterken, komt er een sociaal-fysieke aanpak in de drie grotere kernen Wolvega, Gorredijk en Oosterwolde en in Akkrum en Jubbega. De sociale cohesie wordt vergroot door de mienskip te betrekken en ontmoetingsplaatsen te realiseren, de winkelcentra te vitaliseren (o.a. het tegengaan van leegstand) en het toevoegen van andere winkelconcepten. Hier wordt samen met de inwoners en ondernemers uitvoering aan gegeven. Door de Regio Deal Zuidoost Friesland kan er meer gelijktijdig en integraal aangepakt worden. Oosterwolde is één van de sterke regionale kernen binnen Zuidoost. Om die reden werkt Oosterwolde aan een Masterplan Oosterwolde waarin een structurele versterking van het centrum centraal staat. Onderdeel van het centrumgebied zijn verouderd en hebben een onaantrekkelijke uitstraling, o.a. door matig onderhoud en leegstand. Dit moet worden aangepakt.

Uitvoeringsprogramma Recreatie & Toerisme
Het project ‘het gastvrije andere Friesland’ heeft als doel een slimme groei van toerisme te realiseren. We pakken dit op binnen de context van de Regio Deal. Dit betekent dat we in Zuidoost Friesland een optimale balans willen ontwikkelen tussen toeristische druk en de draagkracht van de leefomgeving. Dit doen we, onder andere, aan de hand van een toeristische ontwikkelstrategie waarin de route naar die balans wordt uitgestippeld. Dit project geeft bovendien een impuls aan de bestaande regionale samenwerking tussen organisaties en netwerken van ondernemers, toerisme en recreatie platforms, Provincie Fryslân en de vijf betrokken regiogemeenten.

Leer- en kenniscentrum Bodem
Het LKC-Bodem sluit met name aan op het veerkrachtig landschap en daarmee op maatschappelijke vraagstukken die gerelateerd zijn aan bodemgesteldheid, waterkwaliteit en biodiversiteit. Het Rijk wil dat in 2030 alle landbouwgronden duurzaam worden beheerd. Om dat te realiseren moeten we meer innoveren, nieuwe verdienmodellen ontwikkelen, kennis over duurzaam bodembeheer verspreiden en meer bewustwording creëren. Het LKC-Bodem draagt bij aan al deze terreinen. Het LKC-Bodem zal onderdeel worden van een breder in Noord-Nederland opgezette strategie en samenwerking voor praktijkgericht onderzoek naar duurzaam beheerde bodems.

Zorgeconomie
Binnen een eerste verkenning is gekozen om in te zetten op drie thema’s. Insteek van het thema gezond en veilig ouder worden is ervoor zorgen dat onze ouderen op de juiste plek met de juiste voorzieningen in onze regio kunnen blijven. Met het thema positieve gezondheid beogen we dat onze inwoners mentaal en fysiek gezond blijven. Doel van het thema werkgelegenheid is ervoor zorgen dat we vraagstukken rondom werkgelegenheid (in de zorg) kunnen aanpakken en aantrekkelijk blijven als arbeidsmarktregio. Om deze thema's te realiseren gaan we in overleg met de partners een concreet uitvoeringsprogramma opstellen. Er wordt een nieuw samenwerkingsverband geformeerd tussen overheid, onderwijs en ondernemers op het gebied van zorgeconomie waardoor er actief kennis kan worden gedeeld en ideeën kunnen worden opgezocht.

Masterplan Oosterwolde
Met ondernemers, vastgoedeigenaren, bewoners en andere belanghebbenden in het gebied wordt hard gewerkt aan een toekomst bestendig centrum. Daarnaast hebben we nog een deel van het Masterplan Oosterwolde uit te voeren en we gaan kijken waar we de extra impuls van de Regio Deal het beste kunnen inzetten om te komen tot een sterke regionale kern.

Uitvoeringsprogramma Recreatie & Toerisme
De bijdrage van het rijk draagt bij aan de realisatie van de regionale toeristische ontwikkelstrategie en het verbeteren van toeristische verbindingen en routestructuren. De strategie bevat keuzes over de gewenste ontwikkeling van toerisme en een bijbehorend pakket van beleidsmaatregelen dat aansluit bij de regionale opgaven en behoeften. Dit wordt vervolgens verwerkt in het omgevingsbeleid van gemeente en provincie, wat op haar beurt weer bijdraagt aan het landelijk beleid voor de ontwikkeling van waardevol toerisme.

Door de rijksbijdrage kunnen we ook verbinding leggen met grotere thema’s op rijksniveau, bijvoorbeeld natuurbeleid, verduurzaming van mobiliteit, de gebouwde omgeving en klimaatadaptatie. Belangrijk is dat duidelijk wordt vastgelegd welke agenda het Rijk heeft voor toerisme in de regio’s. Vanuit het integrale thema toerisme en recreatie gaat het vooral om concrete stappen te maken richting een aanpak die bijdraagt aan vitale kernen en een veerkrachtig landschap: een integrale aanpak dus.

Leer- en kenniscentrum Bodem
We gaan een leer- en onderzoekscentrum opzetten waar agrariërs, bedrijven, onderzoekers en studenten kennis kunnen vergaren over de samenhang tussen ecosysteem diensten van de bodem, organische stofgehalte, emissies naar lucht en water, circulariteit van gebruik van stofstromen, adaptatie aan klimaatverandering en hiervan afgeleide verdienmodellen. Een centrum dat regionaal is ingebed, maar met een (inter)nationale netwerk en uitstraling. Het centrum heeft als belangrijkste doelstelling handelingsperspectieven te genereren voor inzetten van bodem in een economisch renderende landbouw voor tegengaan van effecten van klimaatverandering en ontwikkelen van methodieken om bodems en geleverde ecosysteemdiensten beter bestand te maken tegen effecten van klimaatverandering.

Zorgeconomie
Binnen de Regio Deal staat de ‘mienskip’ centraal. In het opstellen van het uitvoeringsprogramma speelt zij al een actieve rol. Met name als het gaat om de doelgroep ouderen. Hiervoor worden stakeholders bevraagd, maar ook inwoners betrokken bij het meedenken van de invulling van het programma zorgeconomie.

Masterplan Oosterwolde
Een toekomstbestendig centrum.

Uitvoeringsprogramma Recreatie & Toerisme
Meer toerisme en recreatie is geen doel op zich, maar een waardevol middel voor het realiseren van bredere maatschappelijke opgaven. Het heeft een verbindende functie tussen vitale kernen en een veerkrachtig landschap. Daarnaast geeft recent gepubliceerd onderzoek van het Fries Planbureau aan dat er in de provincie Fryslân veel draagvlak en draagkracht is voor de ontwikkeling van (kwaliteits)toerisme. De conclusie van dit onderzoek is dat toerisme een waardevolle aanvulling kan zijn om de regio vitaal te houden, mits er een goede balans wordt gevonden tussen druk en draagkracht.

Het bijbehorende perspectief voor 2030, gebaseerd op het position paper Gastvrij Fryslân: in 2030 heeft elke inwoner van Zuidoost Friesland profijt van de gastvrijheidseconomie en heeft de sector bijgedragen aan een prettige woon- en werkomgeving, het behoud van natuur- en cultuurerfgoed en toekomstbestendige banen voor de beroepsbevolking.

Leer- en kenniscentrum Bodem
Het project is ten eerste gericht op studenten/leerlingen in Friesland (van Hall-Larenstein, Nordwin College en AOC Terra). Zij zijn de toekomstige gebruikers (en ondernemers) van het landelijk gebied (natuur en landbouw). Daarnaast worden (agrarische) ondernemers nauw betrokken bij de activiteiten. Hun vragen worden meegenomen in de onderzoeksopzet. Tenslotte zullen ook andere inwoners van de regio regelmatig worden uitgenodigd voor het unieke experiment met de mesocosmossen en daardoor beter geïnformeerd zijn over onderwerpen als klimaatadaptatie.

Bovenstaande budgetten zijn nog niet verwerkt in de begroting. Het budget voor een project wordt verwerkt in de eerstvolgende financiële rapportage nadat het budget via de raad beschikbaar is gesteld.

Zorgeconomie
Vanuit het rijk is € 525.000 beschikbaar gesteld om inhoud te geven aan de zorgeconomie. Vanuit de gemeente is € 55.000 aan cofinanciering beschikbaar. De looptijd van het project is tot eind 2023.

Masterplan Oosterwolde
Vanuit het rijk is € 100.000 beschikbaar gesteld om inhoud te geven aan het versterken van de regionale functie van Oosterwolde. Vanuit de gemeente is € 500.000 aan cofinanciering beschikbaar. De looptijd van het project is tot eind 2023.

Uitvoeringsprogramma Recreatie & Programma
Vanuit het rijk is € 1.000.000 beschikbaar gesteld om inhoud te geven aan het uitvoeringsprogramma. Vanuit de regio is € 200.000 aan cofinanciering beschikbaar gesteld. De looptijd van het project is tot eind 2023.

Leer- en kenniscentrum Bodem
Vanuit het rijk is € 1,5 miljoen beschikbaar gesteld voor de realisatie van de faciliteiten en coördinatie, communicatie en projecten in de eerste drie jaar. Na drie jaar (2024) moet het leer- en onderzoekscentrum op eigen benen staan en zelf voldoende middelen genereren uit projecten, cursussen en verhuur faciliteiten om personeel, onderhoud en vervanging te bekostigen. Vanuit de gemeente is via het programma BioBased Economy (BBE) € 350.000 cofinanciering beschikbaar.

Bovenstaande budgetten zijn nog niet verwerkt in de begroting. Verwerking in de begroting vindt plaats in de eerstvolgende financiële rapportage nadat het budget voor de uitvoering van een project via de Raad beschikbaar is gesteld.

• Dealtekst Regio Deal Zuidoost Friesland juni 2020
  
  

De wijk Haerenkwartier wordt een moderne toekomstbestendige wijk, waarbij de gemeente rekening heeft gehouden met het inrichten van de wijk op een klimaatrobuuste en duurzame wijze. Het woningaanbod past bij de demografische ontwikkelingen en draagt bij aan de verbetering en verduurzaming van het woningbestand in Ooststellingwerf. De bewoners van de wijk ontmoeten elkaar en zijn trots op hun wijk en medebewoners. Ze voelen eigenaarschap en dragen naar vermogen actief bij aan een nette, gezellige en leefbare wijk. Professionals zijn zichtbaar en bekend en bieden ondersteuning aan bewoners die dit nodig hebben. Ze kennen de wijk en de bewoners waardoor vroegsignalering mogelijk wordt en vormen een sluitende keten van zorg en ondersteuning

Samen met woningbouwcorporatie Actium en welzijnsinstelling Scala bouwen we aan een vernieuwde wijk:

• Actium sloopt alle 170 huidige woningen. Hiervoor komen 170 nieuwe gasloze en energieneutrale woningen terug (115 eengezins, 44 levensloop, 11 senioren). Om ook in de toekomst een goed woningaanbod te kunnen bieden wordt een deel van de nieuwe woningen levensloopbestendig. Met de realisatie van de nieuwe energieneutrale woningen ontstaat de duurzaamste wijk in Ooststellingwerf en omgeving en bouwt Actium mee aan een Energieneutraal Ooststellingwerf.
• Als gemeente richten we, in samenspraak met bewoners, de openbare ruimte helemaal opnieuw in. Er komt meer ruimte voor groen en biodiversiteit en door de aanleg van wadi's en infiltratieriolering wordt de wijk klimaatrobuust en duurzaam, passend bij de duurzame nieuwe woningen. In de openbare ruimte is aandacht voor ontmoeten, spelen, sporten en bewegen. In het gebied rond het buurthuis wordt een plein en een moestuin gerealiseerd. De wegen worden duidelijker en voorzien van snelheidsremmende maatregelen. Zo moet de wijk een moderne, groene en veilige wijk worden.
• Naast alle fysieke maatregelen is er veel aandacht voor bewoners(participatie) en de leefbaarheid in de wijk. Vanaf de start in 2017 is er regelmatig overleg geweest met een klankbord van ca. 35 enthousiaste wijkbewoners. Het intensief betrekken van bewoners leidt tot sociale cohesie en moet ertoe leiden dat bewoners eigenaarschap voelen voor hun nieuwe wijk. Verder geven we samen met onder andere Scala, het Gebiedsteam en Actium inhoud aan het uitvoeringsprogramma Aandachtsgebieden. Belangrijke onderdelen hiervan zijn keukentafelgesprekken met alle wijkbewoners en de realisatie van een Buurthuiskamer in het huidige buurtgebouw 't Ketelhuis. Samen met Actium en andere samenwerkingspartners, zoals Scala en het Leger de Heils, onderzoeken we de mogelijkheden voor een overname van deze locatie en een beheer dat past bij onze doelstellingen. In een tweewekelijks leefbaarheidsoverleg met deze partijen worden deze projecten besproken en worden nieuwe acties uitgezet. We houden gezamenlijk vinger aan de pols om problemen vroeg te signaleren en waar nodig hulp te organiseren. Om met zijn allen te leren van dit bijzondere project wordt een documentaire gemaakt in opdracht van gemeente Ooststellingwerf, Actium en Nijhuis (bouwaannemer).
  
  

• Bewoners van het Haerenkwartier wonen straks in de duurzaamste wijk van Ooststellingwerf en omgeving. Bewoners die liever niet de bouw wilden doorstaan konden met urgentie elders een woning krijgen.
• Inwoners zien de wijk tot en met ca. 2022 transformeren tot de duurzame, groene wijk die nu nog op de plaatjes staat. Hierdoor verbetert onder andere de aanblik van de wijk langs de Venekoterweg.
• Na realisatie van de woningen gaan inwoners nieuwe wijkbewoners verwelkomen en wordt het weer een levendige wijk. Ook in de wijk zelf verhuizen bewoners naar een beter passende woning/plek.
• Er is en blijft veel aandacht voor leefbaarheid. Bewoners worden aangemoedigd om actief te worden of blijven en er is ondersteuning vanuit professionals. Hierdoor worden meer bewoners actief. De buurthuiskamer wordt een plek waar iedereen terecht kan. Het is een plek om elkaar te ontmoeten, om met een hulpvraag langs te gaan of om een activiteit te organiseren.
• Omdat we bewoners beter kennen en dichterbij zijn, zijn we beter in staat om vroeg problemen te signaleren en sneller hulp te organiseren. Ook na de wijkvernieuwing. We doen dit samen met partners als Actium, Scala en ons Gebiedsteam.
  
  

Voor de herinrichting van de openbare ruimte is in februari 2018 € 2.000.000 beschikbaar gesteld. Later is voor de aanleg van wadi's en het riool nog eens € 650.000 beschikbaar gesteld. Voor de openbare ruimte is in totaal dus € 2.650.000 beschikbaar.

Vanuit het project Aandachtsgebieden is ruim € 200.000 beschikbaar specifiek voor de leefbaarheid in het Haerenkwartier en nog eens € 400.000 voor de Aandachtsgebieden als totaal (Haerenkwartier en Haulerwijk).

• Ontwikkelrichting Wijkvernieuwing Haerenkwartier, vastgesteld 20 februari 2018
• Raadvoorstel Regenwater Haerenkwartier, vastgesteld 18 juni 2019
• Plan van aanpak Aandachtsgebieden Ooststellingwerf 2020-2023, vastgesteld 15 oktober 2019