Programma 3 | Ruimtelijke en economische ontwikkeling

Recreatie en toerisme zijn belangrijke pijlers in ons economisch beleid. De natuurgebieden Drents Friese Wold en Fochteloërveen bevinden zich in onze gemeente, waarbij Appelscha (en omgeving) een belangrijke toeristische locatie is voor de recreatieve ontwikkeling van deze regio.

Ook in Zuidoost Friesland verband wordt intensief samengewerkt, onder andere met het Regio Deal project Recreatie en Toerisme. Dit project beoogt een slimme groei van het (duurzame) toerisme in deze regio, een optimale balans tussen een toenemende toeristische druk en de draagkracht van onze leefomgeving. Stichting Toerisme Regiomarketing Zuidoost Friesland (TRZF) doet de uitvoering van de regionale marketing en Coöperatie Appelscha Regio 3.0 is verantwoordelijk voor de lokale marketing in onze gemeente.

We zetten in op gebiedsgerichte ontwikkelingen op ons grondgebied daarom zijn we actief betrokken bij de diverse overlegstructuren zoals het Nationaal landschap Drents Friese Wold, het Fochteloërveen en de Turfroute.

Ooststellingwerf, en in het bijzonder Appelscha, ligt op de route van Frederiksoord (via het Fochteloërveen) naar Veenhuizen, beiden deel uitmakend van het Unesco Werelderfgoed Koloniën van Weldadigheid. Voor het toerisme is dit een belangrijk gegeven, want Unesco werelderfgoederen trekken veel bezoekers. Onze regio kan hier zeker van profiteren. Samenwerking is ook in dit verband daarom essentieel.

De kwaliteit van de openbare voorzieningen is van groot belang. We willen daarom incidenteel (vervanging en groot onderhoud) en structureel investeren in het onderhoud van de openbare voorzieningen, zoals toiletvoorzieningen. Ook willen we de kwaliteit van onze fiets- en wandelnetwerken in stand houden. Dit doen we o.a. in samenwerking met het Recreatieschap Drenthe, waar wij als Ooststellingwerf lid van zijn, en op projectbasis met het Friese recreatieschap De Marrekrite.

Daarnaast zetten we in op de vitalisering en daarmee de toekomstbestendigheid van onze vakantieparken.

• We evalueren eind 2023 de inzet van TRZF (Stichting Toerisme Regiomarketing Zuidoost Friesland) en Coöperatie Appelscha 3.0.
• We zijn trekker van de Regio Deal voor het onderdeel Recreatie en Toerisme.
• We stellen een ontwikkelagenda voor Ooststellingwerf vast, die voortkomt uit de Regionale Ontwikkelstrategie Recreatie en Toerisme Zuidoost Friesland.
• We sluiten aan bij de lopende samenwerking op het gebied van marketing en promotie, productontwikkeling en gastheerschap bij de Koloniën van Weldadigheid.
• De Coöperatie Appelscha Regio 3.0 is verantwoordelijk voor de lokale marketing.
• We gaan verder met het uitvoeren van de pilot Vitale Vakantieparken.
  
  

Nu de inventarisatie is uitgevoerd, komt het project MTB routes en ruiter- en menroutes in de uitvoering, namelijk de optimalisatie en waar mogelijk nieuwe aanleg van deze netwerken in Zuidoost Friesland. Deze aanpak vindt plaats en wordt gefinancierd vanuit de Regiodeal Recreatie en Toerisme en is gekoppeld aan de Uitvoeringsagenda van de Regionale Ontwikkelstrategie Recreatie en Toerisme Zuidoost Friesland. Ook het project Vitale Logiesaccommodaties is onderdeel van deze ontwikkelstrategie.

We koppelen plannen rond landschapsontwikkeling aan biodiversiteit en duurzaamheid in de Ontwikkelstrategie en we hebben aandacht voor de randen in het Drents-Friese Wold (de Drents Friese grensstreek). 

Meer beleefbaarheid en toegankelijkheid van het Nationaal Park Drents-Friese Wold.
Wij investeren in natuurontwikkeling, recreatie en ondernemerschap door betrokken partijen te verbinden en nemen actief deel aan overlegstructuren en projectgroepen. 

Fochteloërveen
Voor het Fochteloërveen werkt Natuurmonumenten aan een update van de Recreatievisie, waarin ook de entree een belangrijk aandachtspunt is. Daarnaast werken we aan het in goede banen leiden van verkeersstromen rond dit natuurgebied. Het onderzoek naar een gebiedsgerichte aanpak voor het Fochteloërveen is afgerond. De volgende fase is om samen met provincies en gemeenten een plan van aanpak voor de Gebiedsontwikkeling Fochteloërveen op te stellen.

Coöperatie Appelscha Regio 3.0
De samenwerking tussen diverse partijen in de regio Appelscha heeft geleid tot gezamenlijke productontwikkeling en een duidelijk gebiedsprofiel (Buitensport Walhalla). Gelet op de positieve, maar tevens prille resultaten heeft de coöperatie voor 2022-2023 een aanvullende financiële impuls van de gemeente gevraagd in de vorm van een subsidie. Deze aanvraag is gehonoreerd.

Bedrijfsbezoeken
Het bezoeken van bedrijven op initiatief van de gemeente is een doorlopend proces. Daarnaast bezoeken we bedrijven naar aanleiding van vragen vanuit ondernemers. Bij eventuele bestuurlijke wisselingen vindt er een kennismakingsronde plaats.

Samenwerking met Drentse gemeenten
Het Recreatieschap Drenthe is een gemeentelijk samenwerkingsverband op het gebied van recreatie & toerisme van alle Drentse gemeenten en de gemeente Ooststellingwerf. We ondernemen gezamenlijke acties op het gebied van recreatie en toerisme, we stemmen beleidszaken af, pakken gemeentegrens overschrijdende zaken op en we nemen deel aan gezamenlijke projecten.

Regionale samenwerking, promotie en marketing
Voor de promotie van regio Zuidoost Friesland werken we samen met Stichting Toerisme Regiomarketing Zuidoost Friesland (TRZF). Voor uitvoering van werkzaamheden en activiteiten ontvangen zij een financiële bijdrage. De coöperatie is een partner bij de promotie - en marketingcampagne van TRZF. Het project ‘het gastvrije andere Friesland’ heeft als doel een slimme groei van toerisme te realiseren. We werken hieraan binnen de context van de Regio Deal. 

Turfroute 
We streven naar kwalitatieve goede vaarverbinding. Hiervoor zijn binnen het project ErVaren en Turf al diverse projecten uitgevoerd. De gemeente is eigenaar van de toiletvoorzieningen in Donkerbroek, Oosterwolde en Oldeberkoop. De toiletvoorzieningen in Donkerbroek en Oosterwolde voldoen niet meer aan de eisen van de huidige recreatievaart. Het is noodzakelijk de toiletvoorziening in Donkerbroek te vervangen. In Oosterwolde wordt daarnaast onderzocht wat nodig is om de voorziening te aan te passen naar de huidige maatstaven. 

Bosbergtoren
De dagelijkse exploitatie van de Bosbergtoren is per 1 juni 2022 overgegaan naar Coöperatie Appelscha 3.0.

• Inwoners worden uitgenodigd om mee te denken over toeristische en recreatieve ontwikkelingen. 
• Het aantal dagrecreanten en toeristische overnachtingen neemt toe.
• Er komen meer banen in de horeca-, toerisme- en recreatiesector.
• Inwoners profiteren van de recreatieve voorzieningen.

De doelstellingen op het gebied van recreatie & toerisme betalen we grotendeels uit reguliere budgetten. Het uitvoeringsprogramma recreatie & toerisme wordt betaald uit de Rijksbijdrage in de Regio Deal. Bij de heroverwegingen 2022-2025 heeft u ingestemd met een aanvullende subsidie voor Coöperatie Appelscha 3.0 van € 50.000 per jaar voor 2022 en 2023. Daarnaast heeft u besloten om het budget gebiedsgericht beleid recreatie en toerisme te verlagen en hiermee vanaf 2022 € 25.000 te besparen.

Nieuw beleid (zie ook hoofdstuk 'Nieuw beleid')

• We stellen voor € 7.500 structureel beschikbaar te stellen voor de jaarlijkse bijdrage voor het aansluiten bij het samenwerkingsverband Koloniën van Weldadigheid. 
• We stellen voor een krediet van € 40.000 beschikbaar te stellen voor het vervangen van de toiletvoorziening Turfroute Donkerbroek. De jaarlijkse kapitaallasten zijn ongeveer € 2.200. 
• Voor het promoten en in stand houden van het wandelnetwerk vraagt het Recreatieschap Drenthe een jaarlijkse bijdrage van de gemeente van € 10.000. Daarnaast is € 6.000 nodig voor het fysieke onderhoud van het netwerk (borden, palen, routeplanners, kaarten etc.). We stellen voor in totaal structureel € 16.000 beschikbaar te stellen. 
• De pumptrack in Appelscha is verouderd. Na groot onderhoud van de resterende pumptrack is de verwachting dat deze weer ongeveer 10 jaar mee kan. We stellen voor hiervoor € 20.000 beschikbaar te stellen. 
• Er ligt een concept plan voor het realiseren van een pumptrack in Oosterwolde. We zijn hierover in gesprek met sv Oosterwolde. We stellen voor alvast € 100.000 beschikbaar te stellen voor de pumptrack.

• Masterplan Regio Appelscha (2017-2021)
• Structuurvisie Ooststellingwerf 2010-2020-2030 (2009)
• Regionale ontwikkelstrategie Recreatie en Toerisme Zuidoost Friesland
  
  

We willen een gunstig vestigingsklimaat bevorderen in onze gemeente om een gezonde lokale duurzame economie te versterken. Bedrijven die zich in onze gemeente willen vestigen, moeten er op kunnen rekenen dat wij kwaliteit leveren. We willen dat er voldoende ruimte is voor de groei van onze bedrijven, passend binnen het streven van een CO2 neutrale gemeente in 2030. Hiervoor moet er uitbreiding plaatsvinden van onze bedrijventerreinen.

We willen investeren in de ontwikkelingen in de arbeidsmarkt met aandacht voor de mismatch tussen vraag en aanbod. We willen dat het Centrumplan Oosterwolde wordt afgerond. In het winkelgebied van Oosterwolde blijven we werken aan het versterken van het winkelhart Oosterwolde.

• We stellen een plan op voor de (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen in Oosterwolde, Haulerwijk en Donkerbroek.
• Samen met ondernemers kijken we naar mogelijkheden om aan de vraag naar personeel te kunnen voldoen.
• Op weg naar deze inclusieve samenleving versterken en intensiveren de vijf gemeenten in de regio Zuidoost de onderlinge samenwerking en de samenwerking met alle partners in de keten inclusief het onderwijs, de (SW)bedrijven en het UWV in de arbeidsmarkt Zuidoost Friesland. De bundeling van kennis en deskundigheid is noodzakelijk om het vraagstuk van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt om te buigen ‘Van mismatch naar match’ waarbij de insteek is dat gekeken wordt naar de talenten van werkzoekenden.
• We willen dat de uitvoering van het Centrumplan Oosterwolde volgens plan wordt afgerond. Dit doen we door inwoners, ondernemers en vastgoedeigenaren een duidelijke stem te geven bij de herinrichting en planontwikkeling van de kop Stationsstraat met de kruising Dertien Aprilstraat
• Ter versterking van het winkelhart van Oosterwolde het bestaande BIZ (bedrijven Investeringszone) voortzetten waarbij de komende vier jaar door ondernemer en vastgoedeigenaren en de gemeente in totaal € 105.000 per jaar wordt geïnvesteerd.

Bedrijventerreinen

• We gaan verkennen wat nodig is om nieuwe bedrijven aan te trekken (een acquisitieplan).
• We eisen veel kwaliteit op het Ecomunitypark. De acquisitie is niet een zaak van de gemeente maar van de ontwikkelaar, daar waar mogelijk ondersteunen we de ontwikkelaar.
• We investeerden de afgelopen jaren al veel in de kwaliteit van bedrijventerreinen. Dit houden we op peil.
• We zetten ons in om leegstand te voorkomen. Hiervoor werken we samen met ondernemers en vastgoedeigenaren in het platform winkelgebied Oosterwolde. We onderzoeken de mogelijkheden om online vraag en aanbod bij elkaar te brengen.
• We gaan de mogelijkheden onderzoeken om het bedrijventerrein Venekoten uit te kunnen breiden.

Gunstig vestigingsklimaat
We bevorderen het vestigingsklimaat door aandacht, zichtbaarheid en klantvriendelijkheid. Aan dit laatste aspect besteden we de komende jaren extra aandacht:

• We bezoeken veel bedrijven.
• We organiseren jaarlijks 1 of 2 ondernemersbijeenkomsten.
• We zijn lid van diverse ondernemersverenigingen en bezoeken hun activiteiten zoveel mogelijk.
• We bezoeken ook andere netwerkbijeenkomsten.
• We willen samen met Oosterwolde Promotion en de Vereniging van Vastgoed Eigenaren Oosterwolde de detailhandel structuur in Oosterwolde verbeteren. We werken samen naar een toekomst bestendig centrum gebied.
• Wij stimuleren de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven.
• We profileren ons ondernemersloket proactief.

Ondernemersloket en ondernemers voorlichten
Het ondernemersloket blijft de komende jaren de spil tussen de ondernemers en de gemeente. Het ondernemersloket blijft ook (startende) ondernemers/zzp'ers voorlichten.

Samenwerking Onderwijs - Bedrijfsleven
Wij vragen bedrijven heel nadrukkelijk om opdrachten voor het onderwijs in de vorm van stageplaatsen, onderzoeksvragen en afstudeeropdrachten. We zetten ons in om samen met het bedrijfsleven de werkzoekenden uit de eigen gemeente weer in te zetten in het arbeidsproces. Daarbij besteden we meer aandacht aan de speciale doelgroepen met een achterstand op de arbeidsmarkt. Er is een onderzoek gestart naar de mogelijkheid om met behulp van een Leerwerkbedrijf de positie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te verbeteren.

We zetten in de regio Zuidoost Friesland activiteiten in op het slechten van de kloof tussen vraag en aanbod van werk. In overleg met werkzoekenden en ondernemers kijken we wat er nodig is wel een match te kunnen maken. We besteden daarbij nadrukkelijk aandacht aan het mobiliteitsvraagstuk dat in deze regio speelt. 

Meer banen die worden ingevuld door goede lokale werknemers, en dus meer besteedbaar inkomen voor meer mensen. Mensen geven meer uit, waar ondernemers weer van profiteren. Voorzieningen blijven zoveel mogelijk in stand. Zo ontstaat een domino-effect, dat leidt tot grotere tevredenheid bij inwoners en ondernemers. 

De lasten worden grotendeels gedekt uit bestaande budgetten. U heeft bij het de heroverwegingen 2022-2025 ingestemd met een structurele uitbreiding van het budget voor een bijdrage van € 35.500 vanuit de gemeente aan de stichting Bedrijven Investeringszone Oosterwolde (BizO).

• Actieplan Oosterwolde De Nieuwe Winkelstraat
• Samenwerken aan een Krachtig en prachtig winkelgebied van Oosterwolde
• strategisch beleidsplan arbeidsmarktregio Zuidoost Friesland. 

Openbare ruimte

• Een veilige en goed onderhouden openbare ruimte die toekomstbestendig is ingericht.

Mobiliteit en bereikbaarheid

• We houden onze gemeente goed bereikbaar en investeren in een goed en veilig wegennet.
• We willen dat alle verkeersdeelnemers veilig gebruik kunnen maken van onze infrastructuur.
• We willen mobiliteit verduurzamen.
  
  

Openbare ruimte

• We zorgen voor een veilige en goed onderhouden openbare ruimte. Hierbij houden we rekening met zaken zoals gebruiksfunctie, klimaatverandering, inclusie, verharding, groen, riolering, afwatering en de zorg voor de natuur en het milieu.
• Bij initiatieven (o.a. woningbouw) zorgen we ervoor dat de openbare ruimte integraal onderdeel uitmaakt van het totaalplan.
• We bevorderen de biodiversiteit. We passen onze werkwijzen hierop aan en richten indien nodig de openbare ruimte hierop in.
• We vinden het belangrijk dat iedereen gebruik kan maken van de openbare ruimte en dat die ook voor iedereen toegankelijk is. Bij de inrichting van de openbare ruimte houden we hier rekening mee.
• We kappen zo min mogelijk bomen. Voor elke gekapte boom planten we een boom – of waar mogelijk meer – terug.
• We zetten bij speelvoorzieningen in op duurzaamheid en bevorderen ‘natuurlijk spelen’. We betrekken hierbij de jeugd en omwonenden.

Mobiliteit en bereikbaarheid

• We zorgen voor kwalitatief goede en veilige wegen, voet- en fietspaden.
• We continueren onze permanente verkeerseducatie en blijven sturen op gedragsbeïnvloeding, waaronder bewustwording en handhaving (onderzoek flitspalen).
• We houden in alle plannen in onze gemeente rekening met de verkeersveiligheid.
• We zetten ons in voor een goed openbaarvervoer-netwerk. Daarnaast zetten we in op snelle verbindingen in de regio.
• Om de bereikbaarheid verder te verbeteren ondersteunen wij de komst van de Lelylijn.
• Om de bereikbaarheid verder te verbeteren ondersteunen wij de komst van een hub.
• We stimuleren het fietsen. We zorgen voor kwalitatief goede en veilige (snel)fietsverbindingen voor zowel inwoners als recreanten. We zorgen voor voldoende voorzieningen voor fietsen (stalling, oplaadpunten enz.).
• Bij onderhoud of het opnieuw inrichten van wegen en voet- en fietspaden houden we rekening met de veiligheid van (duo)fietsers, voetgangers en mindervaliden.
• We gaan aandacht besteden aan de inrichting van 30 en 60 km/uur gebieden.
• We gaan de handhaving van de verkeersregels onder de aandacht brengen.
• We gaan inzetten op het nog beter maken van de fietsverbindingen inclusief snelfietspaden en recreatieve routes waarbij samenwerking wordt gezocht in regionaal verband en stakeholders.
• De problemen met de eikenprocessierups is een jaarlijks terugkomend feit. We houden dit in de gaten en blijven bestrijden om de overlast te beperken. Dit doen we met een brede integrale aanpak door preventieve en curatieve acties. We gaan door met het bestrijden van de eikenprocessierups door het verhogen van de biodiversiteit, o.a. door bermen in te zaaien met een kruidenrijk bloemenmengsel. 

Riolering & Water
We geven doelmatig, efficiënt en rechtmatig invulling aan de afvalwater-, hemelwater- en grondwaterzorgplicht. De wijze waarop we dat doen is omschreven in het Gemeentelijk Rioleringsplan 2020-2024 (GRP). In dit GRP is vastgesteld dat:

• a. alle kwaliteitsprofielen op 'basis' staan (met uitzondering van het profiel: transport van afvalwater, dat staat op 'hoog').
• b. er nader onderzoek wordt gedaan naar de wijze waarop de gemeentelijke afvalwaterketen bij kan dragen aan het CO2-neutraal maken van de gemeente.
• c. er invulling wordt gegeven aan het onderwerp klimaatadaptatie op gebied van regenwateroverlast.
• d. er nader wordt gekeken waar besparing mogelijk is door te zoeken naar duurzame oplossingen.
  
  

• De gebruikers merken dat de kwaliteit en veiligheid behouden blijft of vergroot wordt door het uitvoeren van klein en grootschalig onderhoud aan verhardingen, bermen, bruggen, oevervoorzieningen, riolering, bomen en groen.
• De gebruikers van de openbare ruimte zien meer bloem- / kruidenrijke bermen.
• Inwoners merken dat er verkeerseducatieprojecten worden aangeboden. Bij deze projecten wordt aandacht besteed aan voorlichting, educatie, veiligheidsbewustzijn en verkeersveiligheid.

• De tweejaarlijkse actualisatie van de MeerjarenOnderhoudsPlanning (MOP) wegen is in 2021 uitgevoerd. Dit ten behoeve van de nieuwe MeerjarenOnderhoudsPlanning (MOP) wegen 2022-2026. 
• In 2022 heeft de Raad € 500.000 beschikbaar gesteld (t/m 2025) om de maatregelen, voorkomend uit het Strategisch Plan Verkeersveiligheid, uit te voeren.
• Voor het uitvoeren van bomenonderhoud is jaarlijks € 138.210 beschikbaar conform de notitie 'Het behoud van veilig bomen 2020'.
• Bij de besluitvorming Kaderbrief 2022-2025 heeft u een motie risico's en onzekerheden eikenprocessierups ingediend.  Op dit moment zijn er vele onderzoeken gaande naar een juiste en efficiënte bestrijdingsmethode van daaruit is het invoeren van een egalisatiereserve op dit moment niet effectief. Daarom is het budget voor het bestrijden van de eikenprocessierups voor de periode 2022 tot en met 2024 incidenteel verhoogd met € 86.000 naar € 120.000. 
• In 2020 heeft u de notitie 'Het behoud van veilige bomen' vastgesteld. Uitvoering hiervan zullen we continueren in 2023. In 2021 heeft de Raad, bij de programmabegroting 2022, besloten om vanaf 2022 structureel jaarlijks een bedrag van € 85.000 beschikbaar te stellen voor het herplanten van bomen.
• De bekostiging van de gemeentelijke watertaken is vastgelegd in het GRP.

Nieuw beleid (zie ook hoofdstuk 'Nieuw beleid')

• We stellen voor structureel € 5.000 beschikbaar te stellen voor het stimuleren van (veilig) fietsgebruik (educatie) en structureel € 10.000 voor het verbeteren van fietsvoorzieningen (verwijderen of toevoegen van obstakels). Daarnaast stellen we voor incidenteel € 20.000 beschikbaar te stellen voor 2023 voor het opstellen van een mobiliteitsvisie waarbij het stimuleren van fietsgebruik een speerpunt is. Daaruit volgen verdere financiële consequenties. 
  
  

• Strategisch Plan Verkeersveiligheid
• Omgevingsvisie 
• Programma Duurzaamheid
• Notitie Groenbeleid 2011 (Raad januari 2012)
• Beleidsnotitie biodiversiteit gemeente Ooststellingwerf Versie 10 maart 2021, vastgesteld 20 april 2021 
• Gemeentelijk Rioleringsplan 2020 - 2024
• Notitie 'Het behoud van veilige bomen' 2020
  
  

Het is onze ambitie om CO2 neutraal te zijn in 2030 om opwarming van de aarde en daarmee verandering van het klimaat tegen te gaan. Hierdoor liggen er belangrijke opgaven in de energietransitie, het vergroten van de biodiversiteit en het stimuleren van een circulaire economie. We benutten het Biosintrum – en het daar gevestigde leer- en kenniscentrum Bodem – zo optimaal mogelijk voor onderzoek naar en ontwikkeling van mogelijkheden die ons bij deze opgaven helpen.

Wij willen in 2030 CO2 neutraal zijn. Om dit bereiken streven we naar:

• Energieneutraal te zijn in 2030 door het gebruik van energie te verminderen en het lokaal opwekken van duurzame energie en duurzame mobiliteit te stimuleren.
• Klimaatbestendig te zijn in 2030 door het vergroten van de biodiversiteit en de verbetering van de bodemgezondheid te stimuleren.
• Circulair te zijn in 2030 door kringlopen meer sluitend te maken.
  
  

Energieneutraal zijn in 2030

• We zetten in op het verminderen van het gebruik van energie en gaan door met het stimuleren van energiebesparingsprojecten.
• Naast de landelijke subsidiemogelijkheden, faciliteren we woningeigenaren in de energietransitie door o.a. het verstrekken van duurzaamheidsleningen voor energiebesparende maatregelen.
• Voor inwoners in energiearmoede zorgen we bij verduurzaming voor extra ondersteuning.
• Dit doen we met geoormerkte middelen. We zijn bereid hiervoor eenmalig gemeentelijke middelen in te zetten.
• In overleg met woningcorporaties zorgen we voor extra aandacht voor verduurzaming en isolatie van huurwoningen.
• Naast verduurzaming thuis, gaan we ondernemers stimuleren in de verduurzamingsopgave, o.a. door het faciliteren in verduurzamingsadvies.
• Voor de duurzame opwekking van energie geven we prioriteit aan projecten voor zon op dak, bijvoorbeeld bij ondernemers met bedrijfspanden en bijgebouwen met groot dakoppervlak. Windenergie opwekken op het boerenerf sluiten we niet uit, en ook voor andere innovatieve vormen van duurzame lokale opwek (zoals bijvoorbeeld vergisting en waterstof) staan we open.
• De grote uitdaging bij nieuwe projecten voor duurzame energie is de beperkte capaciteit op het elektriciteitsnetwerk. We stimuleren pilotprojecten op het gebied van lokale opslag van energie en slimme energienetwerken om vraag en aanbod op lokaal niveau op elkaar af te stemmen.
• Een groot deel van de energievraag wordt gebruikt voor het verwarmen van woningen en gebouwen. De Transitievisie Warmte en de bijbehorende wijkuitvoeringsplannen voeren we uit.
• We stimuleren fietsgebruik en openbaar vervoer. Ook zetten we in op projecten voor deelmobiliteit en het vergroten van het aantal laadpalen voor elektrische auto’s.

Klimaatbestendig zijn in 2030

• We willen de klimaatbestendigheid van de openbare ruimte vergroten om wateroverlast bij piekbuien te voorkomen.
• We zorgen bij initiatieven, zoals de ontwikkeling van binnenstedelijke woningbouwlocaties, voor een klimaatbestendige openbare ruimte, met voldoende (biodivers) groen.
• We moedigen inwoners aan om aan de slag te gaan met het verbeteren van bodemgezondheid en het vergroten van de biodiversiteit in eigen tuin en buurt.
• Wij geven zelf het goede voorbeeld en passen onze manier van maaien aan op het verbeteren van de biodiversiteit.
• We gaan door met de uitvoering van de projecten uit het biodiversiteitsplan samen met de verschillende plaatselijk belangen.
• We stimuleren en faciliteren het vergroenen van schoolpleinen, ook vanuit onze doelstellingen ten aanzien van positieve gezondheid.
• We komen met een voorstel om invulling te geven aan de wens van de raad voor een nieuw format voor college- en raadsadviezen waarin een kopje duurzaamheid is opgenomen en de effecten van het project biodiversiteit en groen meetbaar zijn gemaakt. 

Circulair zijn in 2030

• Voor het hergebruik van grondstoffen stimuleren we een duurzame circulaire en biobased economie. Dit doen we o.a. door de samenwerking en kennisuitwisseling tussen ondernemers, onderwijs en kennisinstellingen te stimuleren.
• We geven het goede voorbeeld door ons inkoop- en aanbestedingsbeleid zo duurzaam en circulair mogelijk te maken.
• Voor de VANG-doelstelling (van afval naar grondstof) gaan we samen met Omrin verder met het verminderen van de hoeveelheid afval en het optimaliseren van de nascheiding van restafval.
• We willen de komende periode ambitieus aan de slag met de verdere doorontwikkeling van Biobased Economy.
• We willen kennisdeling en kennisontwikkeling over biobased materialen en producten tussen ondernemers, onderwijs, kennisinstellingen stimuleren.
• We willen ondernemers faciliteren om de kansen van een BioBased Economy te verzilveren.
• We sluiten aan op de kernkwaliteiten van Ooststellingwerf, zoals een sterke toeristisch recreatiesector en een grote agrarische sector, waarbij we inzetten op een verduurzaming van deze kernkwaliteiten.
• We hebben met onze partners een Leer- en kenniscentrum Bodem gerealiseerd als onderdeel van de Regio Deal.
• We ondersteunen lokale initiatieven die de voedselketens verkleinen en kringlopen meer sluitend maken.
• We willen de innovatiekracht van de agrarische sector graag benutten voor de gezamenlijke uitdaging van de verduurzaming, kringlooplandbouw en voedsel, zodat landbouw en natuur meer samengaan.
  
  

• Meer (financiële) mogelijkheden om aan de slag te gaan met duurzaamheid.
• Steeds meer mensen treffen (zichtbaar) duurzame maatregelen. Zoals isolatie van de woning of de aanleg van zonnepanelen.
• Inwoners worden betrokken bij het maken van het biodiversiteitsplan.
• Basisschoolkinderen krijgen structureel les over duurzaamheid.
• Alle basisschoolkinderen in de gemeente doen ieder jaar mee aan een project over duurzaamheid. Familie en buren worden betrokken bij huiswerk of presentaties.
• Onze inwoners merken dat de leefomgeving steeds schoner wordt. Daarnaast wordt het aanbod van milieuprojecten steeds breder en laagdrempeliger. Zo krijgen de inwoners meer mogelijkheden om hun bijdrage aan een schonere leefomgeving te leveren. Ook is samen met alle Friese gemeenten een digitaal duurzaam bouwloket ingericht. Hier kunnen bedrijven en inwoners terecht met al hun vragen op het gebied van energiebesparing en duurzame energie. Sinds 2016 communiceren we hier veelvuldig over.
• We dragen zichtbaar de BBE-ambities en -identiteit uit, onder andere via onze social media kanalen.
• We continueren bestaande samenwerkingen en er ontstaan nieuwe samenwerkingsverbanden en netwerken.
  
  

• Jaarlijks is een bedrag van € 70.000 opgenomen voor de uitvoering van milieu-/duurzaamheidsbeleid. Vanaf 2020 is aanvullend een uitvoeringsbudget van € 100.000 beschikbaar voor het Programma Duurzaamheid (conform uw besluit bij de begroting 2020). De hoogte van het fonds Duurzaamheidslening is € 700.000. Voor de Stimuleringsregeling duurzame initiatieven (postcoderoosregeling) is € 200.000 beschikbaar.
• Voor de periode 2021-2025 heeft u het resterende budget van € 253.000 uit het Programma BBE 2016–2020 beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de opgave Biobased produceren binnen het nieuwe Programma Duurzaam Ooststellingwerf.
• Vanuit het Rijk is binnen de Regio Deal voor het Leer- en kenniscentrum Bodem € 1,5 miljoen beschikbaar gesteld.

Nieuw beleid (zie ook hoofdstuk 'Nieuw beleid')
Er is voor de komende collegeperiode aanvullend budget nodig om de doelstellingen en ambities te realiseren. Mogelijk komen deze benodigde budgetten voor een groot deel beschikbaar via het Rijk. In het recente regeerakkoord van het kabinet Rutte IV staan veel nieuwe maatregelen benoemd. Een klimaat- en transitiefonds van € 35 miljard voor de komende 10 jaar en een langjarig Nationaal Isolatieprogramma tot ten minste 2030 zijn hiervan twee voorbeelden. Dit geeft kansen en betekent ook dat er de komende jaren veel werk op de gemeente af komt. Dit gaan we borgen door ook voor de Warmte Transitievisie een meerjarenplanning op te stellen met heldere doelen voor de periode tot 2026. Het is wenselijk hiervoor extra capaciteit beschikbaar te stellen voor de looptijd van het coalitieakkoord. 

We stellen voor € 1.000.000 beschikbaar te stellen voor duurzaamheid (€ 250.000 per jaar in de jaren 2023 t/m 2026). Dit is voor formatie en uitvoeringsbudget. Het gaat dan o.a. om: energiecoördinator, uitvoering aanpak energiearmoede, opzetten loket met o.a. energiecoaches, project zonnecarports, zon op dak (grote panden, winkels en bedrijven), project energieopslag/buurtbatterij, verder uitrollen project deelmobiliteit, project groene schoolpleinen, projectleider deelprojecten BBE etc.

• Milieubeleidsplan Ooststellingwerf 2010-2016 (mei 2010)
• Versnellingsagenda Duurzaam Ooststellingwerf 2030
• Infographic Versnellingsagenda Duurzaam Ooststellingwerf 2030
• Beleid zonnepaneelvelden gemeente Ooststellingwerf (vastgesteld in 2021)
• Nota van uitgangspunten Programma Duurzaam Ooststellingwerf 2021 - 2025
• Programma Duurzaam Ooststellingwerf 2021 - 2025
• Biodiversiteitsplan
  
  

• Voldoen aan de VANG-doelstelling van het Rijk (VANG = Van Afval Naar Grondstof). Met de invoering van Diftar+ en het verder optimaliseren van de nascheiding van restafval in 2021 is het doel om in 2023 te kunnen voldoen aan de landelijke richtlijn om 75% van het huishoudelijk afval te scheiden en maximaal 100 kg per inwoner per jaar aan te verbranden restafval te hebben. We richten ons verder op het realiseren van de VANG-doelstelling 2025 van 30 kg restafval per inwoner per jaar. 
• Inwoners hebben steeds minder huishoudelijk afval en bieden dit afval nog beter gescheiden aan.
• Zwerfafval in de openbare ruimte verder terugdringen en daarmee de mooie score van de zwerfafvalmonitoring in 2021 van 9,2 punten vasthouden, dan wel verbeteren. 
• Samen met ondernemers het zwerfafval in de winkelgebieden terugdringen. 
  
  

• Wij gaan samen met onze inwoners, vrijwilligers en Omrin volop aan de slag met het verder verbeteren van afvalscheiding, om in 2025 de VANG-doelstelling te kunnen realiseren.
• Voor afvalpreventie en het verbeteren van afval scheiden loopt de Friese communicatiecampagne 'Samen Halen We Alles Eruit'. Deze provinciale campagne heeft geen einddatum.
• Onderzoeken welke instrumenten ingezet kunnen worden om preventie van afval en hergebruik verder te stimuleren.
• Onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om de hoeveelheid Grof Huishoudelijk Afval en Bouw- &Sloopafval te verminderen en/of beter te scheiden.
• We gaan de bestaande projecten uit het beleids- en uitvoeringsprogramma aanpak zwerfafval 2014-2022 continueren. 
• Op het Stellingwerf College geven we invulling aan projecten rondom (zwerf)afval.
• Samen met ondernemers en Nederland Schoon monitoren we winkelgebieden op zwerfafval en houden we gezamenlijk opruimacties.

Zwerfafval
In 2023 ontvangen gemeenten geen vergoeding meer voor de aanpak zwerfafval. We willen ons blijven inzetten op gedragsbeïnvloeding en participatie en het uitvoeren van zwerfafvalprojecten bij basis en voortgezet onderwijs. Daarnaast willen we onze vrijwilligers in de aanpak van zwerfafval blijven faciliteren met opruimspullen en het afhalen van het door hen gevonden zwerfafval. 

Verbonden partij: Omrin (Afvalsturing Friesland NV en NV Fryslân Miljeu) is het bedrijf van en voor gemeenten voor de reinigingstaken.
Afvalsturing Friesland NV verwerkt het ingezamelde huishoudelijke afval en exploiteert de gemeentelijke milieustraat. De BV Fryslân Miljeu Zuidoost zamelt huishoudelijk afval in en voert de reinigingstaken uit, zoals straatvegen, onkruid borstelen en kolken reinigen, in de aandeelhoudende gemeenten Heerenveen, Ooststellingwerf en Opsterland.

• Bewustwording: Diftar+ -afrekensystematiek is ingevoerd.
• Van Afval Naar Grondstof: de provinciale communicatiecampagne SHWAE (Samen Halen We Alles Eruit) en gemeentelijk communicatie moeten samen leiden tot minder afval en verbeterde afvalscheiding.
• Milieustraat: service door ruime openingstijden blijft behouden.
• Schone straten.
• Afval scheiden: de milieustraat aan de Nanningaweg richten we optimaal in voor het scheiden van nog meer afvalstromen.
• Zwerfafval: inwoners roepen we regelmatig op mee te doen aan opruimacties. Inmiddels zijn er in alle dorpen vrijwilligers (150) die zwerfafval opruimen. Met basisscholen houden we jaarlijks de Himmelwike en met het voorgezet onderwijs doen we op maat gemaakte zwerfafvalprojecten.
  
  

• De kosten van afvalinzameling verrekenen we met onze inwoners via de afvalstoffenheffing.
• Vanaf 2023 ontvangen gemeenten geen vergoeding meer voor de aanpak van zwerfafval. De kosten van aanpak zwerfafval, zoals de zwerfafvalprojecten met het onderwijs en het faciliteren van vrijwilligers komen daardoor geheel ten laste van de begroting afvalinzameling 2023.
• U heeft bij de heroverwegingen 2022-2025 besloten om extra lasten aan afval toe te rekenen en hiermee in 2022 € 37.500, in 2023 € 75.000, in 2024 € 112.500 en vanaf 2025 € 150.000 te besparen. De uitwerking hiervan komt bij het vaststellen van de tarieven bij u terug. 
  
  

• Programma Duurzaamheid 2021-2025
• Beleids- en uitvoeringsplan zwerfafval 2014-2022
• Wet milieubeheer
• Landelijk Afval Plan (LAP)
• Afvalstoffenverordening Ooststellingwerf
  
  

Er moeten woningen aan de voorraad worden toegevoegd, met name voor senioren en starters. Er is ook een stevige vraag naar zorggeschikte woningen. De komende jaren neemt de vraag naar levensloopbestendige woningen aanzienlijk toe, waardoor ouderen langer zelfstandig met zorg aan huis kunnen blijven wonen. Ook ligt er een grote opgave om de noodzakelijke uitbreiding van de 24-uurs zorgplekken voor psychogeriatrie (dementiezorg) en somatiek te realiseren, waardoor dit zorgaanbod in onze gemeente geborgd wordt.

• We hebben de ambitie om de komende acht jaar minimaal 520 woningen te realiseren. Dat kan door nieuwbouw, maar ook door het herbestemmen van andere functies naar de functie wonen.
• Voor Ooststellingwerf geldt de unieke situatie dat in alle dorpen binnenstedelijk vrij in aantal mag worden gebouwd. Dit geeft de mogelijkheid om bestaande panden waarvan de huidige functie is vervallen om te zetten naar wonen. Het biedt mogelijkheden om ‘rotte kiezen’ aan te pakken, te herstructureren en op deze plekken woonmogelijkheden te creëren.
• Zorgvuldige invulling van de leefomgeving is van essentieel belang; door goede ruimtelijke ordening, klimaatbestendig ontwerpen, groene openbare ruimte en een gezond leefklimaat te creëren kan er een plus aan de leefomgeving worden toegevoegd.
• De huisvesting van de bijzondere doelgroepen, vooral statushouders, in de sociale woningvoorraad vraagt de nodige aandacht zowel kwantitatief als kwalitatief.
• Ouderen kunnen langer zelfstandig blijven wonen in levensloopgeschikte woningen en geclusterde woonvormen.
• De 24 uurs zorg plekken met toezicht voor psychogeriatrie en somatische zorg zijn uitgebreid.
• ‘Zorgen voor elkaar’ wordt mogelijk gemaakt voor jong en oud en voor generaties door dit te faciliteren met verschillende woonconcepten.
• We willen een aantrekkelijke woongemeente zijn voor onze huidige en toekomstige inwoners.
• Onze inwoners wonen in een huur- of koopwoning die past bij hun financiële situatie, gezinssamenstelling of zorgbehoefte. Daarnaast willen we dat deze woning energieneutraal en digitaal ontsloten is.
• We blijven inzetten op inbreiding, maar we staan op sommige plekken ook nadrukkelijk open voor uitbreiding.
• We staan open voor innovatieve woningbouw zoals Knarrenhofjes of tijdelijke woningen.
• We willen dat we bij de uitvoering van de woonvisie indien nodig kunnen bijsturen. We vinden het belangrijk dat (nieuwbouw) woningen ook voor inwoners van Ooststellingwerf en jongeren bereikbaar zijn.
  
  

• In alle dorpen woningen toevoegen in afstemming met de woonzorgvisie 2022-2026.
• Juiste juridische kader opstellen om woningtoewijzing aan eigen inwoners mogelijk te maken.
• Voorkeur geven aan binnenstedelijke ontwikkeling waar mogelijk en actief stimuleren.
• Gemeentelijke eigendommen, woningbouwlocaties ontwikkelen.
• Proactief acteren t.a.v. grondaankopen, op particuliere initiatieven en potentiële woningbouwlocatie.
• Prestatieafspraken maken met woningbouwcorporaties over toename sociale woningbouw
• Integrale planontwikkeling waar een goede leefomgeving uitgangspunt is: (biodivers) groen, klimaatbestendig, duurzaam zijn speerpunten.
• We maken prestatie afspraken met corporaties over het realiseren van geclusterde woningen voor senioren (bijvoorbeeld Knarrehoven) en woonvormen voor overige doelgroepen zonder zorg maar met zorg en voorzieningen nabij; via bestaande woningen of nieuwbouw. Er ligt een opgave voor 400 geclusterde woningen voor 2030 waarvan 2/3 sociaal en 1/3 particuliere huur of koop.
• We maken prestatieafspraken met zorgaanbieders voor het realiseren van de extra vraag naar minimaal 50 extra plekken voor psychogeriatrische 24 uurs zorg en minimaal 20 extra plekken voor somatische 24 uurs zorg voor 2030.
• We werken beleid uit voor het stimuleren en faciliteren van splitsen van grotere woningen naar levensloopgeschikte woningen op de benedenverdieping en/of starterswoningen op de bovenverdieping. Daarbij denken we ook aan ruimte voor het bouwen van meergeneratiewoningen of 2 aparte wooneenheden op 1 erf om de vraag naar ‘zorgen voor elkaar’ te faciliteren.
• Om mantelzorg beter mogelijk te maken stellen we beleidsregels op voor het realiseren van (pre)mantelzorgwoningen die bij een bestaande woning kunnen worden gerealiseerd.
• We onderzoeken hoe we ruimhartiger om kunnen gaan met aanvragen van inwoners voor mantelzorgwoningen en prémantelzorgwoningen (uit H3 collegeakkoord).
• We clusteren woningen voor ouderen zoveel mogelijk, zodat zij onderlinge steun en kunnen bieden, de kans op eenzaamheid vermindert en de zorg aan huis goed en efficiënt geboden kan worden. (uit hoofdstuk 3 collegeakkoord)
• We kijken naar de kansen die de uitvoering van de woonzorgvisie ons als raad biedt, rekening houdend met de veranderende maatschappelijke ontwikkelingen
• We onderzoeken of een huisvestingsverordening kan bijdragen om de verdeling van schaarse (huur-) woningen te reguleren en te sturen op beschikbaarheid;
• We bezien of (onder voorwaarden) het mogelijk is voorrang te geven aan personen met lokale economische of maatschappelijke binding;
• We gaan met de raad de discussie aan over alternatieve woonvormen of duurzaam ingerichte buitenstedelijke woningbouwontwikkelingen.

Wonen in Ooststellingwerf - een nieuwe woonvisie
De Woon(zorg)visie 2022 is door de raad vastgesteld. Als input hiervoor is onder andere woningmarktonderzoek gedaan. Wonen en zorg is een belangrijk thema voor het wonen de komende jaren, evenals betaalbaarheid en de beschikbaarheid van zowel koop als huurwoningen. We gaan voor een kwalitatieve toekomstbestendige woningvoorraad.

Nieuwbouw - Taskforce wonen
De druk op de woningvoorraad is groot en vraagt om creatief denken en handelen om de voorraad (tijdelijk) te vergroten. We blijven in gesprek met initiatiefnemers, corporaties, bouwers en de provincie om alle mogelijkheden te benutten. Er wordt al volop gebouwd en panden worden herbestemd tot woningen, maar er mag een versnelling bij. De Taskforce Wonen is volop bezig om de versnelling verder in uitvoering te brengen. We hebben hierbij ook aandacht voor innovatieve woningbouw. Daarnaast zetten we in op intensievere samenwerking met en tussen zorgpartijen om ervoor te zorgen dat ouderen zo lang mogelijk thuis kunnen wonen.

Ruimtelijke kwaliteit behouden
We wegen nieuwe woningbouw zorgvuldig af. De bestemmingsplannen zijn hierin leidend, het Afwegingskader Woningbouw en de Woonvisie dienen hierbij als hulpmiddel.

Sociale woningbouw
We maken jaarlijks prestatieafspraken met de woningcorporaties Actium en WoonFriesland en de huurdersorganisaties. De woonvisie vormt hiervoor de basis. We maken afspraken over onder andere: betaalbaarheid, beschikbaarheid, wonen en zorg, duurzaamheid en leefbaarheid. Met corporaties Woonzorg Nederland en Habion, die een kleiner bezit hebben in Ooststellingwerf, hebben we meerjarige prestatieafspraken. We staan open voor alternatieve vormen van sociale huur, zoals wooncoöperaties.

Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit (voorheen Hûs en Hiem)
Het college stemde in 2021 in met een plan van aanpak voor een nieuw adviesstelsel voor ruimtelijke kwaliteit onder de Omgevingswet. Het is een plan van aanpak dat vanuit de VFG is opgesteld en wat de meeste Friese gemeenten steunen. Er wordt gezamenlijk een projectleider aangesteld die zich zal inzetten om het plan van aanpak in samenwerking met de gemeenten tot uitvoer te brengen. Het nieuwe adviesstelsel is nodig om te kunnen voldoen aan de Omgevingswet (beoogde inwerkingtredingdatum januari 2023). De meeste Friese gemeenten hebben een deel van de advisering over ruimtelijke kwaliteit ondergebracht bij de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Hûs en Hiem. Dit betreft b.v. advisering over beeldkwaliteit (welstand) en monumenten.

Monumentenzorg
In december 2020 stelde de gemeenteraad een nieuwe subsidieverordening vast en deze trad begin 2021 in werking. De verordening biedt meer mogelijkheden om een subsidie toe te kennen aan herstel van monumenten of aan een project dat meer mensen laat kennismaken met monumenten, erfgoed of cultuurhistorie en/of de kennis erover kan vergroten. De drempel voor het aanvragen van subsidie is lager komen te liggen. Waarschijnlijk worden hierdoor meer subsidieverzoeken ingediend. In 2021 is verkend of het mogelijk is om de huidige lijst met monumenten uit te breiden met meer 'jonge' monumenten die daarmee de cultuurhistorische waarde van de gemeente vergroten. In 2022 is de lijst met monumenten uitgebreid. Ook in 2023 doen we mee met de landelijke Open Monumentendag. Op deze dag stellen de deelnemers aan deze dag hun monument open voor het publiek.

Kerkenvisie
In 2023 willen we actief blijven werken met de kerkenvisie Ooststellingwerf. Op basis van deze visie willen we kerkeigenaren blijven helpen met het vinden van een geschikte herbestemming van hun monumentale kerken. Niet afwachten, maar op voorhand nadenken over toekomstige ontwikkelingen. De kerkenvisie is een uitstekend middel gebleken om in gesprek te raken en te blijven met de kerkbesturen in Ooststellingwerf.

• Inwoners ervaren dat Ooststellingwerf een goede woongemeente is.
• Inwoners ervaren een goede leefbaarheid en een toereikend voorzieningenniveau.
• Inwoners zien dat woningen - in diverse typen en prijsklassen - en kavels te koop staan.
• Inwoners vinden binnen een redelijke termijn een sociale huurwoning.
• Eigenaren van een monument en mensen die een project over monumenten willen bekostigen, kunnen eenvoudig een subsidie aanvragen.
  
  

De lasten worden deels gedekt uit bestaande budgetten. Bij het heroverwegingsproces 2022-2025 heeft u ingestemd met het beschikbaar stellen van € 1,5 miljoen uit de Algemene reserve voor de taskforce woningbouw. U heeft in december 2020 bij het voorstel over monumentenzorg ingestemd met een jaarlijkse bijdrage van € 2.500 aan Stichting fryske Mole uit de reserve monumenten. Daarnaast heeft u ingestemd met het dekken van een eventuele overschrijding van het beschikbare budget voor subsidie monumenten uit de reserve monumenten tot een maximaal bedrag van € 25.000 per jaar. 

• Structuurvisie 2010-2020-2030 Ooststellingwerf
• Notitie 'Platteland aan zet' (kaders gebiedsuitwerkingen) (januari 2012)
• Notitie 'Voortgang pilot dorpsagenda’s/gebiedsagenda’s' (voorjaar 2012)
• Woon(zorg)visie Ooststellingwerf 2022-2026
• Nota bouwleges gemeente Ooststellingwerf 2016-2019 (januari 2016)
• Afwegingskader woningbouw (januari 2019)
• Kerkenvisie (januari 2021)
• Notitie Tiny Houses Ooststellingwerf (januari 2021)

.