Programma 6 | Sociaal Domein

Inwoners helpen elkaar, voelen zich thuis en zijn actief voor een sociale en vitale gemeenschap
Samenleven is een onderwerp dat erg leeft in de gemeente. Inwoners vinden ‘elkaar ontmoeten’, ‘elkaar ondersteunen’ en activiteiten en verenigingen in de dorpen en in de buurten belangrijk. Voor de Opgave Samenleven zijn in de Visie op Samenleven drie maatschappelijke effecten benoemd waar gemeente, organisaties, bedrijven en inwoners samen aan werken.  

• Zie collegeakkoord: We willen een samenleving met een sterke sociale basis waarin inwoners verantwoordelijkheid nemen en voelen naar elkaar, voor elkaar klaar staan en elkaar helpen.
• Maatschappelijk effect E. Mensen voelen zich verbonden (zie doe-agenda E)
• Maatschappelijk effect F. Mensen zetten zich in voor de samenleving en elkaar
  
  

Maatschappelijk effect E: Mensen voelen zich verbonden
We blijven investeren in sport, ontmoeting, zingeving en culturele activiteiten, omdat dit mensen samenbrengt en verbindt. We voeren de Lokale Inclusieagenda uit, wat betrokkenheid bij elkaar versterkt. Laagdrempelige en informele dagactiviteiten in dorpen en buurten dragen eraan bij dat inwoners actief blijven, anderen ontmoeten en betekenis ervaren. We zetten een aantal projecten vanuit het programma Aandachtsgebieden 2020-2023 voort. We werken aan het voorkomen, doorbreken en duurzaam aanpakken van eenzaamheid onder andere door inzet van VraagElkaar, door huisbezoek aan alle 75-plussers door vrijwilligers en door meer aandacht voor eenzaamheidsproblematiek door het Gebiedsteam (zie doe-agenda E).

Maatschappelijk effect F: Mensen zetten zich in voor de samenleving en elkaar
We nodigen inwoners uit en faciliteren hen om in te spelen op ontwikkelingen en te werken aan maatschappelijke doelen, bijvoorbeeld door middel van opbouwwerk en subsidies, de wijk- en dorpsbudgetten en het Fonds, dat we in de periode 2022-2026 doorzetten.

De inzet van vrijwilligers is van cruciaal belang in een samenredzame en vitale samenleving. Er is een denktank gestart van actieve vrijwilligers, gemeente en Scala om de ondersteuning van vrijwilligersorganisaties (door bijvoorbeeld opbouwwerk en bestuurscoaching) goed te laten aansluiten bij de behoeften. Dit vertalen we in de nieuwe resultaatafspraken met Scala voor 2024. Daarnaast stimuleren en waarderen we maatschappelijke initiatieven en vrijwilligerswerk door hier publiciteit aan te geven en door de uitreiking van de vrijwilligersawards aan vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties. Wat we doen op het terrein van mantelzorg (F4) staat bij thema 7.1 Gezondheid.

E. Mensen voelen zich verbonden
F. Mensen zetten zich in voor de samenleving en elkaar

• Er is jaarlijks € 65.000 beschikbaar voor Wijk- en dorpsbudgetten. Ieder dorp krijgt € 2.500 en € 1 per inwoner.
• Binnen Aandachtsgebieden Ooststellingwerf 2020-2023 is € 180.400 beschikbaar o.a. voor een professionele coördinator voor de Buurthuiskamer Haerenkwartier tot oktober 2024. 
• Via de specifieke rijksuitkering SPUK GALA (Gezond en Actief leven Akkoord) is geld beschikbaar voor versterken van de sociale basis, tegengaan van eenzaamheid en mantelzorgondersteuning. Daarnaast biedt het SPUK GALA gelden om te investeren in verschillende doelen op het beleidsterrein Gezondheid. We komen in 2023 met een plan voor de besteding van de SPUK GALA gelden.
• Voor tegengaan van eenzaamheid is structureel € 45.000 beschikbaar.
• Vanuit het rijk zijn voor de bibliotheken twee specifieke uitkeringen (SPUK) via de gemeente beschikbaar. SPUK IDO voor het verder inrichten van een informatiepunt digitale overheid (IDO) in de bibliotheek en SPUK Herstel bibliothekennetwerk om het bibliotheekwerk te versterken.
• Er is structureel € 35.000 per jaar beschikbaar voor de Bruisplek.
• De subsidie voor VraagElkaar was tot nu toe incidenteel. Voorgesteld wordt dit vanaf 2024 voor een bedrag van € 43.000 structureel te dekken uit het bestaande budget van Aanpak Eenzaamheid.

SPUK voor sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis 2023-2026 
De Brede SPUK-regeling is voor alle gemeenten in werking gesteld om diverse afspraken uit te kunnen voeren. Deze afspraken zijn vastgelegd in het Hoofdlijnen Sportakkoord II, het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). De SPUK bestaat uit vijftien verschillende onderdelen, bijvoorbeeld het lokaal Sportakkoord, aanpak overgewicht en obesitas, verstreken van de sociale basis en valpreventie. We ontvangen hiervoor in 2024 totaal € 473.778, voor 2025 € 473.778 en in 2026 een bedrag van € 375.593. 

Nieuw beleid: Onderhoudsbudget dorpshuizen
Sinds 2010 bedraagt het dorpshuizenbudget € 30.000. Per 2023 is dit aangepast naar € 35.000. Omdat mede door de oorlog in Oekraïne een enorme stijging van bouwmaterialen en loonkosten is ontstaan heeft de Stichting Overkoepeling Dorpshuizen Ooststellingwerf het verzoek gedaan het dorpshuizenbudget per 2024 te verhogen naar € 50.000. Het dorpshuizenbudget is bestemd als cofinanciering voor (vervangende) nieuwbouw, uitbreiding, renovatie en groot onderhoud. We stellen voor het budget met € 15.000 structureel te verhogen.   

Nieuw beleid: Buurthuiskamer Haerenkwartier 
Een belangrijk doel van de wijkvernieuwing Haerenkwartier is het verbeteren van de sociale cohesie en het activeren van bewoners. Het creëren van een sociale basis draagt bij aan welbevinden en gezondheid. Een belangrijk middel om dit te organiseren is het faciliteren van ontmoeting en een plek waar inwoners trots op zijn en waar nieuw initiatief kan ontstaan. De Buurthuiskamer in het Haerenkwartier is hierin een belangrijke schakel. Om dit te faciliteren is sinds oktober 2021 het beheer in handen van het Leger des Heils. De inzet van een professionele beheerder (20uur per week) heeft ervoor gezorgd dat de locatie de centrale plek in de wijk is geworden. Jong en oud bezoeken de locatie en oude en nieuwe bewoners ontmoeten elkaar. Steeds meer bewoners weten de weg te vinden en er is een mooi programma ontstaan waar al vele vrijwilligers aan bijdragen.

Tot oktober 2024 zijn er vanuit Aandachtsgebieden Stellingwerven provinciale middelen beschikbaar om de Buurthuiskamer uit te voeren. Hierna stopt het programma Aandachtsgebieden en daarmee ook de bijdrage van de provincie. We willen de ingeslagen weg voortzetten en de wijk niet loslaten. Mede op verzoek van de bewonersvertegenwoordiging van het Haerenkwartier willen we de uitvoering van de Buurthuiskamer en de inzet van het Leger des Heils voortzetten tot in ieder geval 2026 (einde huurperiode Actium). We stellen voor hiervoor in totaal € 145.000 beschikbaar te stellen. Daarnaast willen we de mogelijkheden verkennen om een verbouwing te realiseren voor verdere optimalisatie van de Buurthuiskamer. We komen hier bij de Kaderbrief 2025 bij u op terug. 

• Visie op samenleven 2020 -2024
• Sport- en beweegnota zuidoost Friesland 2017-2021
• Lokaal Sport- en beweegakkoord (2020)
• Lokaal Sport Akkoord 2023-2026 (herijking)
• Ontwikkelrichting wijkvernieuwing Haerenkwartier
• Doe-agenda E Mensen voelen zich verbonden 2022-2026
• Doe-agenda G Iedereen doet en ontmoet 2021-2025
• Doe-agenda I Gelukkig en gezond ouder worden en mantelzorg 2021-2025
  
  

Alle inwoners doen volwaardig mee
Inwoners vinden ‘Meedoen’ een belangrijk thema. Daarnaast hebben we wettelijke taken op dit terrein. Het gaat om de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, de Participatiewet en de Wet gemeentelijke Schuldhulpverlening. Voor de Opgave Meedoen zijn in de Visie op Samenleven vier maatschappelijke effecten (A t/m D) benoemd waar gemeente, organisaties, bedrijven en inwoners samen aan willen werken. 

• Maatschappelijk effect A. Mensen kunnen levensloopbestendig wonen (zie Doe Agenda A en woon(zorg)visie).
• Maatschappelijk effect B. Mensen participeren duurzaam op de arbeidsmarkt (zie doe-agenda B).
• Maatschappelijk effect C. Mensen doen mee aan het maatschappelijk leven (zie doe-agenda C en doe-agenda Inburgering).
• Maatschappelijk effect D. Mensen maken indien nodig gebruik van het vangnet
  
  

Maatschappelijk effect A: Mensen kunnen levensloopbestendig wonen
We maken prestatieafspraken met corporaties over het realiseren van geclusterde woningen voor senioren en woonvormen met zorg en voorzieningen nabij. We maken met zorgaanbieder en corporatie plannen voor (zorg)woningen op de locatie Rikkingahof. In Oosterwolde Noord werken we samen met o.a. zorgverzekeraar, zorgkantoor, zorgaanbieders en woningbouwcorporaties aan domein overstijgende samenwerking (DOS) waarbij we zorgen dat thuiswonende, kwetsbare ouderen hulp of zorg krijgen die nodig is, of dat nu uit de buurt, de Wmo, de Wet Langdurige Zorg of de Zorgverzekeringswet komt. Ons Gebiedsteam adviseert inwoners doorlopend over levensloopbestendig wonen en regelt zo nodig financiële ondersteuning bij verhuizing of woningaanpassing. We faciliteren inwoners hierbij nog meer door de inzet van een seniorenmakelaar. Ook blijven we de Verzilver- en Blijversleningen aanbieden en zetten we in op informatiecampagnes en het gebruik van domotica. 

We werken beleid uit waarmee we het splitsen van grotere woningen naar levensloopbestendige woningen, meergeneratiewoningen of twee aparte wooneenheden op één erf mogelijk maken. Zie ook thema 8.1 Bouwen, wonen en gronden.

Om mantelzorg beter mogelijk te maken stellen we beleidsregels op voor het realiseren van (pre)mantelzorgwoningen. Voor mantelzorg zie ook thema 7.1 Gezondheid.

Maatschappelijk effect B: Mensen participeren duurzaam op de arbeidsmarkt 
We willen dat iedere bijstandsgerechtigde naar vermogen en duurzaam meedoet in de samenleving. Soms lukt dat door hen (blijvend) te bemiddelen naar betaald werk waardoor ze geen uitkering meer nodig hebben. Indien nodig bieden we werkgevers (financiële) ondersteuning bij de plaatsing van een werkzoekende en bieden we ook nazorg zodat het goed blijft gaan.

Met de huidige arbeidsmarkt zien we echter dat mensen die nu in de bijstand zitten vaak een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben en kampen met problemen op meerdere levensgebieden. We begeleiden hen om deze situatie te doorbreken door casemanagement. Dit is intensieve, integrale en waar mogelijk ontschotte begeleiding bij het wegnemen van drempels die meedoen in de weg staan. Soms is fulltime betaald werk niet haalbaar, maar lukt meedoen wel in de vorm van vrijwilligerswerk of parttime betaald werk. Zij behouden dan (deels) hun uitkering, maar hebben we een zinvolle invulling van hun dag en doen mee. Daarnaast bieden we ook nazorg aan klanten die succesvol uitgestroomd zijn en de werkgevers die ze in dienst hebben genomen. Dit met als doel de uitstroom duurzaam te laten zijn zodat ze werk behouden en niet terug hoeven in de bijstand.

We monitoren het resultaat van de inspanningen met de Participatieladder. Ook meten we de klanttevredenheid over onze dienstverlening van inwoners die aanspraak maken op een voorziening uit de Participatiewet.

Maatschappelijk effect C: Mensen doen mee aan het maatschappelijk leven

• We zetten in op zelfredzaamheid van inwoners (alle leeftijden) door hen in staat te stellen vaardigheden aan te leren (denk aan digitale vaardigheden, omgaan met geld, taalvaardigheid), onder andere via de bibliotheek. Zie ook 6.3 Goed Opgroeien maatschappelijk effect L.
• We zetten meer capaciteit in op preventie en vroegsignalering van schulden. Daarbij zetten we naast budgetadviseurs ook ervaringsdeskundigen in. We plegen extra inzet om te voorkomen dat jongeren als volwassene schulden krijgen.
• We zorgen dat inwoners en verwijzers weten waar ze met vragen over geld terecht kunnen en stimuleren dat partijen die hierin actief zijn samenwerken en hun diensten op elkaar afstemmen. Daarbij onderzoeken we ook  de mogelijkheden om te komen tot een fysieke 'papierwinkel' (geldloket) waarbij inwoners laagdrempelig binnen kunnen lopen met allerlei vragen over geldzaken. We maken en verspreiden jaarlijks een Regelingenwijzer waarin alle hulp op het gebied van geld op een rij staat.
• We zetten de Voorzieningenwijzer (digitale applicatie in combinatie met persoonlijk advies aan huis) in die inwoners helpt om optimaal gebruik te maken van bestaande landelijke en gemeentelijke (kind)regelingen en voorzieningen (bereik vergroten). We verkennen de mogelijkheden van een 'meedoenpas' waarin alle regelingen samenkomen en inwoners meer keuzevrijheid krijgen waardoor het beter aansluit op de behoeften van de inwoner. 
• We zetten concreet op papier wat onze wettelijke schuldhulpverleningstaken zijn en hoe we die uitvoeren. We monitoren de inzet van bewindvoering bij schulden. 
• Ook kiezen we gebieden (wijken) waarin we samen met woningcorporaties en Scala Welzijn willen komen tot een integrale aanpak gericht op het versterken van de bestaanszekerheid van inwoners die dit het meest nodig hebben.
• We starten een pilot waarin we ouders met een bijstandsuitkering een intensief traject aanbieden van hulp in combinatie met een baan in kansrijke sectoren. Zo doorbreken we voor de betreffende inwoners de generatie-op-generatie-armoede. 
• Wij gaan in gesprek met de samenleving, met relevante partijen en de gemeenteraad om tot voorstellen te komen om armoede en schulden nog beter dan nu te voorkomen of te vroegtijdig te signaleren zodat problemen niet (verder) uit de hand lopen.
• In het kader van de inburgeringswet ontzorgen we statushouders in de eerste zes maanden van hun verblijf in onze gemeente door hun vaste lasten te betalen vanuit hun bijstandsuitkering (wettelijke verplichting) en begeleiden we hen naar maatschappelijke en financiële zelfredzaamheid.

Maatschappelijk effect D: Mensen maken indien nodig gebruik van het vangnet
Soms hebben inwoners ondersteuning nodig. Wij bieden hen een vangnet. Zij kunnen terecht bij het Gebiedsteam om ondersteuning te krijgen of te regelen. We faciliteren vrijwilligers om proactief inwoners van 75+ te bezoeken om hen te informeren, de weg te wijzen en eventuele behoeften te signaleren (preventief huisbezoek). De medewerkers van het Gebiedsteam zijn zichtbaar op vindplaatsen (scholen en bij de huisartsen bijv.) en welzijnswerkers zijn actief in de wijken. De bibliotheek biedt ondersteuning aan inwoners bij het omgaan met de digitale overheid (informatiepunt digitale overheid). We brengen jaarlijks de Regelingenwijzer uit met alle (financiële) regelingen voor inwoners (zie ook Meedoen C). We zetten extra in om inwoners te laten weten wat het Gebiedsteam is en hoe men daar gebruik van kan maken. We positioneren de onafhankelijke cliëntondersteuner breed in het sociaal domein. We blijven werken aan de verdere doorontwikkeling van het Gebiedsteam, onder meer gericht op een goede en laagdrempelige toegang en ontschot werken. We blijven investeren in preventie, werken intensief samen met welzijn- en zorgorganisaties om een stevig vangnet te houden en ondersteunen diverse initiatieven vanuit de samenleving voor indicatievrije dagbesteding. Zie ook paragraaf 10 'visie op Samenleven' over Gebiedsteam, grip op uitgaven Wmo en jeugd en voorliggende voorzieningen.

A. Mensen wonen op de door hun gewenste plek 
B. Mensen participeren duurzaam op de arbeidsmarkt of doen naar vermogen mee in onze samenleving
C. Mensen doen mee aan het maatschappelijk leven
D. Mensen maken indien nodig gebruik van het aanwezige vangnet

Eigen bijdrage Wmo
De eigen bijdrage die inwoners moeten betalen voor gebruik van voorzieningen uit de Wmo is voor iedereen gelijk (abonnementstarief). Dit heeft geleid tot een aanzuigende werking o.a. bij de huishoudelijke hulp. Er is wetgeving in voorbereiding om vanaf 2026 weer een inkomensafhankelijke eigen bijdrage in te voeren voor de Wmo. 

Wet inburgering 2021
We ontvangen van het Rijk uitvoeringsmiddelen en een specifieke uitkering. De uitvoeringsmiddelen gebruiken we voornamelijk voor de inzet van gespecialiseerde casemanagers. De specifieke uitkering is voor de bekostiging van inburgeringsvoorzieningen die we vanuit deze wet moeten bieden. Via de SiSa leggen we hier verantwoording over af. 

Participatie werkdeel
Bij de heroverweging 2022 is besloten het budget voor participatie werkdeel te verlagen. Dit op basis van het uitkeringsbestand. Bij een toename van 15 bijstandsgerechtigden kan alsnog aanspraak worden gemaakt op deze middelen. Dit omdat er dan tekort aan middelen ontstaat waardoor de beoogde dienstverlening niet meer geboden kan worden. De verwachting is niet dat het bijstandsbestand zal toenemen, maar wel vragen de inwoners met een uitkering intensievere dienstverlening. We onderzoeken hoe te kunnen blijven werken aan de doelen en komen in de tussenevaluatie Visie op Samenleven met een voorstel.

Kindregelingen
Bij de begroting 2023 is structureel € 45.000 beschikbaar gesteld voor het verhogen van de norm voor onze gemeentelijke kindregelingen naar 130% van het wettelijk sociaal minimum.

Inkomensconsulent
U heeft bij de Kaderbrief 2023-2026 besloten structureel € 80.000 beschikbaar te stellen om daarmee de formatie inkomensconsulent met 1 fte uit te breiden. 

• Visie op samenleven 2020-2024
• Woon(zorg)visie 2022-2026
• Doe-agenda B Mensen participeren duurzaam op de arbeidsmarkt 2021-2025
• Doe-agenda C Mensen doen mee aan het maatschappelijk leven 2021-2025
• Doe-agenda Nieuwe Wet Inburgering 2022-2026
• Re-integratieverordening Participatiewet 2017
• Verordening Tegenpresentatie 2015
• Maatregelenverordening 2018
• Verordening Individuele Inkomenstoeslag 2015
• Verordening Individuele Studietoeslag 2015
• Handhavingsverordening 2015
• Verordening Verrekening Bestuurlijke Boete bij Recifice 2015
• Verordening adviesraad sociaal domein gemeente Ooststellingwerf 2015
• Verordening Maatschappelijke Ondersteuning 2022
  
  

Jeugdigen (-9 maand tot 23 jaar) groeien gezond en veilig op en hebben gelijke kansen om zich optimaal te ontwikkelen
Inwoners vinden ‘Goed Opgroeien’ een belangrijk thema. Daarnaast hebben we veel wettelijke taken op dit terrein. Voor de Opgave Goed Opgroeien zijn in de Visie op Samenleven vier maatschappelijke effecten (L t/m O) benoemd waar gemeente, organisaties, bedrijven en inwoners samen aan willen werken.

• Maatschappelijk effect M. Ouders/verzorgers zijn vaardige opvoeders (zie doe-agenda O)
• Maatschappelijk effect N. Jeugdigen zijn weerbaar
• Maatschappelijk effect O. Jeugdigen en ouders voelen zich ondersteund bij opvoeden en opgroeien (zie doe-agenda O)
  
  

Goed opgroeien vraagt een integrale aanpak (eenzaamheid, weerbaarheid, armoede, onderwijs).

Maatschappelijk effect M: Ouders/verzorgers zijn vaardige opvoeders
We investeren in allerlei vormen van preventie en indicatie-vrije voorzieningen. Voor (aanstaande) ouders en jonge kinderen is er een sluitend palet van zorg en ondersteuning voor de eerste 1.000 dagen van het kind. Waar nodig ondersteunen we ouders ook later in de opvoeding, bijvoorbeeld met laagdrempelige opvoedondersteuning door de GGD, het programma Stevig Ouderschap, informatie over preventie van alcohol / drugsgebruik door kinderen. Zie verder onder O.

Maatschappelijk effect N: Jonge inwoners zijn weerbaar
Maatschappelijke diensttijd trajecten (MDT) zijn ingezet met als uitgangspunten talentontwikkeling van jongeren, van betekenis zijn voor anderen, nieuwe ontmoetingen en keuzes maken voor de toekomst. Het activeringsprogramma Young leaders is een van de MDT trajecten. In dit programma worden jongeren gestimuleerd in hun ontwikkeling en begeleid tot zelfbewuste personen die verantwoordelijkheid willen nemen in hun buurt. Daarnaast loopt ook het MDT Divers programma waarin jongeren op ontdekkingsreis gaan naar de beste versie van zichzelf. Zij worden tijdens deze reis ondersteund door een jongerencoach en samen stellen zij een routekaart op voor hun MDT-reis. We voeren in samenwerking met anderen preventieve activiteiten uit, bijvoorbeeld 'Nuchter over gewicht', Nuchtere Fries (alcohol) en de gezonde sportkantine. We sluiten aan bij de uitgangspunten van positieve gezondheid. Ook zijn er preventieprogramma’s gericht op weerbaarheid. Op de scholen krijgen kinderen en jongeren preventielessen over gamen, alcohol, roken en drugs. Scholen, Gebiedsteam en jongerenwerk werken samen met Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) om een (beginnende) verslaving bij jongeren te signaleren, te bespreken en aan te pakken. Zie ook thema 7.1 Gezondheid (extra inspanningen Notitie Preventie en Handhaving middelengebruik). 

Maatschappelijk effect O: Kwetsbare jonge inwoners en ouders voelen zich ondersteund bij opvoeden en opgroeien
We hebben aandacht voor preventie van jeugdproblematiek, zodat het aantal jongeren dat een beroep moet doen op jeugdzorg en de intensiteit van problemen afneemt. Er zijn veel laagdrempelige mogelijkheden voor opvoedondersteuning en ons Gebiedsteam is aanwezig op vindplekken, zoals scholen, VVE locaties en huisartsen, waardoor we inwoners kunnen helpen als de problemen nog niet zo groot zijn (dure zorg voorkomen). We bieden hulp aan ouders met relatieproblemen, om de schade voor kinderen te beperken. Verder zetten we in op normaliseren. We gaan het gesprek aan over realistische verwachtingen die de samenleving heeft van kinderen en jongeren, van tegenslagen in het leven, van weerbaarheid en zelfredzaamheid en van de rol die de gemeente kan spelen. Daar waar het nodig is, biedt het Gebiedsteam zelf kortdurende ondersteuning, zet jongerenwerk in of regelt hulp bij een jeugdhulpaanbieder. Ook werken we samen met jongeren om begrip en openheid te creëren rondom LHBTI+. Lokaal wordt er invulling gegeven aan de, voorheen door SDF regionaal ingekochte, complementaire ondersteuning voor jeugdigen. De gemeente is vanaf 2024 verantwoordelijk voor de organisatie van deze vorm van ondersteuning. Het komende jaar zal als pilot dienen om de implementatie en borging van complementaire ondersteuning in het lokale sociaal domein vorm te geven voor de komende jaren. Dit zal in samenwerking met Scala en de GGD worden opgepakt. 

M. Ouders/verzorgers zijn vaardige opvoeders.
N. Jeugdigen zijn weerbaar.
O. Jeugdigen en ouders voelen zich ondersteund bij opvoeden en opgroeien.

We gebruiken ook voor 2024 de monitor Sociaal Domein om een berekening te maken van de te verwachten lasten Jeugdhulp. De berekening is bij de diverse onderdelen gebaseerd op o.a. de verwachte instroom in aantallen trajecten (op basis van voorgaande jaren), de gemiddelde looptijd van een traject en de gerealiseerde aantallen en lasten van voorgaande jaren. 

De inzet van jeugdhulp laten al enige jaren een forse stijging zien, zowel in duur als in complexiteit en intensiteit. Daardoor nemen de kosten ook fors toe. De coronaperiode heeft een enigszins dempend effect gehad, daar is nu geen sprake meer van. Daarom is bij de voorjaarsrapportage 2023 het budget met € 550.000 bijgesteld. Een nieuwe prognose laat een aanvullend tekort van bijna € 1 miljoen zien. In de begroting hebben we het budget met € 750.000 bijgesteld. De komende tijd gebruiken we om de prognose te laten toetsen, oorzaken te achterhalen en opties te vinden om de stijging in de lasten te verminderen dan wel om te buigen. Wij komen hier voor de volgende kaderbrief bij u op terug.

• Doe agenda O Kwetsbare jonge inwoners 2021-2025
• Doe agenda HK Positieve Gezondheid 2022-2026
• Preventie- en handhavingsplan Alcohol en Middelen 2021-2024
• Beleidsplan Hart voor de Jeugd, Verordening Hart voor de Jeugd en Beleidsregels Hart voor de Jeugd
• Regiovisie huiselijk geweld en kindermishandeling: Veilig thuis in Fryslân
• Verordening Leerlingenvervoer Ooststellingwerf en Aanvullende beleidsregels Verordening Leerlingenvervoer
• Toezicht en handhaving kinderopvang en peuterspeelzalen
• Lokale Educatieve Jeugd Agenda (dynamisch)
• Subsidieregeling peuterspeelgroepen
• Centrumregeling Sociaal Domein Fryslân

• Thema Samenleven bestaat uit de volgende taakvelden: 6.1 en 6.2 
• Thema Meedoen bestaat uit de volgende taakvelden: 6.3, 6.4, 6.5, 6.6, 6.71a, 6.71, 6.71c, 6.71d.
• Thema Goed Opgroeien bestaat uit de volgende taakvelden: 6.72a, 6.72b, 6.72c, 6.72d, 6.72a, 6.73b, 6.73c, 6.74a, 6.74b, 6.74c, 6.81a, 6.81b, 6.82a, 6.82b