Begrotingspositie 2024-2027

Vertrekpunten programmabegroting 2024-2027

Vertrekpunten Programmabegroting 2024-2027

Terug naar navigatie - Vertrekpunten Programmabegroting 2024-2027

Kaderbrief 2024-2027
De vertrekpunten zijn vastgelegd in de kaderbrief 2024-2027. U heeft kennis kunnen nemen van het meerjarenperspectief en de uitkomsten van de Meicirculaire 2023 over de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Daarnaast heeft u ingestemd met de uitgangspunten voor de begroting. De besluiten uit de kaderbrief en de meicirculaire zijn primitief in de programmabegroting verwerkt. Het gaat daarbij om de besluiten over de voorjaarsrapportage 2023, diverse onvermijdelijke budgettaire consequenties en de besluiten nieuw beleid.

Structureel nieuw beleid waarover is besloten bij de Kaderbrief 2024:

  • Hogere bijdrage Toerisme Regiomarketing Zuidoost Friesland (TRZF) (€ 20.000)
  • Extra capaciteit aanpak ondermijning (€ 90.000)
  • Uitvoeren beleid inwonersparticipatie (€ 135.000 in 2024 en € 85.000 vanaf 2025)
  • DoarpsSintrum Donkerbroek (€ 35.000 kapitaallasten)


Incidenteel nieuw beleid waarover is besloten bij de Kaderbrief 2024:

  • Toezicht en handhaving sociaal domein (2024-2026 € 80.000 per jaar)
  • Heronderzoeken participatiewet (2024 en 2025 € 70.000 per jaar)
  • Uitvoeringsplan Direct duidelijk (2024 € 35.000 en 2025 € 20.000)
  • Opgroeien in een kansrijke omgeving (OKO) (€ 1.394.000)
  • OWO: digitalisering archief (2024 € 83.000 en 2025 € 37.000)


Opzet programmabegroting
In de raadsvergadering van 27 juni 2023 is besloten om vanaf de begroting 2024 een nieuwe indeling te hanteren. De indeling is gebaseerd op de standaard BBV-indeling en is in deze begroting verwekt. Er zijn nu in totaal negen programma's. Er zijn in deze begroting twee paragrafen toegevoegd. Als eerste paragraaf 9 Strategische projecten en ontwikkelingen. Deze onderwerpen stonden in de vorige begroting in programma 4 en zijn nu verplaatst naar een paragraaf. Daarnaast is paragraaf 10 Visie op Samenleven toegevoegd waarin de te bereiken maatschappelijke effecten overkoepelend zijn beschreven. 

Uitgangspunten op basis van bestaand beleid

Uitgangspunten op basis van bestaand beleid

Terug naar navigatie - Uitgangspunten op basis van bestaand beleid

De laatst verschenen circulaire van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds is de Meicirculaire 2023. De definitieve uitkomsten van de Septembercirculaire 2023 delen wij u mee voorafgaand aan de behandeling van de begroting. De onderdelen van het financieel perspectief uit de kaderbrief 2024-2027 zijn primitief in deze begroting verwerkt. 

We hebben bij de primitieve ramingen rekening gehouden met de hierna genoemde uitgangspunten:

  • De Meicirculaire 2023 is de basis.
  • De ramingen voor de jaarschijf 2024 zijn gebaseerd op de ramingen zoals die zijn opgenomen in de meerjarenbegroting 2023-2026.
  • Autonome ontwikkelingen zijn in de ramingen verwerkt.
  • De ramingen voor bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen zijn gebaseerd op (concept)begrotingen 2024-2027 van deze regelingen voor zover deze bekend waren.
  • Het uitgangspunt bij wettelijke taken is dat we ons hierbij beperken tot de middelen die het Rijk hiervoor (extra) beschikbaar stelt. Bijvoorbeeld binnen het Gemeentefonds of specifieke uitkeringen. Regelingen met een open einde karakter vormen hierbij een risico. 
  • De budgetten van het sociaal domein zijn geïndexeerd op basis van 80% lonen en 20% prijzen. 


Daarnaast hebben we (in de primitieve ramingen) rekening gehouden met de volgende uitgangspunten die u bij de Kaderbrief 2024-2027 heeft vastgesteld:

  • Lonen + 5% (incl. pensioenpremie)
  • Prijzen + 3,1%
  • OZB + 3,1%
  • Forensenbelasting + 3,1%
  • Leges + 3,1%
  • Afvalstoffenheffing 100% kostendekking
  • Rioolrechten 100% kostendekking
  • Toeristenbelasting € 1,65 en € 1,20 per persoon per nacht


Bovenstaande begrotingsuitgangspunten zijn gebaseerd op bestaand beleid. Waar nodig is hieronder een toelichting gegeven op deze uitgangspunten. 

Lonen en prijzen
De loon- en prijsontwikkeling is gebaseerd op gepubliceerde cijfers uit het Centraal Economisch Plan (CEP). De loonindex is gebaseerd op de gewogen cao-loon bedrijven en overheidindex. De prijsindex is gebaseerd op de nationale prijsindex. De budgetten ramen wij reëel in relatie tot de doelstelling en/of het beoogd effect. Automatische prijscompensatie voor uitbestede werkzaamheden en leveranties passen wij niet toe. De subsidies en bijdragen worden wel verhoogd. Voor het eerstvolgende begrotingsjaar (2024) gaan wij uit van lopende prijzen en daarna (2025 tot en met 2027) van constante prijzen.

Onroerendezaakbelasting (OZB)
Jaarlijks wordt de opbrengst OZB geïndexeerd. Bij een algehele waardedaling of waardestijging van de onroerende zaken, verhogen of verlagen wij het tarief van OZB, om de begrote opbrengst te realiseren.

Forensenbelasting 
Bij de behandeling van de Programmabegroting 2020-2023 heeft u besloten om de opbrengsten van de forensenbelasting te verhogen met € 15.000 in 2020 tot € 60.000 in 2023. Voor 2024 is de opbrengst geïndexeerd. 

Rioolrechten
Elke vijf jaar stelt de gemeenteraad het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) vast. In het bijbehorende kostendekkingsplan staat hoe de heffing zich ontwikkelt in deze periode. Aan het einde van elk jaar stelt de gemeenteraad de tarieven van de heffing voor het volgende jaar definitief vast. Dit gebeurt op basis van kostendekking. Het tarief dekt daarmee alle kosten die met watertaken gepaard gaan.

Afvalstoffenheffing
Het uitgangpunt is hier ook 100% kostendekkendheid. In de praktijk is deze kostendekkendheid er vanuit de vastgestelde tarieven (nog) niet. Jaarlijkse tekorten worden nu gedekt vanuit de reserve lastenverlichting. De gemeenteraad heeft in het verleden besloten dat we toe moeten groeien naar een kostendekkendheid van 100%. Dit betekent dat tarieven die op afvalinzameling betrekking hebben, stapsgewijs worden verhoogd tot een volledige kostendekkendheid vanaf 2025.

Toeristenbelasting
In de raadsvergadering van 30 maart 2021 is besloten om een tariefdifferentiatie toe te passen op de toeristenbelasting. Dit betekent dat er een tarief is voor overnachtingen in kampeermiddelen op kampeerterreinen en in kampeerboerderijen en een tarief voor andere verblijfsaccommodaties. De tarieven voor de periode 2024-2026 zijn € 1,65 en €1,20 persoon per nacht. Hiermee sluiten we aan bij het advies van het Recreatieschap Drenthe. In de raadsvergadering van 27 juni 2023 heeft de raad bij amendement besloten om leeftijd van vrijstelling toeristenbelasting kinderen te verhogen van vier jaar naar 12 jaar. Dit zorgt voor een lagere bate van € 40.000 structureel.

 

Begrotingsresultaat

Begrotingsresultaat

Terug naar navigatie - Begrotingsresultaat

In het begrotingsresultaat geven we inzage in het resultaat van het meerjarenperspectief op basis van bestaand beleid en structurele lasten nieuw beleid voor zowel het komende jaar als de prognosejaren daarna. Het laatst bekende financiële perspectief komt uit de brief over de Meicirculaire 2023. Het resultaat in deze begroting (voor nieuw beleid) is lager dan dat perspectief. Dat heeft de volgende oorzaken; 

  • Er zijn hogere lasten jeugdhulp, dit zorgt voor een nadeel.
  • De kapitaallasten van het accommodatiebeleid waren per abuis dubbel meegenomen in de kaderbrief 2024. Dat is in deze begroting gecorrigeerd en zorgt daarom voor een voordeel.
  • We hadden niet de volledige loon- en prijscompensatie vanuit de meicirculaire nodig, dit zorgt voor een voordeel.
  • Daarnaast ramen we vanaf 2024 in owo-verband de salarissen op het maximum van de schaal. Dit zorgt voor een taakstelling in 2024 die in vier jaar vervalt. 
  • Over de periode 2023-2027 is een financieringsbehoefte (voornamelijk herfinanciering) van € 20 miljoen. De rentelasten zijn gestegen waardoor dit zorgt voor een nadeel in de begroting. 
  • Er is een voordeel omdat we meer salarislasten konden toerekenen aan kostendekkende activiteiten zoals riolering en grondexploitatie. De hogere toerekening is een gevolg van de cao-ontwikkelingen. 
  • Het nadeel door hogere lasten bij de FUMO die betrekking hebben op de nieuwe omgevingswet is primitief verwerkt. 


Het begrotingsresultaat voor de jaren 2024 tot en met 2027 is opgenomen in onderstaande tabel. Het begrotingsperspectief is gecorrigeerd met het saldo van incidentele baten en lasten om zo het structurele begrotingsperspectief aan te geven. In bijlage C staat een overzicht van de geraamde incidentele baten en lasten.

De uitkomsten van de Septembercirculaire 2023 zijn nog niet verwerkt in deze programmabegroting. Voor de begrotingsbehandeling informeren wij u hierover.

x € 1.000
Begrotingsperspectief Begroting MJB MJB MJB
2024 2025 2026 2027
Begrotingsresultaat
Saldo baten en lasten -68 982 -2.815 -1.911
Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves 568 862 862 264
Begrotingssaldo na bestemming 500 1.844 -1.953 -1.648
Waarvan incidentele baten en lasten (saldo) 1.442 1.091 649 -
Totaal structureel begrotingsperspectief (voor nieuw beleid) 1.942 2.935 -1.304 -1.648
Nieuw beleid structureel -784 -715 -15 -15
Totaal structureel begrotingsperspectief (na nieuw beleid) 1.158 2.220 -1.319 -1.663
Nieuw beleid incidenteel -10 -68 -68 -
Totaal begrotingsperspectief (na nieuw beleid) -294 1.061 -2.036 -1.663

.

Terug naar navigatie - .

In bovenstaande tabel staat het begrotingsperspectief voor de komende jaren: 
•    Begrotingssaldo na bestemming: dit is het totale begrotingssaldo.
•    Totaal structureel begrotingsperspectief (voor nieuw beleid): dit is het structurele begrotingsperspectief, de incidentele baten en lasten zitten hier niet bij in. 
•    Totaal structureel begrotingsperspectief (na nieuw beleid): dit is het structurele begrotingsperspectief als positief wordt besloten over het structurele nieuw beleid. 
•    Totaal begrotingsperspectief (na nieuw beleid): dit is het totale begrotingsperspectief als positief wordt besloten over het nieuw beleid. Dit is inclusief incidentele baten en lasten.