Paragrafen

Precariobelasting
Het Kabinet heeft de precariobelasting voor nutsbedrijven per 1 juli 2017 gewijzigd (dat deel voor kabels en leidingen voor de nutsbedrijven gaat onder de vrijstellingen vallen). Voor gemeenten die op 10 februari 2016 een verordening met tarief hadden vastgesteld voor precariobelasting op kabels en leidingen geldt een overgangstermijn tot 1 januari 2022. Dat geldt ook voor Ooststellingwerf. De opbrengst precariobelasting is tot en met 2021 structureel geraamd in de begroting tegen het door u vastgestelde tarief van € 2,18 per m1. Door een ruiling van netwerken is de grondslag voor heffing gewijzigd. Op basis van de eigen opgave van de metrages zijn de naheffingsaanslagen over de jaren 2016 tot en met 2019 opgelegd. Er is bezwaar aangetekend tegen de aanslagen. Zolang de aanslagen nog niet definitief zijn wordt deze opbrengst gereserveerd.

Wet Waardering Onroerende Zaken (Wet WOZ)
Voor het belastingjaar 2018 worden, zoals elk jaar, nieuwe WOZ-waarden gebruikt voor de heffing van de onroerendezaakbelasting, gebaseerd op het prijspeil 1 januari 2017. De waardepeildatum ligt steeds één jaar voor het belastingjaar en blijft daardoor actueel. Door de actualiteit van de waarde wordt deze mede voor andere doeleinden, zoals hypotheekverstrekking, successierechten en door notarissen gebruikt. Per 1 oktober 2016 is het mogelijk om als burger via de Landelijke Voorziening WOZ inzicht te krijgen in de WOZ-waarden van andere panden. Het Kadaster beheert deze Landelijke Voorziening.

Basisregistraties
Vanaf 1 juli 2011 geldt het verplicht gebruik van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (de BAG). Deze verplichting geldt dus ook voor de uitvoering van de Wet WOZ. In de gemeentelijke WOZ processen spelen de in de BAG opgenomen gegevens over adressen, oppervlakten en bouwjaren een belangrijke rol. De koppeling tussen de WOZ en de BAG is in december 2016 gerealiseerd. Halverwege 2016 zijn de Basisregistratie Kadaster (BRK) en de aansluiting van het Handelsregister (NHR) gerealiseerd. Per 1 april 2016 is de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) aangesloten op de Landelijke Voorziening. Momenteel wordt de BGT gekoppeld aan het beheren van de openbare ruimte (BOR).

Ontwikkelingen
Het kabinet is bezig met hervorming en herziening van het belastingstelsel voor lokale overheden. Er kan een verschuiving plaats vinden van rijksbelastingen naar gemeentebelastingen. Daarbij komen de 'kleine' belastingen te vervallen. Dit heeft onder andere impact (korting) op de inkomsten uit het Gemeentefonds en consequenties voor de wetgeving. Daarnaast zijn er voorstellen gedaan om het gemeentelijk belastinggebied te verruimen. Bijvoorbeeld door de invoering van een ingezeteneheffing en de wederinvoering van het gebruikersdeel OZB voor woningen.

In oktober 2017 is het nieuwe regeerakkoord tot stand gekomen en er staat niets in over de hervorming van het lokale belastinggebied. Wat wel is opgenomen is de duurzaamheid in belastingen. De opgaven liggen vaak niet op het bord van één overheidslaag, maar wordt er gezamenlijk opgetrokken op lokaal, regionaal, nationaal, Europees en wereldniveau.  Er wordt gekeken naar bestaande regelgeving en de duurzaamheidsknelpunten die zich daar bij voor kunnen doen. 

Omgevingswet
Het Kabinet is in 2011 begonnen met een grote stelselherziening van het omgevingsrecht. De Omgevingswet heeft ook gevolgen voor bestaande verordeningen, beleidsregels, nadere regels en besluiten. De wet dient in te gaan op 1 januari 2021. De geo-informatie moet op orde zijn, zowel van de BAG als de BGT.

Onroerendezaakbelasting (OZB)
De jaarlijkse macronorm stelt een maximum aan extra OZB-inkomsten die gemeenten in het komende jaar mogen ophalen. Voor 2018 is op 29 maart 2018 in het Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen de macronorm op 3,1% vastgesteld. Het kabinet wil samen met de VNG komen tot een woonlastennorm (bericht uit 2016). Daartoe zal door de werkgroep die het evaluatierapport over de macronorm OZB heeft opgesteld, de variant van woonlastennorm verder worden uitgewerkt. Hier is tot nu toe verder niets over bekend.

Woningwaarderingstelsel
De Tweede Kamer heeft de motie van het lid Monasch over aanpassing van het woningwaarderingstelsel per 1 oktober 2015 aangenomen. Per 1 januari 2006 was namelijk de gebruikersbeschikking WOZ voor de huurder verdwenen. Met deze aanpassing wordt dit gerepareerd en krijgen de huurders weer belang bij de verkrijging van de WOZ-waarde. Vanaf 2016 kan een huurder bezwaar maken tegen de hoogte van de WOZ-waarde. Aanpassing van de waarde kan dan doorwerken in de hoogte van de huur. De uitvoeringskosten die gemeenten moeten gaan maken voor bijvoorbeeld de bezwaarprocedure dekt het Rijk niet. In 2017 heeft één inwoner bezwaar gemaakt tegen een WOZ-beschikking en in 2018 zijn twee bezwaren ontvangen van huurders tegen de WOZ beschikking.

Rioolheffing
In maart 2015 heeft de Raad het Gemeentelijk Rioleringsplan 2015-2019 (GRP 2015-2019) vastgesteld. In het GRP 2015-2019 is aangegeven welke kosten gemoeid zijn met de rioleringstaken van de gemeente en op welke wijze deze gedekt worden. Uit dit kostendekkingsplan is de hoogte van de rioleringsheffing voor de komende 5 jaar bepaald. In 2017 is het kostendekkingsplan geactualiseerd vanwege gewijzigde wet- en regelgeving. Het gebruikers- en eigenarendeel van de rioolheffing is vanaf 2018 verlaagd.

Leges
Het onderzoek naar de kostendekkendheid van de omgevingsvergunningen is door u op 26 januari 2016 besproken. De aanbevelingen van de Rekenkamercommissie zijn hierbij meegenomen. De leges omgevingsvergunningen zijn voor de jaren 2016-2019 gebaseerd op 75% kostendekking. Hierbij is rekening gehouden met wettelijke kaders en rechtelijke uitspraken. 

Overige legestarieven: de legestarieven zijn afhankelijk van de tijdsbesteding, de maximale tarieven, de loonkosten en andere directe kosten. De bezorgkosten voor de paspoorten en ID kaarten zijn van € 15 (in de proefperiode) verlaagd naar € 6,95 in september 2018. 

Toeristenbelasting
Op advies van het recreatieschap Drenthe is het tarief van de toeristenbelasting de afgelopen jaren gefaseerd in lijn gebracht met onze omliggende Drentse gemeenten. Dit in het kader van de harmonisatie van de tarieven van de toeristenbelasting. Het voorgestelde tarief van het recreatieschap – een tariefstijging van € 0,05 per jaar voor de komende 5 jaar – heeft u niet overgenomen. Het tarief voor de toeristenbelasting voor 2013 en 2014 is op 19 oktober 2010 vastgesteld door de Raad op € 1,00 per persoon per overnachting. Dit tarief gold ook voor 2018.

Forensenbelasting
Onder de naam “forensenbelasting” heffen we een belasting van personen die (voor meer dan 90 dagen per jaar) een gemeubileerde woning als bedoeld in artikel 223 van de Gemeentewet voor zichzelf en/of hun gezin beschikbaar houden. De belasting heffen we naar de heffingsmaatstaf voor de onroerendezaakbelastingen (de WOZ-waarden). 

Baatbelasting
Vanaf 2018 worden er geen aanslagen Baatbelasting meer verstuurd. De verordeningen, dus ook de looptijd van invoering en aanslagopleggingen, zijn beëindigd.

Afvalstoffenheffing
Voor het ophalen en verwerken van afval vraagt de gemeente aan inwoners een vergoeding. Dit noemen we afvalstoffenheffing. De afvalstoffenheffing bestaat uit een vast bedrag per woning (vastrecht) en een bedrag voor het aantal keren dat afval wordt aangeboden (Diftar). Het vastrecht moet altijd worden betaald, ook als er geen afval wordt aangeboden. Het Rijk heeft per 1 april 2014 een afvalstoffenbelasting ingevoerd van € 13,- per ton restafval. Deze belasting wordt voor de helft doorgerekend. 

In de raadsvergadering van 25 september 2018 bent u akkoord gegaan met het invoeren van Diftar+ voor de Sortibak per 1 januari 2019. Diftar+ houdt in dat er per gewicht en frequentie wordt afgerekend. De Diftar afrekensystematiek voor de Biobak is niet gewijzigd.

Reclamebelasting
De Raad heeft op 14 december 2010 besloten tot de invoering, per 1 januari 2011, van reclamebelasting. De reclamebelasting houdt in dat de ondernemers een vast bedrag per jaar betalen. De gemeente legt deze belasting op en stort na aftrek van 5% beheerkosten de opbrengsten in een fonds. Met deze baten kunnen de ondernemers evenementen en activiteiten ontplooien, gericht op promotie en het zorgen voor een aantrekkelijk winkelklimaat van het centrum van Oosterwolde.

Kwijtschelding
We voeren de kwijtschelding uit volgens de Uitvoeringsregeling van de Invorderingswet 1990. Als inkomenstoets voor de kwijtschelding wordt de 100% bijstandsnorm gehanteerd. Dit betekent dat, afgezien van vermogen cum annexis, aanvragers met een inkomen op bijstandsniveau in principe voor kwijtschelding in aanmerking komen. Kwijtschelding geldt niet voor alle belastingsoorten: onroerende zaakbelasting en toeristen- en forensenbelasting zijn hierbij uitgesloten. De kwijtschelding aan ondernemers, rekening houdend met de kosten voor kinderopvang en de doelgroep 65-plussers, zijn per 1 januari 2012 toegevoegd aan het beleid.

Wegen
Beleidskader
De gemeente maakt bij het beheer van haar wegen gebruik van een wegbeheersysteem dat een CROW-keurmerk voor wegbeheer heeft (CROW staat voor Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond-, Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek).

De MOP (Meerjarenonderhoudsplanning) Wegen 2018-2022 is in 2018 vastgesteld. De onderhoudswerkzaamheden voor deze planperiode zijn afgestemd op het jaarlijks beschikbare budget. Ze zijn uitgevoerd op basis van de zogeheten vastgestelde minimumvariant. Met deze minimumvariant wordt de levensduur van de verharding zo lang mogelijk verlengd (in afwachting van groot onderhoud), zonder dat dit leidt tot (meer) onveilige situaties en/of (terechte) aansprakelijkheidsstellingen. Periodiek inspecteren we alle verhardingen voor het actualiseren van MOP. Het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP) is in 2013 door u vastgesteld.

Financiële gevolgen in de jaarrekening
De werkzaamheden zijn binnen de financiële kaders uitgevoerd.

Civieltechnische kunstwerken
Beleidskader
De onderhouds- en vervangingswerkzaamheden aan de civieltechnische kunstwerken worden op basis van de MOP uitgevoerd. De MOP actualiseren we periodiek, aan de hand van inspecties. Voor het beheer van de civieltechnische kunstwerken (met name bruggen) is een beheersysteem operationeel. De gegevens die in het beheersysteem zitten, worden regelmatig geactualiseerd en aangevuld.

Financiële gevolgen in de jaarrekening
De werkzaamheden zijn binnen de financiële kaders uitgevoerd.

Openbare verlichting
Beleidskader
De onderhoud- en vervangingswerkzaamheden aan de openbare verlichting (OV) worden op basis van de MOP uitgevoerd. De MOP actualiseren we periodiek. Binnen de MOP OV 2018-2022 (13 maart 2018 vastgesteld in de raad) wordt alle traditionele openbare verlichting vervangen door LED. Voor het beheer en onderhoud van de openbare verlichting participeren we, samen met de meeste andere Friese gemeenten en de provincie Fryslân, in de stichting ‘OV Fryslân’. De stichting ondersteunt in het beheer en onderhoud van de openbare verlichting.

Financiële gevolgen in de jaarrekening
De werkzaamheden zijn binnen de financiële kaders uitgevoerd.

Groen
Beleidskader
Op 24 januari 2012 is de Notitie Groenbeleid 2011 door u vastgesteld. Hierin is de groenstructuur voor de 13 dorpen van onze gemeente vastgelegd. Met het groenstructuurplan is inzichtelijk gemaakt welk belangrijk groen in de leefomgeving aanwezig is. Ook is aangegeven welke grond door de gemeente kan worden afgestoten. Voor de uitvoering van het groenbeheer gebruiken we een groenbeheersysteem. Dit systeem wordt gebruikt om op basis van landelijke normen (IMAG-normen) te bepalen hoeveel uren nodig zijn en welk budget nodig is om het onderhoud aan de groenvoorzieningen uit te voeren. Het gemiddelde onderhoudsniveau in Ooststellingwerf is in overeenstemming met kwaliteitsniveau B van de Landelijke ‘CROW-kwaliteitscatalogus openbare ruimte’.

Financiële gevolgen in de jaarrekening
De werkzaamheden zijn binnen de financiële kaders uitgevoerd.

Riolering
Beleidskader
In maart 2015 is het Gemeentelijk Rioleringsplan 2015-2019 (GRP 2015-2019) vastgesteld. In dit plan zijn de ambities van de gemeente op het gebied van de invulling van de afvalwater-, hemelwater- en grondwaterzorgplicht vastgelegd. Evenals welke activiteiten we moeten uitvoeren om deze ambities te halen. Ook is aangegeven welke kosten hiermee gemoeid zijn en op welke wijze deze gedekt worden. De rioolheffing hoeft, buiten de inflatiecorrectie, niet te stijgen gedurende de periode 2015-2019. Samen met het GRP 2015-2019 is een besparingsnotitie voorgelegd. Daarin staat omschreven op welke wijze we (in samenwerking met Weststellingwerf en Opsterland) vormgeven aan de besparingsopgave die in het Nationaal Bestuursakkoord Waterketen (2010) is vastgelegd. De resultaten van deze besparingsnotitie zijn verwerkt in het kostendekkingsplan dat bij het GRP 2015-2019 hoort. In september 2017 heeft het ministerie van Milieu en Waterstaat het Deltaplan Klimaatadaptatie uitgebracht. In 2018 is dit onderwerp het zwaartepunt bij het uitvoeren van de gemeentelijk riolerings- en watertaken geweest. 

Financiële gevolgen in de jaarrekening
De in het GRP 2015-2019 aangegeven kosten worden gedekt door de inkomsten van de rioolheffing. Het GRP 2015-2019 is de basis voor de gemeentelijke begroting. In 2017 is een geactualiseerd kostendekkingsplan vastgesteld door de Raad. Op het tarief van 2018 is een korting gegeven van 7,5 %. De inkomsten vanuit de rioolheffing worden gebruikt om investeringen in de vrijvervalrioleringen direct af te boeken, om de exploitatielasten te dekken en om de voorziening Riolering de komende jaren op peil te houden. De uitwerking van het Deltaplan Klimaat adaptatie past nu binnen de huidige begroting. Het doel is om in het volgende GRP de klimaatadaptatie strategie van Ooststellingwerf vast te leggen en de financiële gevolgen daarvan in beeld te brengen.

Gymnastieklokalen
Beleidskader
Per 1 januari 2015 is het "onderhoud buitenkant" van de onderwijsgebouwen overgeheveld naar de schoolbesturen. De voorziening "Onderhoud onderwijsgebouwen en gymlokalen" is daarom in 2015 opgeheven. Hiervoor is de voorziening "Onderhoud gymnastieklokalen" in de plaats gekomen. De instandhouding van gymnastieklokalen blijft een gemeentelijke verantwoordelijkheid. De onderlegger hiervan is de MOP 2015-2024 Gymnastieklokalen.

Financiële gevolgen in de jaarrekening
De MOP 2015-2024 in relatie tot de jaarschijf 2018 is uitgevoerd.

Overige gebouwen 
Beleidskader
Het onderhoud van gemeentelijke gebouwen is in verschillende meerjarenonderhoudsplannen (MJOP's) opgenomen, en/of is gebaseerd op dagelijks noodzakelijk (preventief en contracten) onderhoud. Het betreft de volgende gebouwen: het gemeentehuis, de gemeentewerf, het overslagstation, de Kompaan, molen de Weijert en gemeentelijke monumenten. De gemeentelijke gebouwen worden periodiek geïnspecteerd voor het actualiseren van de MJOP's. De reserve "onderhoud gebouwen bedrijfsvoering" is omgevormd naar een onderhoudsvoorziening op basis van de vastgestelde beheerplannen. Actualisatie van de MJOP's vindt plaats in 2019.

Financiële gevolgen in de jaarrekening
De werkzaamheden zijn binnen de financiële kaders uitgevoerd.

Sportaccommodaties
Beleidskader
Per 2017 geldt een nieuwe exploitatieovereenkomst voor het beheer en de exploitatie van de 2 B's (sportcomplex de Boekhorst en sporthal de Bongerd) met de dezelfde exploitant voor een periode van 5 jaar. Voor de andere B (het Bosbad) is per 2017 Stichting Bosbad Appelscha (SBA) verantwoordelijk voor het beheer en de exploitatie. De gemeente en SBA hebben hiervoor een budgetovereenkomst getekend voor een periode van 10 jaar. SBA heeft het beheer en de exploitatie uitbesteedt aan een exploitant. Per 2018 geldt een nieuwe exploitatieovereenkomst voor het beheer en de exploitatie van de Steegdenhal voor een periode van 10 jaar.

Financiële gevolgen in de jaarrekening
Het planmatig onderhoud in 2018 is conform de MOP's uitgevoerd.

Sportterreinen
Beleidskader
Het specialistisch onderhoud aan de grasvelden van de gemeentelijk sportterreinen is in opdracht door een deskundige derde uitgevoerd. De basis van het onderhoud zijn de kwaliteitseisen van de KNVB; dit is vastgelegd in de notitie "Planmatig onderhoud grassportvelden". Het overige onderhoud is door de sportverenigingen zelf uitgevoerd; hiervoor krijgen ze jaarlijks een vergoeding. Om tot een gelijkmatige verdeling van de renovatie (= vervangen toplaag) van de sportvelden op de gemeentelijke sportterreinen te komen, is in 2013 de MOP 2014-2018 (renovatieplan) grassportvelden opgesteld. In 2016 heeft de raad besloten middelen beschikbaar te stellen voor de uitbreiding van sportcomplex Waskemeer met een wetraveld.

Financiële gevolgen in de jaarrekening
Het specialistisch onderhoud en de renovatie (= vervangen toplaag) van een sportveld is conform het bestek en de MOP uitgevoerd. De procedures voor de uitbreiding van het sportcomplex zijn in uitvoering, in 2018 zijn geen uitgaven gedaan voor de aanleg van het wetraveld.

ICT
Beleidskader
De afgelopen jaren zijn Rijksprogramma’s zoals iNUP en dienstverleningsconcepten zoals ‘Overheid geeft Antwoord” leidend geweest voor de ontwikkelingen op het gebied van digitale dienstverlening. Hieraan gerelateerde investeringen waren vooral gericht op het verbeteren van ICT-basisvoorzieningen en -registraties (de ‘bouwstenen’ zoals de Basisregistratie Personen en de Basisregistratie Adressen & Gebouwen) en het verbeteren van werkprocessen en ICT-systemen.

‘Digitale overheid 2017’ en ‘Digitale Agenda 2020’ zijn de nieuwe richtinggevende programma’s. Deze programma’s maken deel uit van het nieuwe OWO Informatiebeleidsplan 2017-2020. Dat beschrijft de verdere richting van de informatievoorziening van de gemeente(n). De verdergaande digitalisering vraagt daarnaast continue onderhoud en aandacht voor beveiliging en beschikbaarheid van systemen. Ook het borgen van het prestatieniveau van de ICT-systemen blijft zeer belangrijk voor ons. Om deze uitdagingen te kunnen waarborgen op financieel gebied, zijn in het meerjarig investeringsplan ICT/Dienstverlening onder andere de vervangingsinvesteringen opgenomen. Ooststellingwerf, Weststellingwerf en Opsterland hanteren zo veel mogelijk eenzelfde schema, zodat we inkoopvoordelen kunnen halen. We onderzoeken nog hoe we tot een OWO ICT-begroting en vervangingsschema kunnen komen.

Naast het Informatiebeleidsplan werken we met een I&A Jaarplan. Hierin zijn de meer projectmatige activiteiten opgenomen, zoals het harmoniseren van het applicatielandschap van (OWO) vakafdelingen. Werkzaamheden op dit gebied worden sinds 2015 vanuit een centraal OWO-team uitgevoerd.

Financiële gevolgen in de jaarrekening
De ICT-projecten zijn afgestemd op de beschikbare middelen. De exploitatiekosten blijven onverminderd hoog, onder andere door hoge licentiekosten. Door jaarlijks eventuele overschotten over te hevelen (zoals met u is afgesproken), kunnen we tekorten in latere jaarschijven opvangen. Zo lijken de middelen vooralsnog voldoende om onze ambities te realiseren en de exploitatie te dekken. Het is nog niet duidelijk wat het effect van een gezamenlijke OWO ICT-begroting is. Eventuele tekorten (of overschotten) verantwoorden we in de voorjaars/najaarsrapportage. Of we betrekken ze bij de Programmabegroting.

Interbestuurlijk Toezicht
In 2018 hebben we uitvoering gegeven aan de Wet revitalisering generiek toezicht. Deze wet zorgt voor een vereenvoudiging van het toezicht tussen de verschillende bestuurslagen, het zogenoemde ‘interbestuurlijk toezicht’. Het belangrijkste uitgangspunt van de wet is dat het interbestuurlijk toezicht verschuift van verticaal toezicht (provincie - raad) naar horizontale verantwoording (college - raad). De provinciale toetsing vindt plaats op de volgende domeinen: Omgevingsrecht/Wabo, Ruimtelijke Ordening, Water en Riolering, Archief en Informatiestromen, Monumenten en Archeologie.

In 2018 hebben wij de te beoordelen stukken (toezichtsjaar 2017) vóór 15 juli aangeleverd bij de provincie. Op basis hiervan heeft de provincie getoetst of onze gemeente voldoet aan de wettelijke bepalingen uit voornoemde wetgeving. In december verwacht het college de definitieve beoordeling “Totaalbeeld IBT” te ontvangen. De borging en uitvoering hebben we binnen de bestaande budgetten uitgevoerd. 

In opdracht van de provincie Fryslân verricht Pro Facto onderzoek naar de werking en doorontwikkeling van het interbestuurlijke toezicht. Dit onderzoek is in november 2018 gestart.

Human Resource Management
Nadat in 2018 in het organisatiestatement de koers van de organisatie is vastgesteld zijn we gestart met de organisatieontwikkeling. Het organisatiestatement en de koers die daarin is verwoord is, is samen met het MT en het cluster communicatie vertaald in een boekje. Dit boekje is aan het einde van een outdoordag waarop actief werd gewerkt met de waarden, aan iedereen uitgereikt. 

Eén van de eerste projecten was een aanpassing van de gesprekkencyclus. De systematiek was aan vernieuwing toe omdat deze te weinig ruimte bood voor flexibiliteit en de ontwikkeling van de organisatie. Op een participatieve wijze is met begeleiding van HR door medewerkers een nieuw voorstel geformuleerd voor een systematiek. Inmiddels wordt daarmee gewerkt.

Daarnaast zijn we gestart met het formuleren van een strategisch personeelsbeleid "Jouw initiatief telt!" dat past bij de nieuwe koers. Hiervoor is in november een brainstorm georganiseerd met medewerkers en leidinggevenden. De resultaten daarvan worden in het eerste kwartaal 2019 omgezet in voorstellen voor een uitvoeringsprogramma.

Naast organisatieontwikkeling vroeg ook een aantal arbo-onderwerpen onze aandacht. Als organisatie hechten we belang aan goede arbeidsomstandigheden. We zien dat als onderdeel van goed werkgeverschap. We hebben daarom regelingen op het gebied van ongewenst gedrag en het vermoeden van een misstand aangepast en ingevoerd met het bijbehorende communicatietraject. Om aandacht te vragen voor gezondheid hebben we samen met medewerkers voor de tweede keer een succesvolle fit-maand georganiseerd. Tenslotte zijn er een aantal onderdelen die periodiek een update behoeven uitgevoerd.

Financiën, Planning & Control
De financiële functie voorziet de raad, het college en de organisatie van actuele en volledige financiële informatie voor de ondersteuning van de gemeentelijke beleidsontwikkeling en uitvoering. Deze functie is gericht op een duurzame en gezonde financiële positie van de gemeente. Kwaliteit, snelheid en toegankelijkheid spelen in deze processen een belangrijke rol. In februari 2018 hebt u ingestemd met het wijzigingen van de volgende verordeningen: de financiële verordening, de controleverordening en de verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid. We presenteren de financiële documenten en rapportages op een heldere en transparante manier via het portaal Financiën: ooststellingwerf.begrotingsapp.nl.

In 2016 is de vernieuwing van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) in werking getreden. In 2017 zijn nagenoeg alle wijzigingen opgenomen en/of verwerkt. In 2018 zijn de budgettaire gevolgen van invoering van de notitie Rente van de BBV verwerkt. Met ingang van 2018 slaan we de rentelasten om met behulp van een zogenaamd renteomslagpercentage.

In 2018 is het onderzoek naar Juridische Kwaliteitszorg afgerond en is er een onderzoek naar dubbele betalingen geweest. Daarnaast zijn wij gestart met een scrum over de P&C cyclus.

De huidige financiële positie is blijvend geborgd en verstevigd (o.a. verdere afbouw van langlopende geldleningen). De lokale lasten zijn in 2018 gedaald.

Juridische kwaliteitszorg
De juridische functie in de vakafdelingen en het cluster Bestuurlijk Juridische Zaken (BJZ) van team Bedrijfsvoering zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de juridische kwaliteit van het gemeentelijk handelen. BJZ is verantwoordelijk voor de organisatiebrede juridische kwaliteitszorg en juridische control.

De Rekenkamercommissie constateerde in haar rapport over juridische kwaliteitszorg dat overwegend sprake is van doelmatige en doeltreffende juridische kwaliteitszorg.

De informele aanpak die we in de klachtenprocedure hanteren blijft effectief. Het jaarverslag 2017 van de Klachtenfunctionaris vermeldt dat 62% van de binnengekomen klachten informeel is opgelost zonder tussenkomst van de klachtenfunctionaris.

De Jeugdwet vereist dat voor de lichte hulpverleningstrajecten bij het Gebiedsteam een klachtenregeling en een klachtencommissie beschikbaar zijn. De implementatie hiervan heeft in 2018 plaatsgevonden door aansluiting bij de Klachtencommissie van Sociaal Maatschappelijk Werk Fryslân.

De Algemene Kamer van de Bezwaarschriftencommissie spreekt in haar jaarverslag 2017 opnieuw haar waardering uit over de wijze waarop de bestuursorganen worden vertegenwoordigd. De Algemene Kamer vermeldt dat zij in 2017 geen enkel bezwaar zonder meer gegrond heeft geacht.

De Sociale Kamer vermeldt in het jaarverslag 2017 dat bijna de helft van de ingediende bezwaren is ingetrokken. De Kamer merkt op dat de vertegenwoordiging van de het college in het algemeen van een goede kwaliteit is. De Kamer merkt op dat in de loop van 2017 aandacht is gegeven aan de tijdige afhandeling van de bezwaren.

In 2018 zijn verschillende interne juridische trainingen georganiseerd, naast vakinhoudelijke opleidingen, om de juridische kennis en kunde blijvend op peil te brengen of te houden. Daarnaast biedt het Juridisch Vakberaad een platform voor informatie-uitwisseling en kennisdeling

Voorjaar 2018 zijn de JKZ-teamplannen geëvalueerd. Jaarlijks wordt met de actiehouders overlegd over de voortgang. De teamplannen en de verslaglegging zijn via intranet beschikbaar.

Rechtmatigheid
Betrouwbaarheid en aantoonbaar werken binnen wet & regelgeving is een belangrijk punt voor de gemeente. We verankeren borging van ons rechtmatig handelen in onze (inkoop)processen. De inrichting is zodanig dat afwijkingen gesignaleerd en gecorrigeerd worden. Jaarlijks leggen we in het plan Interne Controle de uitvoering van de verbijzonderde interne rechtmatigheidscontrole vast. De afgelopen jaren heeft de managementletter een sterk afnemend aantal aandachtspunten laten zien. De verklaring van de externe accountant geeft een beeld van de mate van beheersing, het “in control zijn” van de gemeente.

Inkoop
In 2018 is op een juiste wijze toepassing gegeven aan het inkoop en aanbestedingsbeleid. Er is op actieve wijze invulling gegeven aan de zogenoemde maatschappelijke waarden. Voor het onderdeel (speerpunt) lokale en regionale inkoop heeft de Raad een zogenoemde “”tussenstap”” in haar inkoopbeleid opgenomen waardoor nu ook de OWO ondernemers actief worden benaderd voor het uitbrengen van een offerte. Er is een (digitale) tool geïmplementeerd m.b.t. uitvoering social return on investment.

Voor wat betreft het verbeteren van de leveranciersrelaties is een leveranciersselectieleidraad opgesteld en nadere toepassing gegeven aan past performance en contractmanagement.

Inkoop en aanbesteding participeren in de werkgroep m.b.t. implementatie van e-facturering; vanaf medio november 2018 is het mogelijk om gebruik te maken van e-facturering.
Duurzaamheid is binnen inkoop en aanbesteding een belangrijk onderwerp, een eerste stap met betrekking tot het op te stellen actieplan maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI) is gezet en wordt verder uitgerold in 2019.

Informatiebeveiliging en Privacy
Inwoners, ondernemingen en instellingen moeten erop kunnen vertrouwen dat we zorgvuldig omgaan met (persoons)gegevens. Het is daarom van groot belang dat gegevens alleen onder strikte voorwaarden gebruikt worden en goed beveiligd zijn tegen onbevoegd gebruik. Ons meerjareninformatiebeveiligingsbeleid kent passende technische en organisatorische maatregelen om informatie te beschermen en te waarborgen dat de gemeente voldoet aan de relevante wet- en regelgeving. De beveiligingsfunctionaris zorgt voor de coördinatie en toezicht op de naleving van beveiligingsmaatregelen en -procedures, voor elk onderdeel van het informatiebeveiligingsbeleid. In 2018 kan onze gemeente op het gebied van informatiebeveiliging goede resultaten overleggen vanuit de uitgevoerde zelfevaluaties via ENSIA. Uit de externe audit blijkt dat de gemeente zichtbaar heeft voldaan aan de essentiële normen omtrent het veilig gebruik Suwinet en de normen die noodzakelijk zijn voor de voortzetting van de dienstverlening DigiD.

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is per 25 mei 2018 in werking getreden, waarmee de eisen waaraan verwerkingen van persoonsgegevens moeten voldoen zijn verscherpt. Tegelijkertijd zijn ook de privacyrechten van burgers uitgebreid en versterkt. Burgers hebben onder meer het recht te weten welke gegevens van hen worden verwerkt, voor welk doel en met wie deze worden gedeeld. Het in kaart hebben van de wettelijke grondslag van verwerking van persoonsgegevens is in dit kader van groot belang. De gemeente heeft daarom in 2018 een verwerkingsregister opgesteld om te kunnen voldoen aan de verantwoordingsplicht en inzicht te kunnen geven aan burgers wanneer zij hun privacyrechten uitoefenen. In 2018 heeft onze gemeente twee Functionarissen Gegevensbescherming benoemd. Op deze wijze is het onafhankelijk toezicht op de naleving van de privacyregels geborgd. Hoe de gemeente omgaat met de privacy is verankerd in privacybeleid.

Communicatie
Er is ingespeeld op de belangrijke (online) trends en een eenduidige profilering van de gemeente over alle projecten en activiteiten heen. Niet alleen offline, maar we zijn ook doorontwikkeld online; in beeld, tekst en video. Er is veel gebruik gemaakt van animatie, infographics en film. Naast uitvoerende activiteiten richtte communicatie zich ook dit jaar op het stimuleren, coachen en ontwikkelen van communicatiebewustzijn en -vaardigheden van de organisatie. Daarnaast stond 2018 uiteraard in het teken van de verkiezingen. Er is meer ingezet op webcare in combinatie met het KCC. Daarnaast kunnen steeds meer diensten online worden aangevraagd. We spelen een adviserende rol in de organisatieontwikkeling en ontwikkelingen rond participatie. Er zijn diverse evenementen en bijeenkomsten geweest, zoals de nieuwe inwonersdag, uitreiking van het Mader Kunstrouteboekje, de ondernemersbijeenkomst, de vrijwilligersprijs en de mantelzorgdagen. Daarnaast zijn er veel projecten verder uitgerold zoals de communicatie rondom het uitvoeringsprogramma Biobased Economy en het Biosintrum, met de spijkerbroekencampagne en oplevering van het gebouw als hoogtepunt.

Informatie- en communicatietechnologie 
Ook 2018 stond – net als voorgaande jaren – in het teken van de verdere integratie van de ICT-systemen binnen OWO. Wij zorgen voor continuïteit en kwaliteit van de ICT-dienstverlening aan de participerende gemeenten.

De informatievoorziening draagt bij aan een toekomstbestendige, wendbare lokale overheid. Dichtbij burgers, bedrijven en recreanten. Wij creëren hiermee randvoorwaarden voor een efficiënte bedrijfsvoering en een klantgerichte en effectieve dienstverlening aan burgers en bedrijven. Ook voor 2018 hadden we een budget van € 150.000 per OWO-gemeente voor de verdere doorontwikkeling van de informatievoorziening. Dit is vastgelegd in het te verschijnen Informatisering jaarplan. Binnen ICT-beveiliging continueren we de noodzakelijke maatregelen . We volgen en analyseren actuele ontwikkelingen. Deze vertalen we in beheersingsmaatregelen.

OWO afdelingen: het fundament van onze samenwerking
In 2017 zijn de OWO-afdelingen in de drie gemeenten gerealiseerd:

• Beheer & Registratie (Belastingen & Vastgoedinformatie en Backoffice Sociaal Domein) in Oosterwolde.
• Vergunningen, Toezicht en Handhaving in Gorredijk.
• Bedrijfsvoering in Wolvega.

Deze afdelingen zijn na vier jaar bouwen onlosmakelijk verbonden met deze gemeenten. De OWO-afdelingen vormen met ruim 140 fte en een grote hoeveelheid aan werkzaamheden en diensten een substantieel deel van de gemeentelijke organisaties. Ze dragen bij aan een toekomstbestendige, wendbare lokale overheid.

Ook buiten onze gemeenten is OWO een begrip. Een bijzonder en uniek samenwerkingsverband: samen waar het kan én met behoud van eigenheid. Onverminderd zetten de afdelingen zich in voor de 4 K’s: Meer Kwaliteit, vergroten van Kennis, vermindering van Kwetsbaarheid en minder (meer)Kosten.

Algemene beleidslijn
Het realiseren van gebiedsontwikkeling en volkshuisvesting vraagt om een op maat gesneden aanpak. De aanpak die in de Woonvisie 2017-2022 voorstaat, is om het beleid verder uit te werken in (flexibele) uitwerkingsagenda’s. Het grondbeleid staat ook in het kader van de Woonvisie. We hebben meer aandacht voor het 'managen' van de gevolgen van de demografische ontwikkelingen. Het is duidelijk dat de komende 10 jaar de vergrijzing doorzet. We krijgen een periode van woningverdunning als gevolg van een veranderde samenstelling van onze bevolking. Dit heeft gevolgen voor onze in te zetten grondposities. Veel van onze grondposities zijn aangewend voor zonnepaneelvelden. De gemeentelijke gronden die hiervoor niet zijn aangewend, zijn opgenomen in de MVA. 

Doelstelling
Na de vaststelling van de Woonvisie op 23 mei 2017 wordt ook de nieuwe Nota grondbeleid hierop aangepast. De doelstelling voor het grondbedrijf zoals geformuleerd in de Nota Grondbeleid 2011 is niet veranderd: “Het gemeentelijk grondbeleid heeft tot doel de bestuurlijke en maatschappelijk gewenste ruimtelijke ontwikkelingen van de gemeente Ooststellingwerf mogelijk te maken door aankoop, exploitatie en uitgifte van gronden dan wel door medewerking te verlenen aan ontwikkeling van plannen door private personen, bedrijven en instellingen.” De nieuwe Nota grondbeleid zal in het kader staan van de uitvoering (instrumenteel) van de Woonvisie.

De wijze waarop we het grondbeleid uitvoeren
Extern: het grondbeleid is gericht op:

• ruimtelijke kwaliteit;
• het stimuleren van plaatselijke economie;
• het inzetten op duurzaamheid;
• het opstellen van economisch beleid;
• het verbeteren van veiligheid en leefbaarheid;

• vraaggerichte aansluiting bij lokale initiatieven.

Intern:

• Het grondbeleid aanpassen aan de trends en ontwikkelingen in de samenleving.
• richt het grondbedrijf zich primair op de volkshuisvestelijke en wettelijke taken uit de Wro;
• voldoet het grondbedrijf aan de kwaliteitscriteria van het BBV;
• heeft het grondbedrijf een interne bezetting (fte) met voldoende kennis en kunde (functies) om de regie goed uit te kunnen voeren;
• is het grondbedrijf robuust, toekomstbestendig, gericht op continuïteit en in staat om te anticiperen op conjuncturele ontwikkelingen;
• is het grondbedrijf financieel transparant en gezond (inzet op maximale terugverdiencapaciteit);

• heeft het grondbedrijf nieuwe dwarsverbanden met de leefbaarheid.
  
  

Alles is te herleiden naar de ambities die we als gemeente nastreven. De uitkomst is de uiteindelijke realisatie van de gemeentelijke ambitie.

Woningbouwopgave
De woningcorporatie Actium heeft aangegeven dat ze verwacht in 2019 40 woningen in de gemeente Ooststellingwerf te slopen, deze worden in 2020 vervangen door 44 nieuwbouwwoningen. Actium verwacht in 2019 10 woningen te verkopen bij het vrijkomen na vertrek van de zittende huurder. Woonfriesland heeft aangegeven in 2019 geen woningen te slopen, geen woningen te verkopen en woningen aan te willen kopen om versnippering van het bezit te herstellen. Met de corporaties zijn hierover prestatieafspraken gemaakt. Particuliere initiatieven voor woningbouw beginnen op kleine schaal weer te lopen. In Elsloo en Langedijke liggen nog gronden op voorraad. In het bestemmingsplan Donkerbroek-West is de uitgifte van kavels gestart. Er zijn inmiddels ook al kavels verkocht.

De Woonvisie geeft de (cijfermatige) onderbouwing van de woningbouwprognose. Hoewel de inschattingen op de demografische ontwikkelingen enigszins fluctueren, is de algemene trend dat Ooststellingwerf een anticipeer gemeente is. De Woonvisie laat zien dat tot 2020 nog ruimte voor nieuwe woningbouw is. Deze ruimte is door de provincie begrensd. Er is een einde gekomen aan het ‘plafondloos bouwen op inbreidingslocaties’. We kijken naar de langere termijn effecten van nieuwe woningbouw. De verwachting, gelet op de demografische ontwikkelingen, is dat er woningen zullen ‘overblijven’ in onze gemeente. Het is noodzakelijk dat het uitvoeringsprogramma met deze inzichten rekening houdt.

Complexen grondexploitatie
Actief grondbeleid wordt facilitair grondbeleid. Voor de lopende complexen lopen we binnen de exploitatie toch nog wel enig risico doordat rentelasten verder doorlopen in een langere exploitatie. Dit ligt vooral in het afzettempo van de woningbouwgrond. In 2018 zijn er weer kavelverkopen geweest. 

We zijn zeer terughoudend met de aankoop van grond, we zijn immers afgestapt van het actief grondbeleid. Temeer omdat een aankoop nagenoeg gelijk wordt gevolgd door een afwaardering. De gronden die door de gemeente zijn aangekocht behouden we na afwaardering.

Ontwikkelingen niet-woningbouw

• Masterplan Oosterwolde Centrum - Venekoten Noord: het plan zet in op de verbetering van de openbare ruimte en het faciliteren van particulier initiatief.
• Appelscha Boerestreek: het plein aan de Boerestreek is opgeknapt en er is nieuwe horeca gebouwd.

• Masterplan Regio Appelscha: het plan voorziet in maatregelen om recreatie en toerisme te stimuleren.

Bedrijventerreinen

• Oosterwolde Venekoten: een strook bedrijfsterrein is ontsloten; deze grond is bijna voor de helft uitgegeven. De rest is in optie of nog vrij.
• Het Masterplan Oosterwolde Centrum - Venekoten Noord zet in op de revitalisering van het gebied Venekoten-Noord.
• Oosterwolde Ecomunity: dit is een particulier initiatief, gericht op de realisatie van een hoogwaardig duurzaam bedrijvenpark met een kenniscentrum.
• Haulerwijk De Turfsteker: over de grond, die nog in eigendom van de gemeente is, zijn afspraken gemaakt.   
  
  

Winstnemingen grondexploitatie 
Voor de complexen lopen we geen hoog risico. In overeenstemming met het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) zijn de winsten die genomen konden worden (inclusief de winst bij afsluiting van de complexen) toegevoegd aan de Algemene Reserve Grondexploitatie (ARG). In 2016 zijn de NIEGG (Niet in exploitatie genomen gronden) overgebracht naar de materiële vaste activa (strategische gronden). Dit is gebeurd op basis van de waarde in de huidige bestemming (agrarische waarde). In 2018 is dit verder aangescherpt: gronden komen ofwel in de BIE (Bouwgrond in exploitatie) of worden toegevoegd aan de MVA (Materiële vaste activa). Bij verkoop van gronden (kaveluitgifte) wordt de gemeente ook geconfronteerd met de vennootschapsbelasting. De vennootschapsbelasting komt ten laste van de ARG.

Algemene reserve grondexploitatie
Het doel van de ARG is om de winsten van de complexen toe te voegen en over deze reserve te beschikken indien een complex niet kostendekkend is (een soort vereveningsfonds). Ook renteverliezen ten gevolge van een langere looptijd van een complex komen ten laste van de reserve. Om nu en in de toekomst verzekerd te zijn van een gezonde basis voor grondexploitatie is het op peil houden van de reserve van essentieel belang. We hebben sinds 2017 na het aanscherpen van de regels van het BBV de POC methodiek moeten hanteren. In de exploitaties wordt nu gekeken naar het "percentage of completion". In 2018 bedraagt de tussentijdse winst € 420.000. Na de jaarlijkse actualisatie van de ARG kan € 410.000 vrijvallen ten gunste van het resultaat. De stand van de reserve op 31-12-2018 is € 2.157.000. Naast een bedrag van € 425.000 als ARG, is voor Masterplan "Oosterwolde Centrum - Venekoten Noord" € 1.732.000 beschikbaar.

Budget strategische aankopen
Het budget strategische aankopen is feitelijk een jaarlijks mandaat van de gemeenteraad aan het college om snel strategische aankopen te kunnen doen. Het college kan strategische aankopen verrichten tot een bedrag van € 1.000.000 per jaar. De voorwaarden om het krediet aan te mogen spreken staan in de ‘Nota Grondbeleid’. (zie financiële verordening 2017 Ooststellingwerf ex artikel 212 Gemeentewet, artikel 16, derde lid). 

Meerjarenbegroting grondexploitatie
Per complex (woningbouwgronden en industriegrond) houdt de gemeente een exploitatie bij waarin de huidige stand van zaken is opgenomen en een prognose wordt gegeven over de verdere looptijd van de exploitatie (doorgaans 10 jaar). 

Blik op de toekomst
De maatschappij is altijd in beweging. De afgelopen jaren heeft de Rijksoverheid de beleidslijn ingezet van een terugtredende overheid naar meer initiatief voor de maatschappelijke instellingen. Het primaat van de inrichting van de maatschappij komt steeds meer bij de inwoners te liggen. De term participatiemaatschappij begint steeds meer te beklijven. Inwoners krijgen en nemen steeds meer het initiatief voor de inrichting van hun eigen omgeving. Als gevolg hiervan neemt de zeggenschap van inwoners toe.

Coalitieakkoord 'Samen Voortbouwen'
Sinds april 2014 bestaat het Coalitieakkoord 2014-2018 "Samen Voortbouwen". De gemeente wil samen met de vertegenwoordigers van de wijken/dorpen/gebieden bespreken wat mogelijk is om de leefbaarheid te behouden en te verbeteren. Aandachtspunten zijn "zelfredzaamheid" met eigen budget, met innovatieve ideeën komen en inspelen op demografische ontwikkelingen. De dorpsbudgetten zijn vanaf 2014 per dorp/wijk verhoogd.

Via het O.P.O.-overleg, de regio-overleggen, de bezoeken van de dorpencoördinatoren met collega's aan de PB-en, direct contact tussen de Buitendienst en de PB-en, en het Fonds is in 2018 de leefbaarheid in de dorpen behouden c.q. verbeterd. 

Vastgesteld beleid
In het voorjaar van 2012 is de notitie "Platteland aanzet (Kaders gebiedsuitwerkingen) vastgesteld, met als doel het waarborgen van de leefbaarheid en de kwaliteit van de voorzieningen. Deze notitie is een uitvloeisel van de Structuurvisie 2010-2020-2030; Ooststellingwerf, de grenzeloze toekomst. Deze is op 15 september 2009 vastgesteld. In deze visie komen drie relevante zaken naar voren:

• De demografische veranderingen;
• De voorzieningen voor de inwoners;
• De indeling van de gemeente in vier overlappen de gebieden.

U heeft in het voorjaar van 2012 ook kennisgenomen van de notitie "Voortgang pilot dorpsagenda's/gebiedsagenda's" en ingestemd met de gewijzigde aanpak in het vervolgtraject (= versnellen en vereenvoudigen). Doel hiervan is de toegankelijkheid en de kwaliteit van de voorzieningen te waarborgen, de samenwerking tussen de dorpen te stimuleren en het opstellen van dorps- en gebiedsagenda's in de vier gebieden. De notitie stoelt op de volgende uitgangspunten:

• Dorpsagenda's focussen op de leefbaarheid op dorpsniveau;
• Notitie "Platteland aanzet" geeft gemeentelijke kaders en uitgangspunten;
• Gebiedsagenda's focussen op het delen van voorzieningen door de dorpen in een gebied;
• Het opstellen van dorpsagenda's versnellen en vereenvoudigen;
• Versneld opschalen naar gebiedsagenda's.

Gebiedsagenda's

In 2013 zijn in samenwerking met de 4 gebieden 4 gebiedsagenda's opgesteld:

1. Oosterwolde
2. De kanaal- en wegdorpen tussen Haulerwijk en Oosterwolde (gebied Haulerwijk)
3. Tussen het Drents-Friese Wold en het Fochtelooerveen (gebied Appelscha)
4. Tussen de Tjonger en de Lende (gebied Oldeberkoop)

Op 10 verschillende thema's is aangegeven welke voorzieningen belangrijk zijn voor het behoud van de leefbaarheid in de dorpen:

1. Woonomgeving
2. Wonen
3. Verkeer en bereikbaarheid
4. Recreatie en toerisme
5. Sport en ontspanning / voorzieningen
6. Werkgelegenheid / bedrijvigheid
7. Onderwijs
8. Zorg
9. Cultuur en historie
10. Duurzaamheid

Bij het opstellen van de gebiedsagenda's is het besef ontstaan dat niet de individuele dorpen, maar de 4 gebieden de entiteit zijn waar in de toekomst de gesprekken en de afspraken met de gemeente plaatsvinden. De gebiedsagenda's gelden daarbij als kader voor de afstemming met de gebieden over de 10 thema's. De wijze van communiceren werken wij verder uit.

De naamstelling in de regio-overleggen is gewijzigd. In april 2015 zijn tijdens het overleg van de Overkoepelende Plaatselijke Belangen Ooststellingwerf (OPO) inhoudelijke en procedurele afspraken gemaakt over de invulling. De regio-overleggen van november 2015 zijn volgens die afspraken uitgevoerd. Vanaf 2016 is er jaarlijks 2 keer per regio een overleg.

In 2017 is het OPO overleg meer beleidsmatig ingevuld; uit de evaluatie met de regio-overleggen blijkt dat er verbeteringen mogelijk zijn. In 2018 wordt deze opgepakt. In 2018 is tweemaal een OPO overleg gevoerd en in de 4 regio's een najaarsoverleg. Tijdens de zomer heeft het nieuwe college kennisgemaakt met de dorpen en de vier bewonerscommissies. Ook zijn Dorpsgesprekken gestart met inwoners om tot een gedragen visie over het Sociaal Domein te komen.

Dorpsbudgetten
Vanaf 2011 ontvangt elk dorp en de 4 wijken in Oosterwolde een eigen budget (€ 1.000 per dorp/€ 250 per wijk + € 1 per inwoner). Dit is bedoeld om de sociale samenhang en de zelfredzaamheid en zelfwerkzaamheid van de dorpen en wijken te stimuleren. Maar ook voor het ondersteunen van activiteiten en projecten op het niveau van dorpen en wijken. De dorpsbudgetten voorzien in een behoefte en functioneren naar volle tevredenheid. Bij de programmabegroting 2018 zijn de dorpsbudgetten structureel verhoogd met € 25.000 tot € 65.000.

De dorpen/wijken zijn zelf verantwoordelijk voor de besteding, zonder tussenkomst van de gemeente. Vanaf 2012 heeft elk dorp en de 4 wijken in Oosterwolde de beschikking over 100 uren Caparis via een strippenkaart. Dit is bedoeld om de dorpen/wijken leefbaar te houden. Hiervoor is ook het project Dorps- en Wijkbeheer gestart. Dit is een samenwerkingsverband van de buitendienst, Caparis en de dorpen/wijken, bedoeld om de dorpen/wijken te ondersteunen met het treffen van maatregelen en voorzieningen in de openbare infrastructuur.

Bottum-up projecten in relatie tot de Streekagenda Zuidoost
Het project Plattelânsprojecten is gestopt en vervangen door het Iepen Mienskips Fûns. De gemeentelijke cofinanciering is vervallen, maar de doelstelling is niet gewijzigd.

De Streekagenda Zuidoost is opgesteld door de 5 gemeente Heerenveen, Ooststellingwerf, Opsterland, Smallingerland en Weststellingwerf, alsmede Wetterskip Fryslân en provincie Fryslân. De Streekagenda geeft focus aan de uitvoering van projecten voor de ontwikkeling van Zuidoost op regionale schaal. Het is een groeimodel voor een regionale gebiedsgerichte aanpak en samenwerking, met als doel een leefbaar platteland. Het is ook een middel om de regionale samenwerking en gebiedsgerichte aanpak verder te versterken, met als doel de regio mooier te maken. Als overheden onderling, maar ook met maatschappelijke partners.

Binnen de werkgroep Wonen zijn er in 2017 twee regionale themasessies gehouden; (1) Kwaliteit en verduurzaming van de sociale woningvoorraad in samenhang met de particuliere voorraad en openbare ruimte en (2) Kernenbeleid in relatie tot demografische ontwikkelingen; opgave(n) voor de sociale woningvoorraad in de grotere kernen ten opzichte van de kleinere kernen. De beide sessies zijn een vervolg op het project "Investeringsstrategieën kwaliteitsverbetering en verduurzaming bebouwde omgeving" om de mogelijkheden te verkennen om als gemeenten, provincie, corporaties en huurdersorganisaties tot gezamenlijke investeringsstrategieën voor de sociale woningvoorraad te komen. De belangrijkste conclusie van de verkenning was dat er behoefte is aan verdieping, inzicht en stroomlijning binnen de bestaande overlegstructuur (cyclus van prestatieafspraken) om tot strategieën te komen. 

De betrokken partijen hebben in 2018 in gezamenlijkheid de conclusie getrokken dat over thema (1) er de noodzaak is om een stap te maken over de energietransitie. Partijen achten het verstandig een stap verder te gaan en de discussie over ambitiebepaling en strategie niet op regionaal maar op provinciaal niveau te voeren. Over thema (2) zitten de partijen niet voldoende op één lijn om gezamenlijke stappen te zetten. De corporaties vragen om heldere regionale beleidskeuzes waaronder het gezamenlijk afspraken maken over het verstevigen van de kernen en elkaar daaraan houden. Gemeente vragen zich af of een gezamenlijk woningmarktonderzoek (ondersteunend aan kernenbeleid) noodzakelijk is. Zij geven aan voor een mogelijk vervolg voor het kernenbeleid nader in beraad te willen gaan. Dit thema reikt verder dan het wonen alleen; het gaat ook om het voorzieningenaanbod (waaronder ook wonen en zorg) en bereikbaarheid van de kernen, kortom leefbaarheid. Het vervolgtraject is hiermee afgerond.

Daarnaast is in 2018 het Streekagenda project Leefbaarheid (wonen en zorg) opgestart; het is een onderwerp dat ons allemaal raakt en waarbij regionale afstemming wenselijk is. Daarom is het opgenomen in de Streekagenda Zuidoost 2017-2019 met als doel visievorming en kennisdeling.

Aanvalsplan Aandachtsgebieden
In 2011 is het project Aanvalsplan Stimuleringsregeling Aandachtsgebieden Fryslân gestart met een doorlooptijd tot 2024. Dit project is in eerste aanleg gericht op de wijken Haerenkwartier en Oosterwolde-Zuid. In voorkomende gevallen mogen ook projecten in andere delen van Oosterwolde worden opgestart in dit kader. Het omvat een integrale aanpak van de problematiek op fysiek en sociaal terrein in deze wijken, in samenspraak met de bewoners. Het project is vanaf 2017 verlengd. Deze integrale aanpak passen we ook in Haulerwijk toe in relatie tot het project 'Het Betrokken Dorp', met een looptijd van 2017 t/m 2019. Ook Haulerwijk is aangemerkt als aandachtsgebied.

In 2018 heeft het project Voor de wijk Door de wijk een doorstart gemaakt onder de naam Wijknet. Dit project werd eerder uitbesteed bij Caparis maar is nu gemeentelijk gecoördineerd. Een voormalig deelnemer is aangenomen als coördinator en is daardoor zelf uit de uitkering. Met deelnemers uit onze kaartenbak voeren ze groenonderhoud uit voor hulpbehoevenden en de gemeente.

Het project Blokaanpak is opgegaan in de wijkvernieuwing Haerenkwartier. Er is een klankbordgroep van circa 35 enthousiaste bewoners die meedenken over verbetering van woningen, openbare ruimte en leefbaarheid. Begin 2018 is als basis de Ontwikkelrichting wijkvernieuwing Haerenkwartier vastgesteld.

Het project "Het Betrokken Dorp" in Haulerwijk is betrokken geweest bij de vernieuwingen in het dorpspark te Haulerwijk (nieuwe beton fiets/wandelpaden, outdoor fitness, muziekkoepel, upgraden hangketen etc.). Vanuit het project "Het Betrokken Dorp" vinden gesprekken plaats met verschillende organisaties en personen in Haulerwijk met als doel het verbeteren van het samenleven, samenwerken en verbinding tussen de verschillende doelgroepen en organisaties. Het Sportplatform Haulerwijk functioneert al een aantal jaren. Er wordt gezocht naar verbetering van de samenwerking tussen (sport)verenigingen en sportorganisaties op dorpsniveau. Samenwerking op het gebied van o.a. vrijwilligers, inkoop, activiteiten, sportabonnementen.  

De bewaking van de voortgang van Aandachtsgebieden gebeurt door een kernteam van vertegenwoordigers uit de verschillende gebieden, gemeente en provincie. Eind 2018 is in het kernteam de tussenevaluatie van Aandachtsgebieden besproken.